Học tốt Sinh học 8, Bài 39. Bài tiết nước tiểu

Thứ ba - 13/08/2019 12:15

Hệ thống lí thuyết cơ bản cần nhớ và hướng dẫn giải bài tập Sinh học 8, Bài 39. Bài tiết nước tiểu: Trả lời các câu hỏi và bài tập trong SGK, giải bài tập bổ sung.

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN
Qua phần đã học, các em cần nhớ những kiến thức sau:
1. Nước tiểu được tạo thành ở các đơn vị chức năng của thận.

2. Quá trình tạo nước tiểu gồm:
+ Quá trình lọc máu ở cầu thận để tạo thành nước tiểu đầu.
+ Quá trình hấp thụ lại các chất còn cần thiết.
+ Bài tiết tiếp các chất độc và không cần thiết ở ống thận để tạo nên nước tiểu chính thức và ổn định một số tính chất của máu.
Nước tiểu chính thức đổ vào bể thận, qua ống dẫn nước tiểu xuống tích trữ ở bóng đái, rồi được thải ra ngoài nhờ hoạt động của cơ vòng ống đái, bóng đái và cơ bụng.

II. TRẢ LỜI CÂU HỎI SGK
A. TÌM HIỂU VÀ THẢO LUẬN
- Sự tạo thành nước tiểu gồm những quá trình nào? Chúng diễn ra ở đâu?
Sự tạo thành nước tiểu gồm các quá trình:
+ Quá trình lọc máu diễn ra ở cầu thận và tạo ra nước tiểu đầu.
+ Quá trình hấp thu lại các chất dinh dưỡng, H₂O, các ion còn cần thiết như Na⁺, Cl^-,...
+ Quá trình bài tiết tiếp các chất cặn bã như axit uric, crêatin, các chất thuốc, các ion thừa H⁺, K⁺,....
Cả 2 quá trình này đều diễn ra ở ống thận và kết quả là biến nước tiểu đầu thành nước tiểu chính thức.

- Thành phần nước tiểu đầu khác với huyết tương ở chỗ nào?
Sự khác biệt trong thành phần của nước tiểu đầu và huyết tương:
+ Nước tiểu đầu không có các tế bào máu và prôtêin.
+ Huyết tương có các tế bào máu và prôtêin.

- Nước tiểu chính thức khác nước tiều đầu ở chỗ nào?
Nước tiếu chính thức khác với nước tiếu đầu ở chỗ:

Nước tiểu đầu	Nước tiểu chính thức
- Nồng độ các chất, hòa tan loãng hơn. - Chứa ít các chất cặn bã và các chất độc. - Còn chứa nhiều các chất dinh dưỡng.	- Nồng độ các chất hòa tan đậm đặc hơn. - Chứa nhiều các chất cặn bã và chất độc. - Gần như không còn các chất dinh dưỡng.

- Sự tạo thành nước tiểu ở các đơn vị chức năng của thận diễn ra liên tục, nhưng sự bài tiết nước tiểu ra khỏi cơ thể lại gián đoạn. Có sự khác nhau đó là do đâu?
Sự tạo thành nước tiểu diễn ra liên tục nhưng sự bài tiết nước tiểu ra khỏi cơ thể lại gián đoạn. Có sự khác nhau đó là do: máu luôn tuần hoàn qua cầu thận nên nước tiểu được hình thành liên tục. Nhưng nước tiểu chỉ được bài tiết ra ngoài cơ thể khi lượng nước tiểu trong bóng đái lên tới 200ml, đủ áp lực gây cảm giác buồn đi tiểu và cơ vòng bóng đái dãn ra phối hợp với sự co cơ vòng bóng đái và cơ bụng giúp bài tiết nước tiểu ra ngoài.

B. TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP
1. Trình bày quá trình tạo thành nước tiểu ở các đơn vị chức năng của thận?
Quá trình tạo thành nước tiểu ở các đơn vị chức năng của thận:
+ Máu theo động mạch chủ tới cầu thận với áp lực cao tạo ra lực đẩy nước và các chất hòa tan có kích thước nhỏ qua lỗ lọc trên vách mao mạch vào nang cầu thận, các tế bào máu và các phân tử prôtêin có kích thước lớn nên không qua lỗ lọc. Kết quả là tạo nên nước tiểu đầu trong nang cầu thận.
+ Nước tiểu đầu đi qua ống thận, ở đây xảy ra 2 quá trình:
- Quá trình hấp thu lại nước và các chất còn cần thiết (các chất dinh dưỡng, các ion Na⁺, Cl^-...).
- Quá trình bài tiết tiếp các chất độc và các chất không cần thiết khác (axit uric, crêatin, các chất thuốc, các ion H⁺, K⁺...).
Kết quả là tạo nên nước tiếu chính thức.

2. Thực chất của quá trình tạo thành nước tiểu là gì?
Thực chất của quá trình tạo thành nước tiểu là lọc máu, thải bỏ các chất cặn bã, các chất độc, các chất thừa khỏi cơ thể.

3. Sự bài tiết nước tiểu diễn ra như thế nào?
Quá trình bài tiết nước tiểu gồm:
+ Quá trình lọc ở các cầu thận tạo ra nước tiểu đầu.
+ Quá trình hấp thu lại nước và các chất còn cần thiết (có trong nước tiểu đầu) để tạo nước tiểu chính thức.
+ Nước tiểu chính thức vào bể thận, qua ống dẫn nước tiểu xuống bóng đái chờ thải ra ngoài nhờ hoạt động của cơ vòng ống đái, bóng đái và cơ bụng.

III. CÂU HỎI BỔ SUNG
Tại sao bị bệnh tiểu đường?
Trong nước tiểu của người bị bệnh tiểu đường có nhiều đường, tức là đường đáng lẽ được dùng cho hoạt động của cơ thể thì lại bị thải ra ngoài. Nguyên nhân do cơ thể người bệnh thiếu một loại hoocmon là insulin có nhiệm vụ chuyển hóa đường trong máu thành glycôgen dự trữ cho cơ thể không được nên lượng đường dư trong máu bị thải ra ngoài.

Ý kiến bạn đọc