Câu 1 trang 96: (Ngữ Văn 6 tập 1 sách Cánh Diều)
Tìm những câu được mở đầu bằng trạng ngữ chỉ thời gian trong các văn bản Hồ Chí Minh và “Tuyên ngôn Độc lập” hoặc Diễn biến Chiến dịch Điện Biên Phủ. Chỉ ra tác dụng của kiểu câu đó đối với việc trình bày các sự kiện lịch sử được đề cập trong văn bản.
Trả lời:
Những câu được mở đầu bằng trạng ngữ chỉ thời gian trong:
- Văn bản Hồ Chí Minh và “Tuyên ngôn Độc lập”:
+ Ngày 4-5-1945, Hồ Chí Minh rời Pác Bó về Tân Trào.
+ Giữa tháng 5, Người yêu cầu… cuốn Tuyên ngôn Độc lập của Hoa Kỳ.
+ Ngày 22-8-1945, Bác rời Tân Trào về Hà Nội.
+ Tối 25-8, Người vào nội thành, ở tầng 2 nhà 48 Hàng Ngang.
+ Sáng 26-8-1945, Hồ Chí Minh triệu tập… ra mắt nhân dân.
+ Ngày 27-8-1945, Người tiếp các bộ trưởng… mà Người đã chuẩn bị.
+ Ngày 28 và 29-8, ban ngày, Bác đến… lâm thời.
+ Buổi tối, tại 48 Hàng Ngang,… một cái bàn tròn.
+ Ngày 30-8, Bác mời một số… Tuyên ngôn Độc lập.
+ Ngày 31-8, Bác bổ sung… Tuyên ngôn Độc lập.
+ 14 giờ ngày 2-9-1945, trong cuộc mít tinh… Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
-Văn bản Diễn biến Chiến dịch Điện Biên Phủ:
+ Sau 56 ngày đêm chiến đấu dũng cảm, quân và dân ta… hoàn toàn.
+ Ngày 7/5/1954, chiến dịch Điện Biên Phủ toàn thắng.
→ Tác dụng của kiểu câu đó khiến cho việc trình bày các sự kiện lịch sử được đề cập trong văn bản được rõ ràng hơn. Người đọc nắm bắt được các mốc thời gian cụ thể, người viết dễ dàng viết hơn.
Câu 2 trang 96: (Ngữ Văn 6 tập 1 sách Cánh Diều)
Xác định vị ngữ trong các câu dưới đây. Trong số các vị ngữ vừa tìm được, vị ngữ nào là cụm từ?
a) Tráng sĩ mặc áo giáp, cầm roi, nhảy lên mình ngựa. (Thánh Gióng)
b) Giặc tan vỡ. (Thánh Gióng)
c) Người dành phần lớn thì giờ soạn thảo bản “Tuyên ngôn Độc lập”. (Bùi Đình Phong)
d) Người đưa bản thảo để các thành viên Chính phủ xét duyệt. (Theo Bùi Đình Phong)
Trả lời:
a) Vị ngữ: mặc áo giáp, cầm roi, nhảy lên mình ngựa. → Là các cụm từ.
b) Vị ngữ: tan vỡ. → Không phải cụm từ.
c) Vị ngữ: dành phần lớn thì giờ soạn thảo bản “Tuyên ngôn Độc lập”. → Là cụm từ.
d) Vị ngữ: đưa bản thảo để các thành viên Chính phủ xét duyệt. → Là cụm từ.
Câu 3 trang 96, 97: (Ngữ Văn 6 tập 1 sách Cánh Diều)
Tìm vị ngữ là cụm động từ, cụm tính từ trong những câu dưới đây. Xác định từ trung tâm và các thành tố phụ trong mỗi cụm từ đó.
a) Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoắn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. (Tô Hoài)
b) Dế Choắt trả lời tôi bằng một giọng rất buồn rầu. (Tô Hoài)
c) Bác bổ sung một số điểm vào bản thảo “Tuyên ngôn Độc lập”. (Theo Bài Đình Phong)
d) Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc “Tuyên ngôn Độc lập” tại Quảng trường Ba Đình ngày 2-9-1945. (Theo Bùi Đình Phong)
Trả lời:
a) Vị ngữ: trước kia ngắn hủn hoắn (cụm tính từ) bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. (cụm động từ)
*Cụm tính từ: trước kia ngắn hủn hoắn
- Thành phần phụ trước: trước kia
- Thành phần trung tâm: ngắn
- Thành phần phụ sau: hủn hoắn
*Cụm động từ: bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi
- Thành phần phụ trước: bây giờ
- Thành phần trung tâm: thành
- Thành phần phụ sau: cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi.
b) Vị ngữ: trả lời tôi bằng một giọng rất buồn rầu. (cụm động từ)
- Thành phần trung tâm: trả lời
- Thành phần phụ sau: tôi, bằng một giọng rất buồn rầu
c) Vị ngữ: bổ sung một số điểm vào bản thảo “Tuyên ngôn Độc lập”. (cụm động từ)
- Thành phần trung tâm: bổ sung
- Thành phần phụ sau: một số điểm, vào bản thảo “Tuyên ngôn Độc lập”
d) Vị ngữ: đọc “Tuyên ngôn Độc lập” tại Quảng trường Ba Đình ngày 2-9-1945. (cụm động từ)
- Thành phần trung tâm: đọc
- Thành phần phụ sau: “Tuyên ngôn Độc lập”, tại Quảng trường Ba Đình ngày 2-9-1945
Câu 4 trang 97: (Ngữ Văn 6 tập 1 sách Cánh Diều)
Viết đoạn văn (khoảng 4 – 5 dòng) nêu cảm nghĩ của em về một văn bản thông tin đã học (trong đoạn văn đó có sử dụng vị ngữ làm cụm từ). Xác định vị ngữ là cụm từ trong đoạn văn đó.
Trả lời:
Bài 1:
Văn bản Hồ Chí Minh và “Tuyên ngôn Độc lập” của Bùi Đình Phong đã giúp em có những hiểu biết toàn diện về sự kiện khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Bác Hồ đã chuẩn bị kĩ càng cho việc soạn thảo bản Tuyên ngôn Độc lập. Bản tuyên ngôn đã mạnh mẽ khẳng định quyền tự do, quyền độc lập của nước ta trước mọi thế lực thù địch.
→ Câu có vị ngữ làm cụm từ: Bác Hồ đã chuẩn bị kĩ càng cho việc soạn thảo bản Tuyên ngôn Độc lập.
- Thành phần phụ trước: đã
- Thành phần trung tâm: chuẩn bị
- Thành phần phụ sau: kĩ càng, cho việc soạn thảo bản Tuyên ngôn Độc lập.
Bài 2:
Chi tiết Gióng lớn lên một cách thần kì là biểu tượng rực rỡ của ý thức và sức mạnh bảo vệ đất nước của ông cha ta. Lên ba không biết nói cười, ấy thế mà khi nghe tin đất nước lâm nguy, Gióng đã đứng lên đáp lại lời kêu gọi của non sông. Gióng lớn nhanh như thổi, ăn bao nhiêu cũng không no, áo mới may mặc đã chật. Nhà mẹ lại rất nghèo không đủ nuôi Gióng. Cả làng thương Gióng, bà con đem cơm gạo, lụa vải đến để nuôi Gióng. Tình tiết ấy nói lên rằng, khi Tổ quốc lâm nguy, nhân dân ta đã biết đoàn kết một lòng, đem nhân tài, vật lực ra đánh giặc cứu nước.
| Loại từ |
Phần trước |
Phần trung tâm |
Phần sau |
| cụm tính từ |
rất |
nghèo |
không đủ nuôi Gióng |
| cụm động từ |
|
lớn |
Nhanh như thổi, ăn bao nhiêu cũng không no, áo mới may mặc đã chật. |