Phân tích bài thơ Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến

Thứ tư - 12/11/2014 23:20
Tình bạn là một thứ tình cảm thiêng liêng, cao quý mà người Việt rất coi trọng từ xưa đến nay. Điều này được thể hiện rất rõ qua những bài hát dân ca, những câu ca dao tục ngữ trong kho tàng văn học dân gian phong phú của dân tộc ta. Tình bạn trong thơ văn cũng vậy, có rất nhiều tác phẩm văn học nổi tiếng nói về tính bạn, trong đó bài thơ Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến là một tác phẩm tiêu biểu.
Hãy cùng lắng nghe cảm xúc của một vị quan về vườn ở ẩn mang theo một nỗi cô đơn hiu quạnh qua những vần thơ dạt dào cảm xúc khi gặp lại bạn cũ:
 
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa
Ao sâu nước cả, khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
 
Cải chửa ra cây, cà mới nụ
 Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa
Đầu trò tiếp khách, trầu không có
Bác đến chơi dây, ta với ta.
 
Bài thơ khơi dậy trong ta niềm xúc động trước tấm lòng chân tình của nhà thơ Nguyễn Khuyến.
 
Mở đầu bài thơ là một lời chào, lời chào rất đỗi tự nhiên, hóm hỉnh:
 
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà
 
Câu thơ như lời chào thân mật hồ hởi của Nguyễn Khuyến khi có bạn tới thăm. Đã bấy lâu nay là biểu hiện một khoảng thời gian khá dài nhà thơ không gặp bạn, giờ đây có dịp gặp lại nhau lòng không khỏi vui mừng khôn xiết. Từ lúc từ quan về ở ẩn, suốt ngày chỉ núi láng giềng, chim bầu bạn, lấy ai mà tâm sự giãi bày nỗi lòng mình. Những lúc như vậy tác giả luôn muốn có người tâm giao để trò chuyện. Người bạn đó đã đến với ông, có vui mừng nào hơn. Chính vì nỗi vui mừng ấy trong lòng tác giả bật ra lời chào thể hiện niềm vui bất ngờ thú vị:
 
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa
Ao sâu nước cả, khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa
Đầu trò tiếp khách, trầu không có
 
Mới nghe ta như thấy rằng nhà thơ như tỏ ý lấy làm tiếc về việc bạn mới đến thăm mà chẳng có gì để tiếp bạn. Đây chính là cách nói cường điệu hoá, thi vị hoá cuộc sống vật chất trong gia đình Nguyễn Khuyến. Nói như vậy là đang đùa với bạn, trong lời nói ấy mang nụ cười ý vị vừa tỏ thái độ “mong chờ” những dịp bạn đến thăm như thế này. Hay chính trong lời phân trần ấy bộc lộ sự bất ngờ thăm hỏi của bạn. Hoàn cảnh sống của tác giả nơi miền quê kiểng rất đạm bạc, thanh bạch, giản dị gắn bó với làng xóm quê hương.
 
Nhịp thơ đều đặn 4-3 nhẹ nhàng êm ái như một lời thủ thỉ, kèm theo là nụ cười bông đùa vui tươi của nhà thơ. Trong rất nhiều bài thơ Nguyễn Khuyến đã từng thể hiện sâu sắc tình cảm với bạn bè, bằng hữu:
 
Rượu ngon không có bạn hiền
Không mua không phải, không tiền không mua
Câu thơ nghĩ đắn đo muốn viết
Viết đưa ai, ai biết mà đưa?
Giường kia, treo những hững hờ
Đàn kia, gảy cũng ngẩn ngơ tiếng đàn
(Khóc Dương Khuê)
 
Với Nguyễn Khuyến và Dương Khuê qua đoạn thơ trên ta thấy rằng tình bạn của họ thật gắn bó bao nhiêu. Chén rượu kia sẽ ngọt ngào nếu hai người cùng đối, ẩm, dạo đàn, bình thơ... Cũng chỉ có hai người. Thiếu một trong hai thì “Giường kia, treo những hững hờ - Đàn kia, gảy củng ngẩn nga tiếng đàn”.
 
Không chỉ tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ này mà trong dân gian chúng ta còn xúc động trước tình bằng hữu của Lưu Bình — Dương Lễ. Tình cảm của Nguyễn Khuyến và bạn mình không phân biệt tuổi tác, hoàn cảnh, ở họ sự nối kết là niềm cảm thông chia sẻ cùng nhau.
 
