Đề cương ôn tập thi học kỳ 1 môn Sinh học 6 năm học 2018 - 2019

Chương 1. Tế bào Thực vật
Câu 1. Tế bào thực vật gồm những bộ phận chủ yếu nào? Nêu chức năng của từng bộ phận đó.
Trả lời:
Cấu tạo tế bào cơ bản giống nhau gồm:
- Vách tế bào: làm cho tế bào có hình dạng nhất định.
- Màng sinh chất bao bọc ngoài chất tế bào.
- Chất tế bào là chất keo lỏng, trong chứa các bào quan như lục lạp (chứa chất diệp lục ở tế bào thịt lá),…
Tại đây diễn ra các hoạt động sống cơ bản của tế bào:
- Nhân: thường chỉ có một nhân, cấu tạo phức tạp, có chức năng điều khiển mọi hoạt động sống của tế bào.
- Ngoài ra tế bào còn có không bào: chứa dịch tế bào.

Câu 2:  Em hãy trình bày sự lớn lên và phân chia của tế bào? Tế bào ở bộ phận nào của cây có khả năng phân chia? Ý nghĩa của sự lớn lên và phân chia của tế bào?
Trả lời :
- Sự lớn lên của tế bào: tế bào non mới hình thành có kích thước bé, sau đó nhờ quá trình trao đổi chất tăng dần về kích thước, các bào quan lớn dần lên, thành tế bào trưởng thành.-Sự phân chia tế bào: đầu tiên từ 1 nhân hình thành 2 nhân tách xa nhau.
Sau đó chất tế bào được phân chia, xuất hiện 1 vách ngăn,ngăn đôi tế bào cũ thành 2 tế bào con.
-Các tế bào ở mô phân sinh có khả năng phân chia.
-Ý nghĩa: sự lớn lên và phân chia liên tiếp của tế bào giúp cây lơn lên, sinh trưởng và phát triển.

Chương 2. Rễ
Câu 3: a) Phân biệt rễ cọc và rễ chùm? Mỗi loại lấy ba ví dụ?
b) Rễ gồm mấy miền? Chức năng của mỗi miền?
Trả lời :
a) - rễ cọc có rễ cái to khoẻ, đâm sâu xuống đất và nhiều rễ con mọc xiên. Từ các rễ con lại mọc ra nhiều rễ bé hơn nữa.
Ví dụ : bưởi, Nhãn, xoài…-Rễ chùm gồm nhiều rễ con, dài gần bằng nhau, thường mọc toả ra từ gốc thân thành 1 chùm
Ví dụ : Lúa, ngô, hành…
b) * Rễ gồm có 4 miền chính
- miền trưởng thành :dẫn truyền
- miền hút : hấp thụ nước và muối khoáng hoà tan
 -  Miền sinh trưởng : làm rễ dài ra
 - Miền chóp rễ : che chở cho đầu rễ

Câu 4: Nêu các bộ phận của miền hút và chức năng các bộ phận của miền hút? Có phải tất cả các rễ cây đều có miền hút không ? Vì sao?
Trả lời:
* Cấu tạo miền hút:
- Miền hút của rễ gồm 2 phần: vỏ và trụ giữa

 Chức năng các bộ phận của miền hút:
- Vỏ:
+ Biểu bì: bảo vệ, hút nước và muối khoáng.
+ Thịt vỏ: Chuyển các chất từ lông hút vào trụ giữa.
- Trụ giữa:
+ Mạch gỗ: Chuyển nước và muối khoáng từ rễ lên thân, lá.
+ Mạch rây: Chuyển chất hữu cơ đi nuôi cây.
+ Ruột: Chứa chất dự trữ.
* Không phải tất cả các rễ cây đều có miền hút vì đối với những cây mà rễ ngập trong nước thì rễ không có miền hút, nuớc và muối khoáng hoà tan trong nuớc ngấm trực tiếp qua lớp biểu bì của rễ.

Câu 5. Nêu vai trò của nước và muối khoáng đối với cây? Theo em những giai đoạn nào cây cần nhiều nước và muối khoáng ?
Vì sao bộ rễ thường ăn sâu, lan rộng, số lượng rễ con nhiều?
Trả lời:
-Vai trò của nước :nước rất cần cho sự sống của cây, thiếu nước, cây bị héo và có thể bị chết. Nhu cầu nước của cây thay đổi tuỳ theo loại cây, theo từng giai đoạn của cây và theo điều kiện thời tiết
-Vai trò muối khoáng :Muối khoáng cần thiết cho sự sinh trưởng, phát triển và sinh sản của cây. Cây cần nhiều loại muối khoáng khác nhau ( muối lân, muối đạm, muối kali…) và mỗi loại có vai trò riêng trong cây.
Nhu cầu muối khoáng thay đổi tuỳ theo từng loại cây, các giai đoạn khác nhau trong chi kì sống của cây
* Bộ rễ thường ăn sâu, lan rộng, số lượng rễ con nhiều vì: cây mọc cố định ở 1 chỗ nên hệ rễ phát triển nhiều, đào sâu, lan rộng mới hút đủ nước và muối khoáng cần thiết để sống.

Câu 6. Kể tên các loại rễ biến dạng và chức năng của chúng? Tại sao phải thu hoạch các cây rễ củ trước khi chúng ra hoa?
Trả lời :
- Rễ củ rễ phình to chứa chất dự trữ dùng cho cây lúc ra hoa, tạo quả.
- Rễ móc có các rễ phụ mọc ra từ đốt thân giúp cây bám vào trụ để leo lên
-Rễ thở mọc ngược lên mặt đất lấy không khí cho rễ hô hấp
-Giác mút rễ biến thành giác mút đâm vào cây khác để hút thức ăn.
-Sản phẩm thu hoạch là củ. củ là phần rễ phình to chứa chất dự trữ để cây dùng lúc ra hoa, tạo quả vì vậy phải thu hoạch trước khi ra hoa để thu được củ có nhiều chất hưu cơ nhất. Nếu thu hoạch chậm, sau lúc cây ra hoa thì 1 phần chất hữu cơ của củ đã dùng tạo các bộ phận của hoa nên thu hoạch thấp

Chương 3. Thân
Câu 7. Thân cây gồm những bộ phận nào? Có mấy loại thân? Kể tên 1 số cây có những loại thân đó.
Trả lời:
- Thân cây gồm : Thân chính, cành, chồi ngọn, chồi nách. Chồi nách có 2 loại: chồi lá và chồi hoa ngoài ra trên thân và cành còn có lá.
-Có 3 loại thân : Thân đứng (Thân gỗ, thân cột, thân cỏ ); Thân leo( thân quấn, tua cuốn); Thân bò
-Ví dụ : Nhãn,cau,cỏ mần trầu, bí, mồng tơi, muời giờ…

Câu 8. Thân dài ra do đâu ? Bấm ngọn tỉa cành có lợi gì? Những loại cây nào thì bấm ngọn, những loại cây nào thì tỉa cành ? cho ví dụ.
Trả lời:
-Thân cây dài ra do sự phân chia tế bào ở mô phân sinh ngọn.
- Bấm ngọn : đối với cây lấy hoa, quả giúp ra nhiều chồi non và sai quả ví dụ mồng tơi, cà chua.
- Tỉa cành : đối với cây lấy gỗ, lấy sợi giúp cây mọc thẳng, thân to, gỗ tốt, chất dinh duỡng tập trung vào các cành không bị sâu phát triển tốt hơn.

Câu 9. Nêu các bộ phận của thân non và chức năng các bộ phận của thân non ?


Câu 10. So sánh cấu tạo trong của thân non và rễ (miền hút)?
Trả lời:
Câu 11. Thân cây gỗ to ra do đâu ?có thể xác định tuổi của cây thân gỗ bằng cách nào?
Trả lời: - Đếm số vòng gỗ ( sáng hoặc sẫm) để xác định tuổi của cây

Câu 12. Em hãy tìm sự khác nhau cơ bản giữa dác và ròng ? người ta thường chọn phần nào của gỗ để làm nhà, làm trụ cầu, tà vẹt? Tại sao?
Trả lời:

