Bài 1 trang 135 sgk vật lý 9.
Một bình hình trụ tròn có chiều cao 8cm và đường kính 20cm. Một học sinh đặt mắt nhìn vào trong bình sao cho thành bình vừa vặn che khuất hết đáy (hình 51.1 SGK). Khi đổ nước vào khoảng xấp xỉ 3/4 bình thì bạn đó vừa vặn nhìn thấy tâm O của đáy. Hãy vẽ tia sáng từ tâm O của đáy bình truyền tới mắt.
Giải:
Tia sáng từ tâm O của đáy bình truyền tới mắt (hình dưới)
Bài 2 trang 135 sgk vật lý 9.
Một vật sáng AB có dạng mũi tên được đặt vuông góc với trục chính của thấu kính hội tụ, cách thấu kính 16 cm, A nằm trên trục chính. Thấu kính có tiêu cự 12 cm.
a) Hãy vẽ ảnh của vật AB theo đúng tỉ lệ.
b) Hãy đo chiều cao của ảnh và của vật trên hình vẽ và tính xem ảnh cao gấp bao nhiêu lần vật?
Giải:
Hướng dẫn học sinh chọn một tỉ lệ xích thích hợp, chẳng hạn lấy tiêu cự 3cm thì vật AB cách thấu kính 4cm, còn chiều cao của AB là một số nguyên lần milimet, ở đây ta lấy AB là 7cm.
a) Xem hình vẽ dưới đây
b) Theo hình trên ta đo được chiều cao của vật AB = 7mm, chiều cao của ảnh A'B' = 21mm = 3AB.
- Nhìn vào hình để tính xem chiều cao của vật gấp mấy lần chiều cao của ảnh.
Hai tam giác OAB và OA'B' đồng dạng với nhau nên
Hai tam giác F'OI và F'A'B' đồng dạng với nhau nên
Từ (1) và (2) ta có:
Thay các giá trị số đã cho: OA = 16 cm, OF' = 12 cm thì ta tính được OA' = 48 cm hay OA' = 3OA, từ đó tính được A'B' = 3AB, ảnh cao gấp 3 lần vật.
Bài 3 trang 136 sgk vật lý 9
Hòa bị cận thị có điểm cực viễn Cv nằm cách mắt 40cm. Bình cũng bị cận thị có điểm cực viễn Cv nằm cách mắt 60cm.
a) Ai cận thị nặng hơn?
b) Hòa và Bình đều phải đeo kính để khắc phục tật cận thị. Kính được đeo sát mắt. Đó là thấu kính loại gì? Kính của ai có tiêu cự ngắn hơn?
Giải:
a) Hòa bị cận thị nặng hơn.
b) Đó là các thấu kính phân kì. Kính của Hòa có tiêu cự ngắn hơn (kính của Hòa có tiêu cự 40cm, còn kính của Bình có tiêu cự 60cm).