Bác đến chơi đây, ta với ta
 
Câu thơ bộ lộ rõ nét tình cảm chân thành của Nguyễn Khuyến với bạn. Đó là tình cảm thiêng liêng và cao quý, những nghi thức xã giao dần bị bóc còn lại là tình bằng hữu thâm giao. Quan hệ bạn bè ở đây được xây dựng trên nền tảng của tình cảm. Bác đến chơi đây - không có mọi giá trị vật chất chỉ có ta với ta. Đại từ ta được sử dụng rất độc đáo, ta là nhân xưng, và cũng là bác và tôi, là hai chúng ta. Tôi và bác đã quá hiểu nhau rồi. Hoàn cảnh của tôi bác biết, tôi sống thế nào bác hay. Những điều tôi nói ra với bác chẳng qua là bày tỏ nỗi niềm tâm can. Cả hai người không ai đặt vấn đề vật chất, mà ở họ đều có quan điểm coi thường vật chất, đề cao tình cảm. Cũng là ta với ta nhưng trong bài thơ Qua Đèo Ngang thì đó chính là sự đối diện, bắt gặp tâm trạng của tác giả Thanh Quan với chính mình. Còn ta với ta ở đây là nói về hai người họ gắn bó không gì chia cắt được. Tình bạn giữa họ mới cao quý đẹp đẽ làm sao. Ta thấv rằng nghệ thuật trào lộng của Nguyễn Khuyến thật hóm hỉnh, nhẹ nhàng tinh tế.
 
Bài thơ thể hiện khá thành công nghệ thuật trào phúng, ngôn ngữ được sử dụng một cách đặc sắc. Tuy là một bài thơ Đường với khuôn mẫu bó buộc nhưng lại rất bình dị như lời ăn tiếng nói hàng ngày. Những sản vật đồng quê được đưa vào thơ rất tự nhiên, sự kết hợp nhuần nhuyễn ngôn ngữ làm cho bài thơ đặc sắc thân mật như chính tình cảm của họ vậy.
 
Dẫu cho Nguyễn Khuyến đã đi xa, nhưng tình bạn của họ thể hiện trong bài thơ thật cảm động biết bao. Bài thơ đã gợi cho chúng ta nhiều suy nghĩ về tình cảm của con người trong cuộc sống, tình bạn bè, đồng chí, anh em...

Sách giải st

  Ý kiến bạn đọc

THÀNH VIÊN

Hãy đăng nhập thành viên để trải nghiệm đầy đủ các tiện ích trên site
Kênh Bóng đá trực tiếp hôm nay miễn phí
Kênh
90Phut TV full HD ⇔ 888new
69VN ⇔  ⇔ F168 ⇔ 123b ⇔ 566

