Ngày 17-9-1945, Bác Hồ đã viết một bài báo: “Tết Trung thu với nền độc lập” in trên báo Cứu Quốc, số 45. Bác viết:
“Cùng các trẻ em yêu quý!
Hôm nay là Tết Trung thu
Mẹ đã sắm cho các em nào đèn, nào trống, nào hoa, nào nhiều đồ chơi khác. Các em vui vẻ nhỉ!
Cái cảnh trăng tròn gió mát, hồ lặng trời xanh của Trung thu lại làm các em vui cười hớn hở.
Các em vui cười hớn hở, già Hồ cũng vui cười, hớn hở với các em. Đố các em biết vì sao? Một là vì già Hồ rất yêu mến các em. Hai là vì Trung thu năm ngoái, nước ta còn bị áp bức, các em còn là bầy nô lệ trẻ em. Trung thu năm nay nước ta đã được tự do và các em đã thành những người tiểu quốc dân của một nước độc lập.
Hôm nay, tha hồ các em vui chơi cho thỏa chí, ngày mai mong các em ra sức học tập, tất cả các em đã biết chữ quốc ngữ chưa? Em nào chưa biết thì phải học cho biết. Phải siêng tập thể thao cho mình mẩy được nở nang. Và ra sức giúp việc cho Nhi đồng cứu vong hội.
Đến Trung thu năm sau, chúng ta sẽ tổ chức một cuộc vui cả già lẫn trẻ. Các em nghĩ thế nào?
Trung thu này, già Hồ không có gì gửi tặng các em. Chỉ gửi tặng các em 100 cái hôn thân ái!
Hồ Chí Minh
Năm ngày sau, ngày 22-9-1945, Bác Hồ lại viết: “Thư gửi thiếu nhi Việt Nam – Đêm Trung thu đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa”. Thư này in trên báo Cứu quốc, số 49:
Các em!
Đây là Hồ Chí Minh nói chuyện với các em. Hôm nay các em vui chơi, vui chơi một cách có đoàn kết, có tổ chức. Như thế là tốt lắm. Hôm nay tết Trung thu là của các em. Mà cũng là một cuộc biểu tình của các em để tỏ lòng yêu nước và để ủng hộ nền độc lập.
Các em phải ngoan, ở nhà phải nghe lời bố mẹ, đi học phải siêng năng, đối với bầu bạn phải yêu kính. Các em phải thương yêu nước ta. Mong các em mai sau lớn lên thành những người dân xứng đáng với nước độc lập tự do.
Các em có hứa với tôi như thế không? Tôi không có gì biếu các em chỉ có thể đem cho mỗi đoàn các em một cái ảnh, các đại biểu sẽ đưa cho các em.
Cảm ơn các em! Hôn các em nhé!
Trước khi các em đi phá cỗ vui vẻ, chúng ta cùng nhau hô hai khẩu hiệu:
Trẻ em Việt Nam sung sướng!
Việt Nam độc lập muôn năm!
Chào các em!
Hồ Chí Minh
Đây vừa là những lời chan chứa tình thương yêu các cháu và cũng là những lời giáo dục các cháu một cách nhẹ nhàng và tự nhiên của Bác Hồ kính yêu. Bao năm rồi, Bác đã đi xa, Trung thu này nhìn vầng trăng vừa sáng vừa tròn, lòng chúng ta lại càng nhớ đến Bác, nhớ câu thơ của Bác:
“Trung thu trăng sáng như gương
Bác Hồ ngắm cảnh nhớ thương nhi đồng
Sau đây Bác viết mấy dòng
Hỏi thăm các cháu tỏ lòng nhớ thương."
Tết Trung thu năm 1951, Bác viết:
Trung thu trăng sáng như gương
Bác Hồ ngắm cảnh nhớ thương nhi đồng
Sau đây Bác viết mấy dòng
Gửi cho các cháu tỏ lòng nhớ thương.
Trung thu năm 1952, Bác viết nói lên tình thương yêu vô bờ bến của Bác đối với các cháu:
Ai yêu các nhi đồng
Bằng Bác Hồ Chí Minh
Tính các cháu ngoan ngoãn
Mặt các cháu xinh xinh
Mong các cháu cố gắng
Thi đua học và hành
Tuổi nhỏ làm việc nhỏ
Tuỳ theo sức của mình...
Các cháu hãy xứng đáng
Cháu Bác Hồ Chí Minh.
Đến năm 1953, đồng cảm cùng các cháu, Bác viết:
Khắp nơi Nam, Bắc, Tây, Đông
Được tin thắng trận cờ hồng tung bay
Các cháu vui thay
Bác cũng vui thay
Thu sau so với thu này vui hơn.
Tháng 10 năm 1954, hòa bình được lập lại trên miền Bắc sau chiến thắng lẫy lừng Điện Biên Phủ chấn động địa cầu, Bác nghĩ đến các cháu ở miền Nam, nơi đang bị giặc ngoại xâm chiếm đóng, Bác tin tưởng:
Đến ngày Nam Bắc một nhà
Các cháu xúm xít thì ta vui lòng.
Trước khi đi xa, Bác không quên để lại trong Di chúc muôn vàn tình thân yêu cho các cháu thanh niên và nhi đồng.
Đọc lại những bài thơ của Bác nhân dịp Tết Trung thu gửi cho các cháu, mọi người ai cũng thấy tình cảm của Bác đối với các cháu - những người chủ tương lai của đất nước vẫn còn nguyên vẹn như những mùa thu gợi nhớ.
Trong lịch sử văn học nước nhà, chưa thấy có một nhà thơ nào viết nhiều bài thơ gửi cho các cháu nhân dịp Tết Trung thu như Bác Hồ Chí Minh. Và chưa thấy một Lãnh tụ nào quan tâm sâu sắc đến thế hệ trẻ như Bác qua mùa lễ hội. Thực ra, Bác Hồ nhớ đến các cháu trong ngày Tết Trung thu không phải vì tính chất lễ hội mà đây là một dịp để các cháu quay quần bên nhau được vui hơn, đầm ấm hơn trong không khí đoàn tụ của gia đình và xã hội. Qua đó cha mẹ, thầy cô giáo đề cao hơn nữa trách nhiệm của mình trong việc chăm sóc con cái, giáo dục con em trở thành con ngoan trò giỏi, báo đáp công ơn cha mẹ, thầy cô và để trở thành người công dân có ích cho xã hội.
Tết Trung thu - một lễ hội cổ truyền đã trở thành nếp sống văn hóa hiện đại. Mỗi năm đến ngày rằm tháng Tám đâu đâu cũng nghe rộn ràng đón Tết Trung thu mang niềm vui đến cho tất cả các em trong một đêm trăng rằm.
Trăng đêm tròn sáng tỏ, gió mát, bầu trời không một gợn mây. Tết Trung thu nào cũng có những kỷ niệm đẹp, được ăn bánh, chơi lồng đèn nhưng không có cái Tết Trung thu nào đẹp hơn khi các cháu đang sống trong cảnh đất nước thanh bình như hiện nay.
Mỗi năm, Tết Trung thu lặp lại một lần và trong lần đó, một điệp khúc cứ nhắc đi nhắc lại:
Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng
Ai yêu nhi đồng bằng Bác Hồ Chí Minh
Vì Bác thực sự là người ông thân yêu nhất của các cháu, người khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ngày nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Tiếng hát quyện vào lời thơ Trung thu của Bác ngân vang, bay cao tận trời xanh lộng gió của Tổ quốc Việt Nam huyền diệu.
Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng
Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng
Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng
Ai yêu bác Hồ Chí Minh hơn thiếu nhi Việt Nam
Bác chúng em dáng cao cao, người thanh thanh
Bác chúng em mắt như sao, râu hơi dài
Bác chúng em nước da nâu vì sương gió
Bác chúng em thề cương quyết trả thù nhà
Hồ Chí Minh kính yêu, chúng em kính yêu Bác Hồ Chí Minh trọn một đời
Hồ Chí Minh kính yêu Bác đã bao phen bôn ba nước ngoài vì giống nòi
Bác nay tuy đã già rồi
Già rồi nhưng vẫn vui tươi
Ngày ngày chúng cháu ước mơ
Mong sao Bác sống muôn đời để dẫn dắt nhi đồng thành người và kiến thiết nước nhà bằng Người
Hồ Chí Minh kính yêu, chúng em kính yêu Bác Hồ Chí Minh trọn một đời
Hồ Chí Minh kính yêu, chúng em ước sao Bác Hồ Chí Minh sống muôn đời.
(Bài hát: Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng - Sáng tác: Phong Nhã)