Nhan đề truyện ngắn đã để lại ấn tượng thú vị trong lòng người đọc về một mảnh đất Sa Pa hoang sơ, lặng lẽ. Nhưng thật bất ngờ khi từng giây, từng phút, sự sống vẫn luôn tráo trong cái lặng lẽ ấy.
Trước hết, nhắc tới Lặng lẽ Sa Pa, người đọc nghĩ ngau tới nhân vật anh thanh niên-nhân vật nổi bật của truyện. Anh thanh niên mới chỉ được nghe tên mà chưa biết mặt đã gây được chú ý của người đọc. Là một chàng trai còn rất trẻ, mới có hai muơi bảy tuổi đời nhưng theo tiếng gọi củ lí tưởng anh đã sẵn sàng có mặt nơi gian khó của cuộc sống để làm việc và cống hiến: "đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên". Anh đã có mặt nơi địa đầu Tổ quốc, chấp nhận cuộc sống đơn độc một mình trên đỉnh Yên Sơn 2600m để thực hiện tốt công việc của mình :"đo gió, đo mưa, đo nắng,tính mây, đo chấn động mặt đất, dựa vào việc báo trước thời tiết hằng
ngày, phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu". Công việc của anh không chỉ đòi hỏi chính xác mà còn cần tinh thần trách nhiệm cao. Công việc ấy tưởng chừng rất bình thường,đơn giản nhưng phải nhờ ý chí, sức mạnh mới có thể thực hiện tốt được. Anh chia sẻ thành thực với ông họa sĩ và cô kĩ sư trẻ:"Nửa đêm, nằm trong chăn nghe chuông đồng hồ chỉ muốn đưa tay tắt đi. Chui ra khỏi chăn, ngọn đèn bão to hết cỡ mà vẫn thấy là không đủ sáng. Xách đèn ra vườn, gió tuyết và lặng im ở bên ngoài như chỉ chờ mình ra là áo áo tới. Cái lặng im lúc đó mới thật dễ sợ. Nó như gió chặt ra từng khúc mà gió như nhát chổi lớn quét đi tất cả, ném đi lung tung". Chính lẽ sống đẹp đã đem đến cho anh bản lĩnh, nghị lực để vượt qua tất cả khó khăn làm tròn nhiệm vụ đất nước giao phó. Anh chính là nốt nhac ngân rung trong bản đàn của âm vang Sa Pa lặng lẽ.
Kông chỉ là một chàng trai giàu ước mơ hoài bão, nhiệt tình, tận tụy với công việc, anh thanh niên còn làm rung động trái tim người đọc bởi một tâm hồn mơ mộng giàu tình cảm. Nhìn vào cuộc sống mà anh tạo cho chính mình ta có thể hiều được điều đó. Từ căn nhà bé nhỏ đơn sơ với mọi đồ vật nag8n nắp, sạch sẽ đến những bông hoa tươi đẹp trước nhà do chính tay anh trồng đều nói lên vẻ đẹp trong tâm hồn anh. Tất cả đã tạo nên sự hài hòa trong con người anh một tình yêu công việc, say mê lí tưởng và một cuộc sống tinh thần phong phú. Vẻ đẹp con người anh cứ lặng lẽ tỏa sáng và người đọc thấy anh thật đáng yêu, đáng mến.
Đến với Lặng lẽ Sa Pa, người đọc lưu lại những ấn tượng rất đẹp về nhân vật của Nguyễn Thành Long. Dù nhân vật chính hay phụ, xuất hiện trong tác phẩm nhiều hay ít thì mỗi nhân vật của nhà văn là một tâm hồn, Trong sáng, cao đẹp. Họ làm nên những đốm sáng lung linh giữ đại ngàn Sa Pa lặng lẽ khiến ta khâm phục và thật ngưỡng mộ. Người kĩ sư trồng rau miệt mài kiên nhẫn ngày đêm tìm giống cây mới, tạo năng suất cây trồng. Người kĩ sư bản đồ địa chất, thầm lặng và say mê tìm nguồn khoáng sản cho Tổ quốc. Những con người ấy sẵn sàng hi sinh hạnh phúc riêng tư, cống hiến cho đất nước và lí tưởng cách mạng. Với họ, sống đâu chỉ cho riêng mình.
Đọc Lặng lẽ Sa Pa , người đọc càng không thể không biết tới nhân vật "ông họa sĩ"-người kể chuyện cũng là một guơng mặt đẹp của truyện ngắn. Là người lúc nào cũng trăn trở"phải vẽ được cái gì suốt đời mình", ông có mặt ở Sa Pa -mảnh đất thơ mộng để đi tìm cảm hứng sáng tác, hoàn thành tác phẩm nghệ thuật để đời mà ông mơ ước. Thiên nhiên, cảnh vật và con người Sa Pa đã thực sự rung động tâm hồn ông, khơi nguồn sáng tạo để cây cọ của người họa sĩ vẹ nên trang thơ cho đời. Bắt gặp một con người cao đẹp như anh thanh niên, ông họa sĩ khao khát được truyền tình yêu mến và sự ngưỡng mộ với những con người trẻ tuổi giàu nhiệt huyết vào bức tranh của mình. Ông muốn mọi người hiểu rằng họ không phải những ngôi sao xa, họ gần gũi, bình dị, thân thuộc ngay giữa cuộc đời. Có thể nói, nhân vật ông họa sĩ già chính là sự hóa thân của nhà văn, gián tiếp thể hiện cái nhìn của Nguyễn Thành Long về con người mới, cuộc sống mới.
Chúng ta cũng không thể quên nhân vật"cô kĩ sư nông nghiệp"-nhân vật nữ duy nhất của truyện. Chính cô đã góp một phần không nhỏ trong việc thể hiện chất thơ của của truyện. Là một thanh niên mới ra trường, cô cũng như bao chàng trai, cô gái khác, đầy ắp ước mơ và hoài bão, trong sáng và lãng mạn. Không đắn đo suy nghĩ, cô đã có mặt nơi đèo cao heo hút để nhận công tác mới. Được gặp chàng trai làm nhà khí tượng kiêm vật lí đại cầu đối với cô là một kỉ niệm đẹp, cho cô thêm niềm tin và sức mạnh. Nhận được bó hoa rực rỡ, tuơi thắnm từ chàng trai, cô gái như được nhận thêm niềm tin yêu cuộc sống, niềm hạnh phúc được cống hiến cho đời. Bó hoa là tiếng lòng chàng trai muốn khích lệ, động viên cô vững bước trên đường đời, là bó hoa của tuổi trẻ đầy nhiệt huyết, say mê lí tưởng. Có thể nói nếu vắng bóng cô gái, truyện ngắn sẽ rất tẻ nhạt. Sự xuất hiện của cô làm truyện ngắn man mát chất thơ và trữ tình.
Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long đơn giản về cốt truyện nhưng có chiều sâu tư tưởng. Văn ông giàu chất trữ tình khiến người đọc cảm nhận một cách mềm mại, nhẹ nhàng nhưng lại rất ngân vang, sâu lắng. Nhà văn đã truyền đến người đọc những xúc cảm tươi mát về cuộc sống và con người mới. Lặng lẽ Sa Pa là một truyện ngắn hay về đề tài cuộc sống mới, con người mới. Nhắc tới Nguyễn Thành Long là người ta nhắc tới khoảng trời xanh của ông, trong đó có Lặng lẽ Sa Pa.