Vmax ⇔ 78Win ⇔ https://xn88.bio/
GK88 ⇔ SHBET ⇔  ⇔ u888 ⇔ 789f
fo88vic88 ⇔ u888 ⇔ 888p ⇔ 69vn
BL555 ⇔ 99OK ⇔ KJC ⇔ Link MB66
mv66af88 ⇔ 8x bet ⇔ 88AA
789BET ⇔ LC88 ⇔ BL555 ⇔ 789f
999slot ⇔ 789F ⇔ MB66 ⇔ 8xbet
https://789betcom0.com/ ⇔ https://hi88.baby/
UU88 ⇔ au88 ⇔ win678 ⇔ https://xx88.ink/
zo88 ⇔ ev99 ⇔ 888b ⇔ go88 ⇔ kèo nhà cái
cm88 ⇔ 88aa ⇔ Kkwin ⇔ tv88 ⇔ 
mb66.racing ⇔ u888 ⇔ FO88 ⇔ 88xx
188v ⇔ f168 ⇔ QQ88 ⇔ bk8 ⇔ bk8
99ok ⇔ 88fc ⇔ iwinclub ⇔ vn88 ⇔ 69vn
m88 ⇔ 56win ⇔ P3 ⇔ 8s ⇔ RWIN
vn23 ⇔ SHBET ⇔ kubet ⇔ 888new
NOHU ⇔ hi88 ⇔ https://fun88.social/
thabet ⇔ SV88 ⇔ https://vnalo789c.com/
https://qq88.fun/ ⇔ f168 ⇔ 888New ⇔ QQ88
daga ⇔ SHBET ⇔ keo nha cai ⇔ bl-555.site
https://bshbet.com/ ⇔ https://uk88.rocks
kkwin ⇔ KUWIN ⇔ 8xbet ⇔ RR88 ⇔ 188v
mb6678win ⇔ https://hello8880.net/
tv88UU88 ⇔ HM88 ⇔ MB66 ⇔ TV88
NOHU ⇔ 77ball ⇔ 32win ⇔ Kuwin
ek333 ⇔ xoso66 ⇔ nổ hũ ⇔ SUN WIN
X88 ⇔ 78win ⇔ Jun88 ⇔ uu88
NOHU ⇔  KINGFUN ⇔ https://789club24.com/
https://98winlive.com/ ⇔ https://789win.voyage/
https://bet88yk.com/ ⇔ https://alo789apk.app/
https://33win100.com/ ⇔ https://u888ny.com/
alo789 ⇔ OK8386 ⇔ x88 ⇔ SHBET
https://hi88.voyage/ ⇔ https://79kings.blue/
https://dom88.jp.net/ ⇔ https://hello880.net/
https://789club60.com/ ⇔ https://blc88.net/
23win ⇔ 6ff ⇔ f168 ⇔ xoso66 ⇔ bomwin
nhatvip ⇔ https://789club24.com/ ⇔ 789 bet
dola789 ⇔ 8xbet ⇔ 78win ⇔ QQ88
XX88 ⇔ ev99 ⇔ 69vn ⇔ rr88 ⇔ rr88
Uu88 ⇔ win456 ⇔ Tài xỉu online ⇔ XN88
https://33win101.com/ ⇔ oxbet ⇔ Slot365
78wind.com ⇔ https://shbet.gg/ ⇔ XX88
 ⇔  ⇔ OKFUN ⇔ ee88 ⇔ 12bet
hitclub ⇔ Kkwin ⇔ VankhanhTV ⇔ Hay 88
3WIN ⇔ WIN678 ⇔ 
68 game bàiEE88 ⇔ 77BET ⇔ 12BET
vmaxVMAX ⇔ ok9 football ⇔ K8CC
https://hi88o.com/ ⇔ https://hi88.gives/
https://qq88.co.com/ ⇔ https://f168.law/
8xbet ⇔ https://shbetk.net/ ⇔ RIKVIP ⇔ rikvip
https://mm88.us.com/ ⇔ 79king
ww88 ⇔ https://78win.bot/ ⇔ https://13win.vegas/
https://lc88o.com/ ⇔ https://hi88.uno/
https://58win1.info/ ⇔ j88 ⇔ j88 ⇔ 69vn
Slot365 ⇔ alo88 ⇔ UU88 ⇔ 32 win
888TO ⇔ wstar77 ⇔ 73bet ⇔ 888b
11uu ⇔ 123B ⇔ 78win ⇔ Slot365
789f ⇔ mv88 ⇔ 789f ⇔ Bsport
888New ⇔ EV99 ⇔ 89bet ⇔ sunwin
tỷ lệ kèo nhà cái hôm nay ⇔ BIN88
https://f8bet0.world ⇔ https://qq88.studio/
https://nh8811.com/ ⇔ Leo88 ⇔ 78win
88CLB ⇔ SV388 ⇔ https://cakhiatv88.net/
7m ⇔ i9 Bet ⇔ Tv88 ⇔ hi88 ⇔ 888To
 ⇔  ⇔ VN168
Bong88 ⇔ socolive ⇔ bet88 ⇔ 555WIN
https://au88.black/ ⇔ trực tiếp bóng đá
https://king88clb.com/ ⇔ https://f168hi.com/
sv66ax88 ⇔ 88clb ⇔ Nn88
https://32win.vc/ ⇔ 888new ⇔ PG88 ⇔ PG88
