Hình dáng và đặc điểm của các loại chuối hầu như không có gì quá khác biệt, mặc dù chuối rất đa dạng về chủng loại, có thể kể tên các loại chuối như: chuối hương, chuối ngự chuối cau, chuối mường, chuối tiêu, chuối hột, chuối sáp…Hương vị của các trái chuối khác nhau thì không giống nhau, các loại chuối khi ăn đều mang lại sự ngọt ngào, thơm ngon riêng không lẫn lộn với chuối khác được.
Cây chuối về cơ bản đều có cac đặc điểm như: thân cây tròn, thấp, trơn bóng, vòng thân lớn có khi bằng cả cái cột đình. Lá chuối có màu xanh non, to, dài và có các đường gân đối xứng, lá chuối trở về già thì chuyển sang màu xanh thẫm. Trong khi đó lá chuối khô lại mang màu nâu, lá giòn cứng rất dễ gãy. Bắp chuối hay còn gọi là hoa chuối có màu đỏ tươi hoặc đỏ thâm, hình dáng thon dài. Nõn chuối xanh non, cuộn tròn, rất mịn và mỏng. Bất kỳ cây chuối nào khi sinh trưởng đến độ đều có thể cho ta một buồng chuối. Tùy từng loại chuối mà cho ta số lượng trái chuối nhiều ít khác nhau, có những buồng chuối hàng trăm, cũng có những buồng chuối hàng nghìn quả, lại có những giống chuối mà buồng chuối trĩu trịt quả từ ngọn chuối đến gốc chuối.
Toàn bộ cây chuối từ thân chuối, lá chuối, hoa chuối, trái chuối…đều mang lại những lợi ích vô cùng lớn trong đời sống của con người. Thân cây chuối khi để nguyên cây hay thái nhỏ chế biến với các loại thức ăn khác đều là thức ăn rất tốt cho cả gia xúc và gia cầm, đặc biệt các loài vật nuôi như lợn, hươu, trâu, bò. Lá chuối thường được dùng để gói xôi và phần lớn được sử dụng để gói các loại bánh như bánh chưng, bánh giò, bánh nếp…Lá chuối khô lại là nguyên liệu đốt rất hữu ích, ngay cả khi đã khô lá chuối vẫn được tận dụng để gọi bánh gai hay làm nút chai rượu nấu ở vùng nông thôn Việt Nam nữa.
Từ nông thôn lên thành thị, món nộm hoa chuối rất ở ưa thích, hoa chuối được sử dụng như một loại rau ăn kèm như các loại rau ăn sống. Là bởi vì hoa chuối khi thái nhỏ có thể kết hợp với rất nhiều loại rau như rau muống, giá đỗ, rau xà lách… để ăn. Quả chuối xuất hiện khắp nơi, trong mọi hoàn cảnh và trong nhiều mục đích để phục vụ đời sống người Việt chúng ta. Quả chuối khi dùng để ăn mang lại rất nhiều lợi ích to lớn đối với sức khỏe của con người, quả chuối cũng được dùng làm thực phẩm ngay cả khi còn xanh để chế biến các món ăn đậm chất Việt. Và tất nhiên khi đã chín, quả chuối không chỉ để ăn trực tiếp mà chúng ta dễ dàng tìm thấy chuối trong các món chè, món bánh… Hơn thế nữa, quả chuối chín ngày nay còn được phát hiện là nguyên liệu tự nhiên hỗ trợ cho chị em phụ nữ trong việc chăm sóc sắc đẹp. Chuối kết hợp với các nguyên liệu khác như mật ong, chanh, trứng gà… là loại mặt nạ vô cùng lý tưởng cho phái đẹp. Quả chuối để nguyên nải còn là thứ trái cây không thể thiếu trên bàn thờ gia tiên mỗi gia đình Việt, quả chuối là trái cây con người nghĩ ngay đến khi chọn hoa trái thờ cúng, thắp hương.
Vì những lợi ích thiết yếu mà cây chuối mang lại cho đời sống con người Việt, cây chuối ngày nay cũng là một trong những loài cây nông nghiệp mang lại lợi ích kinh tế cho người nông dân. Khi khoa học hiện đại ngày càng phát triển, có nhiều phát hiện mới mẻ từ quả chuối, thì việc trồng, thu hoạch và tiêu thụ chuối đã trở thành chiến lược trong chiến lươc kinh tế của nước nhà.
Cây chuối cùng với cây tre, cấy lúa, cây đa, giếng nước, đình làng… đi vào tiềm thức của rất nhiều người con đất Việt. Quả chuối để lại trong lòng những người yêu mến ẩm thực Việt những dư vị dịu ngọt, thiết tha. Chuối ở trong đời sống người Việt cực kỳ hữu ích, chuối ỏ trong lòng người Việt vô cùng đơn sơ mà gần gũi. Yêu cây chuối biết bao.