Lão chạy thằng một mạch vào nhà, vừa vào nhà vừa thấy Ông giáo, lão bắt đầu ngay câu nói:
-Cậu Vàng đi đời rồi, Ông giáo ạ!
Không khí trong nhà trùng xuống, nặng nề một cách lạ. Ông giáo thốt lên tiếng rồi ấp úng đáp:
-Lão... lão bán con chó rồi sao?
Lão Hạc không nói gì, khuôn mặt hốc hác ấy cúi gằm xuống. Lão trả lời bằng giọng run run:
-Bán rồi, họ vừa bắt xong.
Tôi cứ tưởng lão nói đùa vì xưa nay ai ai trong làng tôi đều biết lão Hạc chỉ sống môt mình và chỉ có Cậu Vàng làm bạn. Lão quí Cậu Vàng hơn ai hết. Năm lần bảy lượt đều không chịu bán mà giờ đâu lão đã phải bán Cậu Vàng rồi, lão sẽ sóng với ai đây? Lão cố tỏ ra vui vẻ, làm như không có chuyện gì. Nhưng tôi biết tận sâu trng lòng của lão đang nghĩ gì, lão vô cùng đau đớn, tiếc thương cho Cậu Vàng , lão buồn lắm, 2 khóe bắt đầu đỏ hoe, nước mắt từ từ chảy ra,. Kể tới đây lão không còn giữ nổi bình tĩnh nữa. Lão khóc, khóc hu hu như một đứa trè vậy.
Nỗi đau của Loac khiến tôi còn cảm thấy không xót xa. Sau đó ông giáo hỏi:
-Thế nó cho bắt à?
Sau khi nghe ông giáo hỏi lão Hạc bỗng nhiên yên lăng một cách kì lạ, tôi ngước lên nhìn lão. Dù không rõ lắm nhưng hình như lão đang khóc. Những giọt nước mắt đau khổ. Nhìn lão tôi tựa như thấy những nếp nhăn trên mặt của lão xô vào nhau và ép ra từ đó những giọt nước mắt hiếm hoi của một ông già, một người dàn dày trong vất vả, lam lũ. Tôi nghĩ lão khổ lão lại không khóc hơi đi khóc vì một con chó. Lão nói trong tiếng khoc uất ức tức tưởi:
Lão bằng giọng run run:"lúc bị bắt nó biết gì đâu, Cậu Vàng cứ nằm yên rên ư ử như muốn trách móc tôi, như nó trách tôi rằng đã già cả mấy chục tuổi rồi mà còn đi...lừa gạt...một con chó..." và một chửi thề, một lời tự trách , con chó được lão Hạc coi như một đứa con mà mình chẳng khác gì một ông già chuyên lừa lọc. lão tưởng tượng trong ánh mắt của con Vàng lúc nó bị trói chặt cả bốn chân là một lời trách móc nặng nề.: A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão đối xử với tôi như thế này à?
Lời tự vấn chứng tỏ lão đã dằn vặn mình lắm.
Ông giáo có vẻ rất thông cảm với lão hạc. ông rót một bát nước rồi khẽ đặt trước mặt lão và an ủi:
-Thôi thì kiếp chó là kiếp khổ, nay ta hóa kiếp cho nó trở thành người để có cuộc sống đầy đủ sung sướng hơn.
Lão chua chát bảo:
- Ông giáo nói phải kiếp con chó là kiếp khổ thì ta hóa kiếp cho nó để nó làm kiếp người may ra có sung sướng hơn một chút kiếp người như kiếp tôi chẳng hạn.
Phải kiếp người như kiếp tôi và kiếp lão ở thời đó chẳng khác gì một con chó, tôi bỗng thấy đồng cảm với lão. Tôi đứng gần đó, không cầm lòng nổi. Không biết tự bao giờ sống mũi của tôi bắt đầu cay lên, hai hàng nước mắt cứ rơi xuống mà không sao cầm lại được, lão Hạc thật đáng thương. Quả thật tôi là một người hàng xóm sát bên cạnh nhà lão mà tôi vẩn chưa hiểu hết được lão. Lúc trước tôi cứ nghĩ rằng:"lão nôi Câu Vàng là để làm thịt hay bán kiếm tiền chư nhưng không, tôi đã nhầm to, Câu Vàng là cả một cuộc đời sống tinh thần của lão. Ông giáo dường như hiểu được nỗi buồn đó nên đã an ủi cho lão Hạc phần nào. Xong ông giáo mời lão Hạc ở lại uống chén nước chè rồi cũng ăn miếng khoai nhằm an ủi thêm cho lão. Lão buồn lắm và bảo khi khác. Lão chào ông giáo rồi thật thưởi ra về. Ông giáo lặng yên nhìn lão Hạc hồi lâu bằng anh mắt tiếc thương, tội nghiệp cho lão.
Đúng lúc đó tôi chợt nhận ra rằng mặt trời đã lên đỉnh đầu. vậy mà tôi chưa ra bờ ao câu cá về uống với rượu. tôi lửng thững đi ra bờ ao đầu làng với một tâm trạng buồn khó tả….