Tóm tắt kiến thức: Vai trò của các nguyên tố khoáng
1. Nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu trong cây.
a. Định nghĩa
- Là những nguyên tố mà thiếu nó cây không hoàn thành được chu trình sống.
- Không thể thay thế được bởi bất kì nguyên tố nào khác.
- Phải trực tiếp tham gia vào quá trình chuyển hoá vật chất trong cơ thể.
b. Phân loại
- Nguyên tố đại lượng gồm: C, H,O, N, S, P, K, Ca, Mg.
- Nguyên tố vi lượng gồm: Cl, Cu, Fe, Mn, Mo, Ni, Zn.
2. Vai trò của các nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu trong cây
- Hiện tượng thiếu các nguyên tố dinh dưỡng thường được biểu hiện thành những dấu hiệu màu sắc đặc trưng trên lá.
- Ví dụ:
- Thiếu đạm (N): Lá vàng nhạt, cây cằn cỗi
- Thiếu lân (P): Lá vàng đỏ, trổ hoa trễ, quả chín muộn.
- Thiếu Kali: Ảnh hưởng đến sức chống chịu của cây.
- Thiếu Ca: Ảnh hưởng đến độ vững chắc của cây, rễ bị thối, ngọn cây khô héo.
- Các nguyên tố này tham gia cấu tạo nên các chất sống và điều tiết các hoạt động sống của cây.
3. Nguồn cung cấp các nguyên tố dinh dưỡng khoáng cho cây.
a. Đất là nguồn chủ yếu cung cấp các nguyên tố khoáng cho cây: Các muối khoáng trong đất tồn tại ở dạng không tan hoặc dạng hoà tan (dạng ion). Rễ cây chỉ hấp thụ được muối khoáng ở dạng hòa tan.
b. Phân bón cho cây trồng
- Phân bón là nguồn quan trọng cung cấp các chất dinh dưỡng cho cây trồng.
- Bón phân với liều lượng cao quá mức cần thiết sẽ gây độc cho cây, gây ô nhiễm nông phẩm, ô nhiễm môi trường đất và nước.
- Ví dụ: Nếu Mo nhiều trong rau thì động vật ăn rau có thể bị ngộ độc, người ăn rau bị bệnh gút (bệnh thống phong).
Gợi ý trả lời câu hỏi SGK phần tìm hiểu và thảo luận.
Câu 1: Từ kết quả thí nghiệm được minh họa trên hình 4.1 có thể rút ra nhận xét gì ?
Trả lời:
- Thiếu nguyên tố Nitơ là một trong các nguyên tố dinh dưỡng thiết yếu trong môi trưởng dinh dưỡng, cây lúa sinh trưởng kém (hình 4.1 SGK: Chậu ở giữa).
- Hình 4.1 Cây lúa trồng trong các dung dịch khác nhau
- Đầy đủ các dinh dưỡng thiết yếu
- Thiếu một số dinh dưỡng khoáng thiết yếu
Câu 2: Dựa theo nội dung của bảng 4. Hãy khái quát vai trò của các nguvên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu.
Trả lời:
- Khái quát vai trò của các nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu:
- Các nguyên tố đại lượng là thành phần của các đại nguyên tử trong tế bào (prôtêin, axit nuclêic. lipit..) có vai trò cấu trúc trong tế bào, có ảnh hưởng đến tính chất của hệ thống keo trong chất nguyên sinh.
- Các nguyên tố vi lượng là thành phần của hầu hết các enzim, hoạt hóa các enzim...
Câu 3: Dựa vào hình 4.3 hãy rút ra nhận xét về liều lượng phân bón hợp lí để đảm bảo cho cây sinh trưởng tốt nhất mà không gây ô nhiễm môi trường.
Trả lời:
Bón phân với liều lượng tối ưu bảo đảm cho cây sinh trưởng tốt nhất mà không gây ô nhiễm môi trưởng.
Giải bài tập trang 24 SGK Sinh học lớp 11
Bài 1. Vì sao cần phải bón phân với liều lượng hợp lí tùy thuộc vào đất, loại phân bón, giống và loại cây trồng ?
Trả lời:
Cần phàì bón phân với liều lượng hợp lí (tối ưu) tùy thuộc vào loại phân bón, giống và loài cây trồng là để cho cây sinh trưởng tốt, năng suất cao, hiệu quả của phân bón cao nhưng giảm chi phí đầu vào và không gây ô nhiễm nông phẩm và môi trường.
Bài 2. Hãy liên hệ với thực tế, nêu một số biện pháp giúp cho quá trình chuyển hóa các chất khoảng ở trong đất từ đạm không tan thành dạng hòa tan dễ hấp thụ đối với cây?
Trả lời:
Các biện pháp giúp cho các quá trình chuyển hóa các hợp chẩt khoáng khó tan cây không hấp thụ được thành dạng ion cây dễ hấp thụ là: làm cỏ sục bùn, phá váng sau khi đất bị ngập úng, cày phơi ải đấu cày lật úp rạ xuống, bón vôi cho đất chua..