Câu 13. Kể tên 1 số loại thân biến dạng, chức năng của chúng đối với cây? Cây xương rồng có những đặc điểm nào thích nghi với đời sống khô hạn?
Trả lời:

Chương 4 . Lá
Câu 14. Lá có những đặc điểm bên ngoài và cách sắp xếp trên cây như thế nào giúp nó nhận được nhiều ánh sáng? Những đặc điểm nào chứng tỏ lá rất đa dạng?
Trả lời:
- Lá có những đặc điểm bên ngoài và cách sắp xếp trên cây như thế nào giúp nó nhận được nhiều ánh
+ phiến lá : màu lục, dạng bản dẹt, là phần rộng nhất của lá
+ Các lá trên mấu thân xếp so le nhau giúp lá nhận được nhiều ánh sáng nhất
- Những đặc điểm nào chứng tỏ lá rất đa dạng ;
+ Phiến lá có nhiều hình dạng và kích thứoc khác nhau
+ Có nhiều kiểu gân lá : gân hình mạng, gân hình song song, gân hình cung
+ Có 2 loại lá chính : lá đơn, lá kép
+ Có 3 kiểu xếp lá trên thân và cành ; mọc cách, mọc đối, mọc vòng

Câu 15. Cấu tạo trong của phiến lá gồm những phần nào? Chức năng của mỗi phần là gì ?

Câu 16. Trình bày khái niệm về quang hợp. Viết sơ đồ tóm tắt quá trình quang hợp? Ý nghĩa của quang hợp ?
Trả lời:
Quang hợp là quá trình lá cây nhờ có chất diệp lục, sử dụng nước, khí cacbonic và năng lượng ánh sáng mặt trời chế tạo ra tinh bột và nhả khí oxi.+ đối với cây xanh :Tạo ra chất hữu cơ nuôi dưỡng cây xanh sinh trưởng và phát triển.
+ đối với con người và các sv khác :
Câu 17. Hô hấp là gì? Vì sao hô hấp có ý nghĩa quan trọng đối với cây?
Trả lời:
- Ở tv, hô hấp là hiện tượng cây lấy ôxi để phân giải các chất hữu cơ, sản ra năng lượng cần cho các hoạt động sống, đồng thời thải ra khí cacbônic và hi nước.
- Ý nghĩa Năng lượng tạo ra do hô hấp giúp cây sinh trưởng và phát triển như :
+ Giúp cho các cơ quan của cây lớn lên
+ Giúp cây chống nóng và chống lạnh khi nhiệt độ môi trường thay đổi
+ Giúp rễ hút nước và muối khoáng
+ Giúp cây tạo ra các bộ phận mới như hoa quả , hạt…

Câu 18. Vì sao hô hấp và quang hợp trái ngược nhau nhưng lại có quan hệ chặt chẽ với nhau ?
Trả lời:
- Trái ngược nhau :
+ Hô hấp hấp thu khí ôxi và thải kh í cacbônic. còn quang hợp hấp thu khí cacbônic va thải khí ôxi
+ Hô hấp phân giải chất hữu cơ còn quang hợp chế tạo chất hữu cơ
Mối quan hệ :
+ Hai hiện tượng đều dựa vào nhau. sản phẩm của hiện tượng này là nguyên liệu của hiện tượng kia
+ Mỗi cơ thể sống đều tồn tại song song 2 hiện tượng trên và nếu thiếu 1 trong 2 hiện tượng thì sự sống dừng lại.

Câu 19.  Có những loại lá biến dạng nào ? Chức năng của mỗi loại là gì ?
Trả lời:

Chương 5. Sinh sản sinh dưỡng
Câu 20. Sinh sản sinh dưỡng là gì? Các hình thức sinh sản sinh dưỡng tự nhiên ở cây? Mỗi hình thức nêu 1 vài ví dụ.
Trả lời:
- Sự sinh sản sinh dưỡng : là hình thức sinh sản mà từ 1 phần cơ thể của cây mẹ như rễ, thân hoặc lá sẽ hình thành 1 cây mới giống cây mẹ
- Các hình thức sinh sản sinh dưỡng:
+ Sinh sản bằng thân bò : rau má, sài đất
+ Sinh sản bằng thân rễ : cây dong, riềng..
+ Sinh sản bằng thân củ : khoai t ây
+ Sinh sản bằng rễ củ : khoai lang, cà rốt
+ Sinh sản bằng lá : cây thuốc bỏng

Chương 6.  Hoa
Câu 21. Hãy nêu tên, đặc điểm và chức năng những bộ phận chính của hoa. Bộ phận nào là quan trọng nhất? Vì sao?
Trả lời:
- Đặc điểm và chức năng :
 + đài hoa : là phần hơi loe ra nằm trên đế và cuống hoa.chức năng che chở cho hoa
+ Tràng hoa : do nhiều cánh hoa nằm phía trong đài hoa hợp thành và có màu sắc khác nhau tuỳ từng loại hoa chức năng che chở cho nhị và nhuỵ, thu hút côn trùng
+ Nhị : có chỉ nhị dài, mang bao phấn .Trong bao phấn có nhiều hạt phấn mang tế bào sinh dục đực
+ Nhuỵ : có đầu nhuỵ ở phía trên, phía dưới là bầu nhuỵ chứa noãn mang tế bào sinh dục cái, đầu nhuỵ và bầu nhuỵ nối với nhau bởi vòi nhuỵ
Chức năng của nhị và nhuỵ là cơ quan sinh sản của hoa.
- bộ phận quan trọng nhất là nhị và nhuỵ ví chúng giúp cho quá trình thụ phấn, kết và tạo quả về sau để duy trì nòi giống.

Câu 22.  Thụ phấn là gì? Thế nào là hoa tự thụ phấn? Hoa giao phấn khác với hoa tự thụ phấn ở điểm nào ?

Câu hỏi ôn tập
Câu 1:  Hãy cho biết thực vật có những đặc điểm gì chung?
- Đặc điểm chung của thực vật
- Tự tổng hợp được chất hữu cơ.
- Phần lớn không có khả năng di chuyển.
Phản ứng chậm với các kích thích từ bên ngoài.        
Câu 2.  Tế bào ở những bộ phận nào của cây có khả năng phân chia? Quá trình phân bào diễn ra như thế nào?
- Các tế bào ở  mô phân sinh có khả năng phân chia.
- Quá trình phân bào diễn ra như sau:
+ Đầu tiên hình thành 2 nhân.
+ Sau đó chất tế bào phân chia.
+ Vách tế bào hình thành ngăn đôi tế bào cũ thành 2 tế bào con.
 Câu 3.  Rễ gồm mấy miền? Chức năng của mỗi miền?
- Rễ gồm 4 miền.
- Chức năng của mỗi miền:
+Miền trưởng thành: dẫn truyền
+Miền hút có các lông hút: hấp thụ nước và muối khoáng.
+ Miền sinh trưởng: làm cho rễ dài ra.
+Miền chóp rễ: che chở cho đầu rễ.
Câu 4: Nêu các loại thân biến dạng, chức năng của chúng đối với cây? Cho ví dụ?
Các loại thân biến dạng và chức năng của chúng:
+ Thân củ: dự trữ chất dinh dưỡng, ví dụ: củ khoai tây, củ su hào.
+ Thân rễ: dự trữ chất dinh dưỡng, ví dụ: củ rừng, củ dong ta.
+ Thân mọng nước: dự trữ nước và quang hợp, ví dụ: cây xương rồng.
Câu 5:   Mô tả thí nghiệm chất mà lá cây chế tạo được khi có ánh sáng.
Thí nghiệm xác định chất mà lá cây chế tạo được khi có ánh sáng
Bịt kín ½ lá cả 2 mặt đưa ra nắng gắt 4-6 giờ
Ống nghiệm đựng cồn 90^o_.
Dung dịch Iốt. (0,5 điểm)
Chất tinh bột – không đổi màu.Kết luận: Chất mà lá cây chế tạo được ở ngoài ánh sáng là tinh bột.
Câu 6:  Vì sao việc trồng cây xanh có tác dụng làm giảm ô nhiểm không khí
Việc trồng cây xanh có tác dụng làm giảm ô nhiểm không khí.Vì cây xanh nhờ quá trình quang hợp hút khí các-bô-níc nhã ra khí ô-xy làm cho không khí trong lành.vì vậy chúng ta phải tích cực trồng và bảo vệ cây xanh
Câu 7: Bấm ngọn, tỉa cành có lợi gì ? Những loại cây nào thì bấm ngọn , những cây nào thì tỉa cành ? Cho ví dụ
Bấm ngọn , tỉa cành có tác dụng tăng năng suất cây trồng khi thu hoạch.
- Cây ăn quả người ta thường bấm ngọn trước khi ra hoa.ví dụ cây mồng tơi,mướp,bầu bí,cà phê,các loại đậu……
 - Cây lấy gỗ (bạch đàn,lim…),cây lấy sợi (gai,đay) người ta hường tỉa cành xấu, cành sâu bệnh để tập trung chất dinh dưỡng phát triển chiều cao.
Câu 8:  So sánh cấu tạo trong của thân non và rễ?