EE88 ⇔ SanClub ⇔ F168 ⇔ QQ88
hb88 ⇔ Vin777 ⇔ SV388 ⇔ MV66 ⇔ 23WIN
https://vankhanhtvv.com/ ⇔ Nhà Cái LC88
https://789fnew.com/ ⇔ https://u888lm.com/
https://sv66.coupons/ ⇔ https://f168.tech/
https://8kbetbh.com/ ⇔ https://ta88club.kim/
socolivemv88 ⇔ https://rr88.com.se/
https://bet168.com.co/ ⇔ https://8kbet.co/
https://888b-link.cc/ ⇔ https://sunwinn.deal/
88gokingfun ⇔ https://bong88vn.wiki/
SHBET ⇔ https://shbet.racing/
RR99 ⇔ U888 ⇔ OK8386 ⇔ Mv88
MM88 ⇔ 33win ⇔ BL555 ⇔ 69vn
hi88com ⇔ https://w88link1.com/
xocdia88 ⇔ 77ball ⇔ vuabet88 ⇔ betvisa
https://fun88link0.com/ ⇔ https://fun88link1.com/
https://188betlink0.com/ ⇔ https://188betlink1.com/
https://188betlink2.com/ ⇔ https://w88link0.com/
thabet ⇔ 888P ⇔ 11UU ⇔ EV88 ⇔ 789F
69vn77win ⇔ xx88 ⇔ 78win
https://okfun.bz/ ⇔ 
 ⇔ 
https://i9betz4.com/ ⇔ đá gà 88
w88link2.com ⇔ w88link3.com ⇔ luck8
https://8dayvip.mobi/ ⇔ https://8dayvip.com/
QQ88 Com ⇔ af88 ⇔ https://79kingsr.com/
https://pg99yk.com/ ⇔  hm88.com ⇔ J88
https://luongson161.tv/ ⇔ 78WIN ⇔ MB66
78win ⇔ U888 ⇔ nn88 ⇔ 99win ⇔ hi88
https://8kbettt.com/ ⇔ https://hi88.biz/
https://thabetcasino.us.com/ ⇔ 789Win ⇔ vn88
https://hello88net.com/ ⇔ https://pg88.jpn.com/
https://az8888.org/ ⇔ https://fly88.gifts/
lc88 ⇔ VN88 ⇔ 69vn ⇔ nh88 ⇔ vn88
GO8 ⇔ 28BET ⇔ sv388 ⇔ KWIN
tỷ lệ kèo nhà cái 88 ⇔ PG66 ⇔ 68win
BL555 ⇔ 23win ⇔ SV388 ⇔ SHBET ⇔ hitclub
Game bài đổi thưởng ⇔ https://saobet.shop/
https://99ok99ok.com/ ⇔ UU88 ⇔ HM88
https://bet88.ventures/ ⇔ bongdalu22.com
zx88 ⇔ ev99 ⇔ 8s ⇔ bet8s ⇔ QQ88
https://f168.name/ ⇔ https://13wincom.io/
Nhà cái vn88 ⇔ Nhà Cái QQ88
https://fb888.in.net/ ⇔ https://kjc.ac/
https://onbet.in.net/ ⇔ link vn88 ⇔ HZ88
http://58win.trading/ ⇔ https://qq88.gives/
bong88 ⇔ sky88 ⇔ Cổng game rikvip ⇔ ev99
79KING ⇔ Bet88 ⇔ XN88 ⇔ i9bet ⇔ VN23
https://kkwin.fan/ ⇔ https://555win.bike/
https://f8bet.courses/ ⇔ https://go8play.com/
https://lc88.bar/ ⇔ 789f ⇔ abc8 ⇔ good88
789win ⇔ Hitclub ⇔ https://f8bet80.one/
lương sơn tv ⇔ vwin ⇔ sut88 ⇔ vua88
hb88 ⇔ https://okfun.center/ ⇔ 68win
LC88 ⇔ 79king ⇔ https://hi88.tours/
https://ok9.charity/ ⇔ https://kkwin68.info/
https://ee88com.me/ ⇔ https://new88blog.org
nổ hũ ⇔ https://uu88vn.com ⇔ LC88
nohu ⇔ lc88 com ⇔ 69VN ⇔ Ok365 ⇔ 6FF
Nohu90 ⇔ go8 ⇔ 22vip ⇔ af88 ⇔ 86bet
five88 ⇔ 68win ⇔ 11uu ⇔ https://go8.beer/
đánh bài tiến lên ⇔ sin88 ⇔ 9win ⇔ 88i
https://u888.ac/ ⇔ https://king88com.uk.net/
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây