Mở đầu trang 60: Trong lịch sử, khi phương tiện truyền thông còn chưa phát triển, để phát hiện quân địch đang di chuyển bằng ngựa người ta lại áp tai xuống đất và có thể nghe được tiếng vó ngựa cách xa vài kilômét. Tại sao?
Trả lời:
Vì âm có thể truyền trong chất rắn (mặt đất) và vận tốc truyền âm trong chất rắn lớn hơn trong chất khí nên khi áp tai xuống đất ta có thể nghe được tiếng vó ngựa cách xa vài kilômét mà tai đặt trong không khí có thể không nghe được.
I. Dao động và sóng
Câu hỏi trang 60: Tìm thêm ví dụ về dao động.
Trả lời:
- Khi gảy đàn, dây đàn dao động.
- Khi gõ trống, mặt trống dao động.
Câu hỏi trang 61: Hãy tìm thêm ví dụ về sự truyền dao động tạo thành sóng.
Trả lời:
Câu cá, giật mạnh cần câu, ta thấy mặt nước cũng dao động theo. Dao động này được lan truyền trên mặt nước tạo thành sóng.
II. Nguồn âm
Hoạt động trang 61: Hãy thực hiện thí nghiệm đơn giản sau đây: gảy đàn (Hình 12.4b), gõ vào âm thoa (Hình 12.4d) để chứng tỏ âm truyền được trong không khí.
Trả lời:
- Khi gảy đàn, tai ta nghe được âm thanh do dây đàn phát ra, chứng tỏ âm thanh từ dây đàn đã truyền qua không khí tới tai chúng ta.
- Khi gõ vào âm thoa, tai ta nghe được âm thanh do âm thoa phát ra, chứng tỏ âm thanh từ âm thoa đã truyền qua không khí tới tai chúng ta.
Câu hỏi trang 61: Tìm thêm ví dụ về vật dao động phát ra âm thanh.
Trả lời:
Khi chúng ta nói chuyện với, dây thanh quản dao động phát ra âm thanh
Khi dùng thìa gõ nhẹ vào thành cốc thủy tinh mỏng, thành cốc dao động phát ra âm thanh.
Chuông cửa nhà
Đồng hồ báo thức
III. Sóng âm
Câu hỏi trang 62: Tìm thêm ví dụ cho thấy sóng âm truyền từ nguồn âm theo mọi phương ra môi trường.
Trả lời:
Cô giáo giảng bài trên lớp, các bạn học sinh đều có thể nghe thấy tiếng cô giáo giảng dù ngồi ở bất cứ vị trí nào trong lớp.
Tiếng trống hết giờ, toàn bộ học sinh trong trường đều có thể nghe thấy
IV. Các môi trường truyền âm
Câu hỏi trang 62: Trong Hình 12.6, khi bạn A úp ốc vào tai thì nghe được tiếng bạn B nói, nhưng nếu bạn A đưa cốc ra xa tai thì không nghe được tiếng bạn B nói. Hiện tượng này chứng tỏ điều gì; có thể rút ra nhận xét gì về môi trường truyền âm?
Trả lời:
Hiện tượng: Âm đã truyền từ miệng bạn này đến tai bạn kia qua môi trường khí và rắn (sợi chỉ)
=> Hiện tượng này chứng tỏ âm truyền được qua chất rắn.
Nhận xét: chất rắn là môi trường truyền âm.
Hoạt động trang 62: Trong thí nghiệm mô tả ở Hình 12.7 khi nhúng hộp đựng đồng hồ báo thức đang kêu
Trả lời:
Khi nhúng hộp đựng đồng hồ báo thức đang kêu vào nước thì có nghe thấy tiếng chuông báo thức.
Vì nguồn âm đặt trong cốc chứa không khí và bịt kín miệng cốc bằng miếng nilông, cốc đặt trong chất lỏng (nước).
Vậy âm phát ra từ nguồn âm truyền trong không khí trong cốc, truyền sang nước rồi truyền qua không khí ngoài hồ nước đến tai.
Câu hỏi 1 trang 63: Tìm thêm ví dụ về âm truyền trong chất khí, chất rắn và chất lỏng
Trả lời:
- Ví dụ âm truyền trong chất khí: Hai người có thể nói chuyện với nhau là do âm đã truyền trong không khí đến tai người kia.
- Ví dụ âm truyền trong chất rắn: Bạn A dùng đầu bút gõ xuống mặt bàn, bạn C áp tai vào bàn nghe được âm thanh do âm truyền trong gỗ.
- Ví dụ âm truyền trong chất lỏng: Người nuôi cá chỉ cần vỗ tay để tạo ra âm thanh quen thuộc đàn cá sẽ bơi đến. Đó là cá có thể nghe được âm thanh do người vỗ tay phát ra truyền qua không khí, qua nước và bơi lại gần.
Câu hỏi 2 trang 63:.
Hãy trả lời câu hỏi nêu ra ở phần mở đầu của bài (Trong lịch sử, khi phương tiện truyền thông chưa phát triển, để phát hiện quân địch di chuyển bằng ngựa người ta lại áp tai xuống đất và có thể nghe được cả tiếng vó ngựa cách xa vài kilomet. Tại sao?)
Trả lời:
Vì âm có thể truyền trong chất rắn (mặt đất) và vận tốc truyền âm trong chất rắn lớn hơn trong chất khí nên khi áp tai xuống đất ta có thể nghe được tiếng vó ngựa cách xa vài kilômét mà tai đặt trong không khí có thể không nghe được.