Mầm Non - Võ Quảng
Dưới vỏ một cành bàng
Còn một vài lá đỏ,
Một Mầm Non nho nhỏ
Còn nằm ép lặng im.
Mầm Non mắt lim dim
Cố nhìn qua kẻ lá
Thấy mây bay hối hả
Thấy lất phất mưa phùn.
Rào rào trận lá tuôn
Rải vàng đầy mật đất
Rừng cây trông thưa thớt
Như chỉ cội với cành...
Một chú thỏ phóng nhanh
Chạy nấp vào bụi vắng
Và tất cả im ắng
Từ ngọn cỏ làn rêu...
Chợt một tiếng chim kêu
- Chiếp chiu, chiu! Xuân tới!
Tức thì trăm ngọn suối
Nổi róc rách reo mừng
Tức thì ngàn chim muông
Nổi hát ca vang dậy
Mầm Non vừa nghe thấy
Vội bật chiếc vỏ rơi
Nó đứng dậy giữa trời
Khoác áo màu xanh biếc.
Bài thơ “Mầm Non” với 26 câu thơ ngũ ngôn đã hội tụ tất cả những phẩm chất tốt đẹp của phong cách nghệ thuật và hồn thơ dáng yêu ấy.
Hai chữ “Mầm Non” xuất hiện ba lần trong bài thơ, được viết hoa mang tính biểu trưng cho một linh hồn thơ bé, cho cái mới tươi non xinh đẹp trong cuộc đời.
Mở đầu bài thơ là một cây bàng cuối đông (nơi sân trường?) chỉ còn lại “một vài lá đỏ”. Khi ấy, một Mầm Non đang nín thở đợi chờ. Sự tinh tế của thi sĩ là đã “nghe”, đã “thấy”, đã “biết” bước đi của mùa xuân qua hai tín hiệu “lá đỏ” và “Mầm Non”:
“Dưới vỏ một cành bàng
Còn một vài lá đỏ,
Một Mầm Non nho nhỏ
Còn nằm ép lặng im”.
Đang nín thở, đang đợi chờ, đang “lim dim” đôi mắt, Mầm Non “cố nhìn qua kẽ lá” thấy và nghe vũ trụ đang chuyển mình. Tạo vật đang chuyển mình theo những bước đi cuối cùng của mùa đông. Mây “hối hả” bay. Mưa phùn “lất phát” rây bụi mờ:
“Mầm Non mắt lim dim
Cố nhìn qua kẻ lá
Thấy mây bay hối hả
Thấy lất phất mưa phùn”
Cảnh vật tưởng như và còn nhiều vương vấn. “Mầm Non” vẫn nép mình nằm im đợi chờ mùa xuân. Lắng nghe lá rơi “rào rào” theo chiều gió cuốn. Mặt đất rải vàng lá cây. Không gian trở nên thoáng đãng. Rừng thưa thớt. Cây trụi lá trơ cành. Mùa đông đã tàn. Mùa xuân đang tới:
“Rào vào trận lá tuôn
Rải vàng đầy mặt đất
Rừng cây trông thưa thớt
Như chỉ cội với cành...”
Cảnh vật đổi thay trước mùa đông tàn. Thỏ giật mình. Ngọn cỏ, làn rêu đều nín thở đợi chờ mùa xuân đang đến. Cùng với “Mầm Non”, thi sĩ đã mơ hồ cảm thấy một sự chuyển mình của tạo vật:
“Một chú thỏ phóng nhanh
Chạy nấp vào bụi vắng
Và tất cử im ắng
Từ ngọn cỏ làn rêu...”
Mùa xuân đã đến rồi. Một buổi sớm mai. Quá bất ngờ trước một tiếng chim, một tín hiệu vui, ngân vang thánh thót. Xuân tới cùng khúc nhạc mùa xuân:
“Chợt một tiếng chim kêu
- Chiếp chiu, chiu! Xuân tới!”
Nước suối dâng đầy, như vừa “róc rách” chảy vừa cất tiếng “reo mừng''. Ngàn vạn chim muông tung cánh “hát ca vang dậy” đón chào mùa xuân tới. Khúc nhạc mùa xuân thêm tưng bừng. Vũ điệu mùa xuân thêm náo nức, hớn hở. Điệp ngữ “tức thì” như hai nốt nhạc du dương trong giai điệu, nhịp điệu hối hả mùa xuân. Suối reo, chim hót hay Mầm Non và nhà thơ cùng reo, cùng hát:
“Tức thì trâm con suối
Róc rách reo mừng
Tức thì ngàn chim muông
Nổi hát ca vang dậy”
Và “Mầm Non” sau bao ngày đêm “nằm ép lặng im” đợi chờ, đã “nghe thấy”, đã cựa mình, rồi “đứng dậy”, rồi “khoác áo”:
“Mầm Non vừa nghe thấy
Vội bật chiếc vỏ rơi
Nó đứng dậy giữa trời
Khoác áo màu xanh biếc”.
Mầm Non “đứng dậy” rồi “khoác áo màu xanh biếc” là một hình tượng đẹp và khỏe, tượng trưng cho sức sống mùa xuân, vẻ đẹp thanh xuân và tinh khôi của thiên nhiên.
Hình tượng Mầm Non còn mang hàm nghĩa ngợi ca cái mới, cái trẻ trung, cái tươi đẹp xuất hiện đã thay thế cho cái già nua, cái tàn tạ, cũ kĩ trong cuộc đời.
“Mầm Non” là ca khúc mùa xuân, là vũ điệu mùa xuân, nó còn là khát vọng mùa xuân. Ý vị triết lí, chính là giá trị đích thực của bài thơ ngũ ngôn “Mầm Non” vậy!