Trăng và núi là tượng trưng cho hai người bạn. Trăng mà không có núi thì thật lạc lõng làm sao. Núi mà có trăng thì núi mới đẹp. Vậy mà trăng nỡ lòng “lên khỏi núi’’. Mượn hình ảnh “trăng lên khỏi núi”, nhân dân ta muốn nói đến sự xa nhau của hai người bạn. Mặc dù vậy nhưng tình cảm giữa ta và bạn vẫn “khăng khăng một niềm”. Không có gì có thể làm thay đổi tình bạn gắn bó khăng khít, bền chặt giữa ta và bạn.
Câu ca dao giàu hình ảnh ấy đã ca ngợi tình bạn đẹp. Đó là tình bạn chân thật, thủy chung, dù có thế nào vẫn luôn sát cánh bên nhau. Qua đó, ta hiểu thêm rằng, người bạn thật sự là người bạn luôn bên ta chia sẻ niềm vui, nỗi buồn cùng ta kể cả lúc ta gặp hoạn nạn. Người bạn thật sự là người bạn còn ở bên ta khi tất cả những người khác đã rời bỏ ta.
Trong cuộc sống có hai loại tình bạn. Tình bạn giả - loại tình bạn chiếm đa phần là tình bạn đến với nhau chỉ để mưu lợi cá nhân. Khi ta là một người giàu có, tương lai rộng mở, những người bạn này luôn sát bên ta. Nhưng họ bên ta chỉ để lợi dụng, nhờ vả. Và đến khi ta sa cơ, họ là những người đầu tiên lạnh lùng quay bước. Hoặc, họ cố gắng làm ta đi trật hướng, cố gắng làm ta lún sâu vào việc làm sai (mà ta không he hay biết) để họ có cơ hội vươn lên. Những kẻ này không xứng đáng là bạn. Còn tình bạn thật - loại tình bạn trên đời cũng không hiếm là tình bạn đến với nhau không vì gì cả! Đó là những người bạn luôn bên ta cho dù ta gặp khó khăn, hoạn nạn. Khi đó những người bạn ấy sẽ vực ta dậy, an ủi và động viên ta, tiếp thêm cho ta nghị lực. Khi ta làm một việc gì sai, họ sẽ là những người chỉ cho ta thấy sai lầm và giúp ta sữa chữa nó.
Tình bạn đẹp rất đáng quý. Trước hết, đó là tình bạn vô tư, trong sáng, đầy tin tưởng. Đó là những người bạn đến với nhau chỉ để có một người cùng kề vai sát cánh bên, để tìm thấy một chỗ dựa tinh thần, để cùng chia sẻ niềm vui nổi buồn trong cuộc sống. Đó là những người không bao giờ đứng chắn trên con đường ta đi, trừ khi ta đang đi xuống dốc. Đó là những người không bao giờ có những toan tính nhỏ nhen, vụ lợi, không có sự đố kị, hơn thua. Những người bạn ấy là kết quả của cả một quá trình gắn bó lâu dài giữa những người bạn thân thiết. Tình bạn cao quý là món quà vô giá dành cho những ai biết tôn trọng và nâng niu nó. Vì vậy, vai trò của tình bạn là làm cho cuộc sống tươi đẹp hơn. Tình bạn làm lòng ta ấm áp thêm nhiều và nghị lực tăng thêm vạn lần. Cuộc sống không có bạn bè thì sẽ thế nào? Không có bạn, ta không có người cùng chia sẻ, không có người động viên ta khi ta thất bại. Cuộc sống ấy thật lạnh lẽo, tẻ nhạt và cô độc biết bao! Đó là một cuộc sống vô vị.
Tình bạn tốt và xấu luôn lẫn vào nhau. Nếu ta không chọn bạn, ta rất có thể có một tình bạn giả. Ngược lại, nếu ta có một người bạn tốt mà không biết vun đắp cho tình bạn thì tình bạn ấy cũng khó mà bền lâu. Vậy nên ta cần “chọn bạn mà chơi”. Ta cần kĩ lưỡng xem xét trước khi quyết định người đó có phải bạn thân mình hay không. Nhưng để có một tình bạn đẹp, quan trọng nhất, ta cần phải là một người bạn tốt. Ta cần quan tâm tới người bạn của mình, chia sẻ với họ những niềm vui. xoa dịu cho họ những nổi buồn. Chỉ khi cánh tay ta có rộng mở thì mới nhận được lại tình cảm của bạn. Đó là những yếu tố quan trọng nhất để có một tình bạn đẹp.
Trong cuộc sống cũng có không ít những tình bạn đẹp.
Có những tình bạn được lưu danh muôn thuở trong thơ văn như tình bạn của Nguyễn Khuyến và Dương Khuê. Trong bài thơ Bạn đến chơi nhà, Nguyễn Khuyến đã đón tiếp bạn không bằng thịt cá, đến bữa cơm rau dưa, đến ngay cả miếng trầu cũng “không có”. Nhưng vật chất thiếu thốn không làm tình bạn của họ bị sứt mẻ. Chỉ cần tấm lòng, cần “ta với ta” là đủ. Tình bạn thắm thiết giữa hai nhà nho đã vượt lên trên những nghi thức, những ràng buộc vật chất thường tình.
Xung quanh ta cũng cố biết bao nhiêu tình bạn đẹp. Chúng ta chắc hẳn cũng biết câu chuyện cảm động về cậu học trò Nguyễn Văn Giáp ở Thanh Hóa đã năm năm liền cõng bạn là Vũ Doãn Lợi đến trường. Trường học cách nhà hai bạn đến 10 ki lô mét nhưng ngày nào Giáp cũng chăm chỉ cõng Lợi đi học mà không quản ngại nắng mưa. Đó là một nghĩa cử cao quý mà ít ai có thể có được. Thật là một tình bạn đẹp!
Chúng ta cũng vậy, ai cũng có ít nhất một người bạn thân. Người bạn đó có giúp đỡ ta vượt qua mọi khó khăn, người bạn đó có luôn cùng ta chia sẻ mọi buồn vui trong cuộc sống? Chắc chắn câu trả lời là có. Tại sao ư? Chì đơn giản thôi: vì đó là một người bạn chân thực. Nếu ta chân thực với họ thì họ cũng sẽ là một người bạn chân thực với ta.
Câu ca dao đã nâng cao giá trị của tình bạn chân thực. Người bạn tốt là một thiên sứ mà Chúa Trời ban tặng cho ta để ta có một bờ vai nương tựa mỗi khi khó khăn, vấp ngã, là người sẽ mãi mãi sát cánh bên ta trong suốt đường đời. Tình bạn là niềm hạnh phúc lớn lao của mỗi con người. Tình bạn rất đáng quý nên ta cần trân trọng.