Cánh đồng làng tôi là một vùng đất trũng, xung quanh là đồi núi. Những cánh đồng chiêm trũng ấy cũng đủ rộng để mỏi cánh cò bay....
Hàng năm, cánh đồng cho hai vụ thu hoạch: vụ chiêm bắt đầu cấy lúa từ trước Tết, khi trời còn rét căm căm, và vụ mùa thì bắt đầu cấy lúa khi trời đổ lửa tháng sáu.
Người nhà nông quê tôi xưa kia cực kì vất vả. Vùng đất ấy chưa nắng đã hạn, chưa mưa đã lụt. “Chiêm mất đằng chiêm, mùa mất mùa”! Bao nhiêu công sức cực nhọc của người nhà quê phút chốc bị nhấn chìm trong biển nước, hoặc được đền đáp bằng cái nắng hạn dai dẵng mà người xưa đã miêu tả trong chuyện Cóc kiện trời.
Còn bây giờ thì cả cánh đồng mênh mông lúc nào cũng sung sức nước tưới. Nào đê điều, kênh mương, lạch rãnh..., tất cả đều được xây đắp kiên cố. Và con đường nhựa liên xã rẽ đôi cánh đồng lúa có nhiều bờ vùng bờ thửa rất đẹp mắt, khiến người ta nghĩ rằng dây là một vùng quê giàu có và phát triển.
Nếu bạn về quê tôi vào vụ tháng năm, bạn sẽ bắt gặp cảnh tượng cánh đồng lua chín. Lúa tháng năm chín từng vùng, màu lúa chín pha lẫn cái màu của nắng mùa hạ mới chói chang làm sao! Những con châu chấu, cào cào sạch sẽ và thơm tho bay lên, chui lọt cả vào tay áo của khách qua đường.
Nếu bạn về quê tôi vào vụ tháng mười, bạn sẽ thấy mùi thơm của hương cốm và lúa nếp. Chỉ mùi của rơm cũng đã thơm nồng. Lúa tháng mười chín đều. Cả cánh đồng vàng rực. Cái màu vàng không chói chang như đồng lúa chín tháng năm. Và cái nắng tháng mười cũng dìu dịu, pha lẫn cái gió khô và hanh..., thật là dễ chịu.
Còn bây giờ là cánh đồng lúa xanh mơn mởn. Người ta gọi là “lúa phất cờ”, lúa “thì con gái”. Vừa sau một trận mưa rào tháng ba, lúa trông sạch sẽ, khởi sắc lạ thường. Đâu đó có tiếng cò lửa, cò bợ gọi nhau “túc tục”, tiếng sơn ca hót líu ríu từ trên khoảng xanh thẳm rót xuống cánh đồng bát ngát...
Và chập chờn trên khoảng rộng là mấy cánh cò trắng, vừa muốn đậu, vừa muốn bay. Cùng với chúng là những chiếc nón trắng của những mẹ, những chị đang làm cỏ, bón phân cho lúa đồng...
Những người con xa quê hương vẫn nhớ nhất hình ảnh cánh đồng lúa, lao phủ xóm làng...
Mời bạn đến với quê hương tôi, đến với nhưng cánh đồng lúa bát ngát gắn liền với cuộc sống của nhưng người nông dân nơi đây, nghìn đời nay, họ vẫn sống và vươn lên bằng nghề trồng lúa nước.