Câu 9.  Hãy mô tả thí nghiệm chứng minh có sự thoát hơi nước qua lá?
-Thí nghiệm nhóm Dũng – Tú
+Trồng 2 cây đậu vào 2 chậu cho bén rễ. Chậu A cắt hết lá, chậu B không cắt lá.
+Lấy bọc nilông trùm kín 2 cây. Để sau 1 giờ ta thấy chậu A bọc nilông trong, chậu b bọc nilông mờ.
+ Chứng tỏ cây ở chậu B có lá đã nhả hơi nước, chậu A không thoát hơi nước.
+ Kết luận: Lá cây đã nhả hơi nước ra ngoài.
Câu10: Quang hợp là gì? Viết sơ đồ tóm tắt quá trình quang hợp?Những yếu tố nào là điều kiện cần thiết cho quang hợp?
- Sơ đồ quang hợp:

- Khái niệm quang hợp:  quang hợp là quá trình lá cây nhờ có chất diệp lục, sử dụng nước, khí cácbônic và năng lượng ánh sáng mặt trời chế tạo ra tinh bột và nhả khí cácbônic.
- Những điều kiện cần thiết cho quang hợp: nước, khí cacbonic, ánh sang, diệp lục.      
Câu 11:  Có những loại lá biến dạng nào? Chức năng của mỗi loại là gì?
+ Lá biến dạng gồm: Lá bắt mồi,lá vãy,lá biến thành gai,tua cuốn,lá dự trữ,tay móc
- Chức năng:
- Lá biến thành gai(cây xương rồng) giúp cây giảm sự thoát hơi nước-sống được nơi khô hạn.
- Lá biến thành cơ quan bắt mồi (cây nắp ấm)
- Lá biến thành tua cuốn,tay móc giúp cây leo lên(cây mây,cây đậu Hà lan)
- Lá dự trữ chất dinh dưỡng( củ hành)
Câu 12. Vì sao ở rất nhiều loại lá, mặt trên có màu sẫm hơn mặt dưới?
Ở nhiều loại lá mặt trên có sẫm hơn mặt dưới vì: các tế bào thịt lá phía trên có nhiều lục lạp hơn. Đặc điểm này có ở phần lớn những lá mọc theo chiều nằm ngang.
Câu 13: Tại sao phải thu hoạch các cây có rễ củ trước khi chúng ra hoa?
Phải thu hoạch các cây có rễ củ trước khi chúng ra hoa vì chứa chất dự trữ của củ  cho cây dùng khi ra hoa, tạo quả. Sau khi ra hoa, chất dinh dưỡng trong củ không còn làm củ xốp, chất lượng và khối lượng củ giảm.
Câu 14: Vì sao ban đêm không nên để nhiều hoa hoặc cây xanh trong phòng ngủ đóng kín cửa?
Ban đêm không nên để nhiều hoa hoặc cây xanh trong phòng ngủ đóng kín cửa. vì ban đêm không có ánh sáng cây xanh sẽ hô hấp hút hết khí ô-xy thải ra nhiều khí các-bô-nic làm cho con người thiếu ô-xy để thở dễ bị ngạt khí rất nguy hiểm có thể tử vong.