Học tốt Sinh học 8, Bài 20. Hô hấp và các cơ quan hô hấp

Thứ bảy - 03/08/2019 13:14

Hệ thống lí thuyết cơ bản cần nhớ và hướng dẫn giải bài tập Sinh học 8, Bài 20. Hô hấp và các cơ quan hô hấp: Trả lời các câu hỏi và bài tập trong SGK, giải bài tập bổ sung.

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN
- Hô hấp là quá trình không ngừng cung cấp ôxi cho các tế hào của cơ thể là loại cácbônic do các tế bào thải ra khỏi cơ thể.
- Quá trình hô hấp gồm sự thở, trao đổi khí ở phổi và trao khí ở tế bào.
- Hệ hô hấp gồm các cơ quan ở đường dẫn khí và hai lá phổi. Đường dẫn khí có chức năng: dẫn khí vào và ra, làm ẩm, làm ấm không khí đi vào là bảo vệ phổi. Phổi là nơi trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường ngoài.
- Đặc điểm cấu tạo của các cơ quan hô hấp:

Các cơ quan		Đặc điểm cấu tạo
Dường dẫn khí	Mũi	- Có nhiều lông mũi. - Có lóp niêm mạc tiết chất nhày. - Có lóp mao mạch dày đặc.
	Họng	Có tuyến amiđan và tuyến V.A chứa nhiều tế bào limphô.
	Thanh quản	Có nắp thanh quản (sụn thanh nhiệt) có thể cử động dể đậy kín đường hô hấp.
	Khí quản	- Cấu tạo bởi 15-20 vòng sụn khuyết xếp chồng lên nhau. - Có lóp niêm mạc tiết chất nhày với nhiều lông rung chuyển động liên tục.
	Phế quản	Cấu tạo bởi các vòng sụn. Ở phế quản nơi tiếp xúc các phế nan thì không có vòng sụn mà là các thớ cơ.
Hai lá phổi	Lá phổi phải có 3 thuỳ. Lá phổi trái có 2 thuỳ.	- Bao ngoài hai lá phổi có 2 lớp màng, lớp ngoài dính với lồng ngực, lớp trong dính với phổi, giữa hai lớp có chất dịch. - Đơn vị cấu tạo củ phổi là các phế nang tập hợp thành tưng cụm và được bởi mạng mao mạch dày đặc. Có tới 700-800 triệu phế nang.

II. TRẢ LỜI CÂU HỎI SGK
A. TÌM HIỂU THẢO LUẬN
- Hô hấp gắn liền với các hoạt động sống, của tế bào và cơ thể: Hô hấp cung cấp ôxi cho tế bào.
- Hô hấp gồm những giai đoạn chủ yếu: sự thở, trao đổi khí ở phổi và trao đổi khí ở tế bào để tham gia các phản ứng tạo ATP (hợp chát dễ phân hủy sinh nhiều năng lượng) cung cấp cho mọi hoạt động sống của tế bào và cơ thể đồng thời thải loại CO₂ ra khỏi cơ thể.
- Sự thở có ý nghĩa đối với hô hấp là: sự thở giúp thông khí ở phổi, tạo điều kiện cho trao đổi khí diễn ra liên tục.
- Những đặc điểm cấu tạo của các cơ quan trong đường dẫn khí có tác dụng làm ẩm, làm ấm không khí đi vào phổi là:
+ Khí quản có lớp niêm mạc tiết chất nhầy có tác dụng làm ẩm.
+ Mũi có lớp mao mạch dày đặc có tác dụng làm ẩm không khí đi vào phổi.
* Đặc điểm tham gia bảo vệ phổi tránh khỏi các tác nhân có hại là:
+ Mũi có nhiều lông mũi giữ lại các hạt bụi lớn, chất nhầy do niêm mạc tiết ra giữ lại các hạt bụi nhỏ, lớp lông nhung quét bụi ra khỏi khí quản.
+ Sụn thanh thiệt (nắp thanh quản) đậy kín đường hô hấp để khỏi lọt thức ăn vào đường dẫn khí ta nuốt.
+ Họng có 6 tuyến amiđan và một tuyến V.A. chứa nhiều tế bào limphô tiết kháng thể vô hiệu hóa các tác nhân gây nhiễm.
- Đặc điểm cấu tạo của phổi có tác dụng làm tăng diện tích bề mặt trao đổi khí lên tới 70-80m² là do:
+ Phổi có tới 700-800 triệu phế năng.
+ Bao bọc phổi có 2 lớp màng là lá thành dính chặt vào thành ngực và lá tạng dính chặt vào phổi, giữa chúng là lớp dịch mỏng làm cho áp suất trong chúng là âm hoặc không (0) làm phổi nở rộng và xốp.
- Nhận xét về chức năng chung của đường dẫn khí vào 2 lá phổi: Đường dẫn khí vào 2 lá phổi có chức năng: dẫn khí vào và ra; làm ẩm, làm ấm không khí đi vào phổi bảo vệ phổi.

B. TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP
1. Hô hấp có vai trò quan trọng như thế nào với cơ thể sống?
Hô hấp có vai trò không ngừng cung cấp ôxi cho các tế bào của cơ thể và thải CO₂ ra khỏi cơ thể do tế bào loại ra.

2. So sánh hệ hô hấp của người và hệ hô hấp của thỏ
Cấu tạo hệ hô hấp của người và của thỏ:
Giống nhau:
+ Đều nằm trong khoang ngực và được ngăn cách với khoang bụng bởi cơ hoành.
+ Đều gồm đường dẫn khí vào 2 lá phổi.
+ Đường dẫn khí đều có mũi, hầu, thanh quản, khí quản, phế quản.
+ Mỗi lá phổi đều được cấu tạo bởi các phế nang (túi phổi) tập hợp thành từng cụm, bao quanh mỗi túi phổi là một mạng mao mạch
dày đặc.
+ Bao bọc phổi có 2 lớp màng: lá thành dính vào thành ngực, lá tạng dính vào phổi, giữa 2 lớp màng là chất dịch.

Khác nhau:
- Đường dẫn khí ở người có thanh quản phát triển hơn ở chức năng phát âm.

3. Hãy giải thích câu nói: chỉ cần ngừng thở 3-5 phút thì máu qua phổi sẽ chẳng có 0₂ để mà nhận:
Trong 3-5 phút ngừng thở, không khí trong phổi cũng ngừng lưu thông, nhưng tim không ngừng đập, máu không ngừng lưu thông qua các mao mạch phổi, trao đổi khí ở phổi vẫn diễn ra, ôxi trong phổi vẫn khuếch tán vào máu, CO₂ vẫn khuếch tán ra, cuối cùng nồng độ ôxi trong phổi hạ thấp tới mức không đủ áp lực để khuếch tán vào máu nữa.

4. Nhờ đâu nhà du hành vũ trụ, lính cứu hỏa, người thợ lặn có thể hoạt động bình thường trong môi trường thiếu O₂ (trong không gian vũ trụ, trong đám cháy, dưới đáy đại dương)?
Nhà du hành vũ trụ, lính cứu hỏa, người thợ lặn có thiết bị cung cấp ôxi bảo đảm sự hô hấp bình thường trong các môi trường thiếu ôxi.

III. CÂU HỎI BỔ SUNG
Chắc hẳn đã có lần em đã hắt hơi. Vậy hắt hơi là hoạt động thuộc hệ cơ quan nào trong cơ thể?
Hắt hơi là một phản xạ hô hấp để tự vệ của cơ thể, tống ra vật lạ, khí lạ lọt vào đường hô hấp.

Ý kiến bạn đọc