1. Nguyên nhân thắng lợi
Câu hỏi: Em hãy nêu một số dẫn chứng để thấy các tầng lớp nhân dân thời Trần đều tham gia kháng chiến chống quân Mông - Nguyên.
- Khi được tin quân Mông Cổ chuẩn bị đánh nước ta, theo lệnh vua Trần, cả nước sắm sửa vũ khí, các đội dân binh được thành lập, ngày đêm luyện tập võ nghệ, sẵn sàng đánh giặc.
- Khi giặc tấn công, cả ba lần nhân dân đều thực hiện “vườn không, nhà trống” để làm cho địch gặp nhiều khó khăn và bị động.
- Ý chí quyết tâm đánh giặc thể hiện rất cao tại Hội nghị Diên Hồng -> các bậc phụ lão đều quyết tâm “đánh”, quân sĩ đều khắc vào tay hai chữ “Sát Thát”.
- Vua, tôi nhà Trần quyết tâm đánh giặc: Vua trực tiếp chỉ huy, cận thần cương quyết đánh giặc. Trần Thủ Độ nói: “Đầu thần chưa rơi xuống đất, xin bệ hạ đừng lo”. Trần Quốc Tuấn nói: “Nếu bệ hạ (vua) muốn hàng giặc thì trước hết hãy chém đầu thần rồi hãy hàng”.
- Quân dân một lòng bố trí trận địa cọc ngầm để mai phục địch trên sông Bạch Đằng.
Câu hỏi: Em hãy trình bày những đóng góp của Trần Quốc Tuấn trong ba lần kháng chiến chống Mông - Nguyên.
- Ông được vua Trần giao cho trọng trách Quốc công Tiết chế - chỉ huy cuộc kháng chiến. Soạn Hịch tướng sĩ để động viên tinh thần chiến đấu của quân đội.
- Trần Quốc Tuấn là một nhà lý luận quân sự tài ba, ông là tác giả của bộ binh thư nổi tiếng: Binh thư yếu lược. Vạn Kiếp tông bí truyền thư.
- Trước thế giặc mạnh, ông đều cho lui binh để bảo toàn lực lượng chờ thời cơ để đánh. Tinh thần “Nếu bệ hạ hàng giặc thì trước hết hãy chém đầu thần” đã nói lên ý chí kiên cường của ông.
- Khi quân địch ở Thăng Long gặp khó khăn, tuyệt vọng phải rút quân, Trần Ọuốc Tuấn đã quyết định mở cuộc phản công và tiến hành trận mai phục trên sông Bạch Đằng, tạo nên chiến thắng quyết định trước quân xâm lược.
Câu hỏi: Thế nào là phương cách đánh giặc đúng đắn ?
- Thấy được chỗ mạnh, chỗ yếu của kẻ thù, tránh chỗ mạnh và đánh vào chỗ yếu.
- Biết phát huy chỗ mạnh, lợi thế của đất nước, của quân đội và nhân dân ta, buộc địch phải đánh theo cách đánh của ta đã chuẩn bị từ trước.
- Buộc giặc từ thế mạnh phải chuyển dần sang yếu, từ chủ động thành bị động để tiêu diệt chúng.
Câu hỏi: Nguyên nhân thắng lợi của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên.
- Toàn dân tích cực tham gia kháng chiến.
- Công cuộc chuẩn bị kháng chiến chu đáo, toàn diện, với hai hội nghị: Bình Than và Diên Hồng.
- Có sự lãnh đạo của nhà quân sự thiên tài: Trần Hưng Đạo, vua nhà Trần, chiến lược, chiến thuật đúng đắn, sáng tạo.
- Tinh thần quyết chiến, quyết thắng của toàn dân mà nòng cốt là quân đội nhà Trần.
2. Ý nghĩa lịch sử
Câu hỏi: Ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên.
- Đánh bại quân xâm lược hung tàn, bảo vệ nền độc lập của Tổ quốc.
- Khẳng định lòng yêu nước và ý chí quyết tâm bảo vệ đất nước của dân tộc ta.
- Nâng cao lòng tự hào dân tộc.
- Góp phần làm phong phú truyền thống quân sự của nhân dân ta.
- Để lại bài học vô giá: “Khoan thư sức dân, để làm kế sâu rễ bền gốc”.
- Ngăn chặn ý đồ của nhà Nguyên trong việc xâm lược các nước khác.
Câu hỏi: Kể tên các nhà vua thời Trần gắn với ba lần kháng chiến chống quân Mông - Nguyên.
- Kháng chiến chống quân Mông Cổ lần thứ nhất (1258), gắn với vua Trần Thái Tông (Trần Cảnh) (1225 - 1258).
- Kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ hai (1285), gắn với vua Trần Nhân Tông (Trần Khâm) (1279- 1293).
- Kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ ba (1288), gắn với vua Trần Nhân Tông.