Các làng đều có thể tham dự cuộc thi này. Mỗi làng phải nấu 16 nồi cơm bằng gạo Gié cánh, loại gạo đặc sản của Hương Canh. Cơm thổi không được dùng nồi đất mà phải dùng nồi bảy bằng đồng điếu. Đấy là quy định của hội thi. Buổi chiều, đúng giờ Mùi, các hộ bưng nồi cơm thi từ nhà mình đã nấu đến nhà trưởng giáp. Các nồi cơm đều được niêm phong bằng giấy bản, dán nước cơm, bịt kín cả vung. Phía trên ghi rõ tên giáp và tên chủ hộ.
Mỗi làng cử ra một người đại diện vào ban giám khảo. Có cụ đứng đầu điều khiển việc chấm thi được gọi là cụ Trùm Nước. Cơm mang so tài phải thật trắng, thật thơm và dẻo. Cơm đơm ra bát lúc đang nóng hôi hổi, người ta lấy đũa cả đè lên, các hạt cơm dính chặt lại với nhau. Khi úp dốc xuống, cơm tuột ra khỏi bát thật róc, hạt cơm dính liền và mịn mặt như đóng khuôn. Loại cơm này gọi là “cơm in”, cắt ra từng miếng như cơm nắm, vừa mịn, vừa dẻo, vừa thơm như xôi.
Muốn đoạt được giải của hội thi, cần phải chuẩn bị kĩ lưỡng. Nước nấu cơm phải hứng nước mưa giữa trời, lưu giữ trong chum vại đậy kín, không có mùi ngói vôi, mùi máng sắt, mùi ẩm mốc của thân cau. Cả nước vo gạo lẫn nước nấu cơm phải lọc rất kĩ bằng giây bản lót trong rá để nước giỏ tí tách xuống vại từ mấy hôm trước. Cơm nấu phải bằng củi xoan khô, đượm lửa, không khói, ít bụi. Nồi nấu cơm bằng đồng điếu cần đánh sạch, sao cho đỏ au lên. Sau đó dùng nước cơm lau nồi trước khi nấu để cơm róc cháy và không bị bén nồi. Tuy là nồi đồng nhưng vung đậy lại là vung đất. Người ta mài nhẹ vành vung để lấy độ trơn, độ tròn sao cho đậy lọt khít miệng nồi, không phải đệm lá chuối tươi. Vung khít nên không gây oi khói và lại vàng cơm. Những nồi cơm đạt yêu cầu cần phải là nồi cơm không vơi, không đầy, trên dưới, tứ bề đều ngon, thơm. Nồi nấu khéo là nồi không có cháy, lượt cơm đáy không khô cứng, chung quanh không ướt. Nồi nào đạt được những yêu cầu trên một cách vượt trội nhất sẽ đoạt giải.
Lễ hội nấu cơm thi là một dịp để nhà nông đua tài nấu cơm cho thợ cày, thợ cấy, cho binh sĩ trong trận mạc đã có từ xa xưa ơ vùng bán sơn địa xen kẽ đồng bằng Vĩnh Phúc. Ngày nay, đây là lễ hội thể hiện một nếp sống tinh thần, một bản sắc văn hóa của người dân Hương Canh nói riêng và của dân tộc ta nói chung.