Hoạt động trang 20: Nhận biết nguyên tố hóa học dựa vào số proton
Chuẩn bị: 12 tấm thẻ ghi thông tin (p, n) của các nguyên tử sau: A (1, 0); D (1, 1): E (1, 2); G (6, 6); L (6, 8); M (7, 7); Q (8, 8); R (8, 9); T (8, 10); X (20, 20); Y (19, 20); Z (19, 21).
Thực hiện: xếp các thẻ thuộc cùng một nguyên tố vào một ô vuông
Thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi:
1. Em có thể xếp được bao nhiêu ô vuông?
2. Các nguyên tử nào thuộc cùng một nguyên tố hóa học?
Trả lời:
1. Có thể xếp được 6 ô vuông
| A (1, 0); D (1, 1): E (1, 2) |
G (6, 6); L (6, 8) |
M (7, 7) |
| Q (8, 8); R (8, 9); T (8, 10) |
X (20, 20) |
Y (19, 20); Z (19, 21) |
2. Các nguyên tử cùng thuộc một nguyên tố hóa học là:
A (1, 0); D (1, 1): E (1, 2) vì đều có 1 proton
G (6, 6); L (6, 8) vì đều có 6 proton
Q (8, 8); R (8, 9); T (8, 10) vì đều có 8 electron
Y (19, 20); Z (19, 21) vì đều có 19 electron
Câu hỏi 1 trang 20: Trong tự nhiên, có một số loại nguyên tử mà trong hạt nhân cùng có một proton nhưng có thể có số neutron khác nhau: không có neutron, có một hoặc hai neutron. Hãy giải thích tại sao các loại nguyên tử này đều thuộc về một nguyên tố hóa học là hydorgen.
Trả lời:
Nguyên tố Hydrogen có 1 proton trong hạt nhân
- Các nguyên tử có số neutron khác nhau: 0 neutron, 1 hoặc 2 neutron nhưng trong hạt nhân đều cùng có 1 proton => Đều thuộc cùng 1 nguyên tố hóa học
=> Các nguyên tử này đều thuộc về 1 nguyên tố hóa học là Hydrogen
Câu hỏi 2 trang 20: Số hiệu nguyên tử oxygen là 8. Số proton trong hạt nhân nguyên tử của nguyên tố oxygen là bao nhiêu?
Trả lời:
Số hiệu nguyên tử = Số proton trong hạt nhân
Theo đề bài số hiệu nguyên tử oxygen là 8
Vậy số proton trong hạt nhân nguyên tử của nguyên tố oxygen là 8
II. Tên gọi và kí hiệu của nguyên tố hóa học
Câu hỏi trang 20: Hãy tìm hiểu và thảo luận nhóm về nguồn gốc tên gọi của một số nguyên tố có nhiều ứng dụng trong cuộc sống như đồng, sắt và nhôm
Trả lời:
- Ban đầu kim loại đồng có tên gọi là cyprium (kim loại Síp) bởi vì nó được khai thác chủ yếu ở Síp. Sau này thì chúng được gọi tắt là cuprum (tên latinh của đồng).
Ngày nay, tên gọi của kim loại đồng theo danh pháp quốc tế IUPAC là copper.
- Thời tiền sử, tên gọi cổ xưa của sắt là ferrum.
Ngày nay, tên gọi của kim loại sắt theo danh pháp quốc tế IUPAC là iron.
- Tìm ra vào năm 1825, nhôm có tên tiếng Latin “alumen”, “aluminis” nghĩa là sinh ra phèn.
Ngày nay, tên gọi của kim loại nhôm theo danh pháp quốc tế IUPAC là aluminium.
Hoạt động trang 21: Nhận biết nguyên tố hóa học có mặt xung quanh ta
Chuẩn bị: các mẫu đồ vật (hộp sữa, dây đồng, đồ dùng học tập,…)
Quan sát các đồ vật đã chuẩn bị, thảo luận nhóm và thực hiện yêu cầu:
1. Hãy đọc tên những nguyên tố hóa học mà em biết trong các đồ vật trên.
2. Viết kí hiệu hóa học và nêu một số ứng dụng của những nguyên tố hóa học đó.
Trả lời:
Hộp sữa: có nguyên tố Natri
Kí hiệu là Na
Ứng dụng: Sodium có tên gọi khác là Natri ( là nguyên tố bắt nguồn từ từ tiếng Latinh mới: Natrium), chức năng duy trì nồng độ và thể tích dịch ngoài tế bào. Giúp cân bằng lượng nước và dịch lỏng bên trong cơ thể.
Ngoài ra nó còn rất nhiều ứng dụng trong ngành công nghiệp
Dây đồng: Copper.
Kí hiệu hóa học: Cu
Ứng dụng: Làm dây điện, đúc tượng, đúc chuông, chi tiết máy, chế tạo các thiết bị dùng trong công nghiệp đóng tàu biển
Hộp đựng bút bằng nhôm: Aluminium
Kí hiệu hóa học: Al
Ứng dụng: làm xoong, nồi; làm vật liệu chế tạo máy bay, ô tô, tên lửa…; trang trí nội thất; hàn đường ray
Câu hỏi trang 22: Đọc thông tin Bảng 3.1 và trả lời câu hỏi:
1. Hãy tìm nguyên tố có kí hiệu chỉ gồm một chữ cái và nguyên tố có kí hiệu gồm hai chữ cái. Kí hiệu nguyên tố nào không liên quan tới tên IUPAC của nó?
2. Hãy đọc tên một số nguyên tố có trong thành phần không khí
Trả lời:
1.
- Nguyên tố có kí hiệu chỉ gồm một chữ cái là hydrogen (H), boron (B), carbon (C), nitrogen (N), oxygen (O), fluorine (F), phosphorus (P), sulfur (S), potassium (K).
- Nguyên tố có kí hiệu chỉ gồm hai chữ cái là helium (He), lithium (Li), beryllium (Be), neon (Ne), sodium (Na), magnesium (Mg), aluminium (Al), silicon (Si), chlorine (Cl), argon (Ar), calcium (Ca).
- Một số nguyên tố có kí hiệu hóa học không xuất phát từ tên gọi theo IUPAC mà xuất phát từ tên Latin của nguyên tố như:
+ Nguyên tố sodium (tên Latin là natrium) có kí hiệu là hóa học là Na.
+ Nguyên tố potassium (tên Latin là kalium) có kí hiệu là hóa học là K.
2.
Trong điều kiện thông thường, thành phần không khí (gần đúng theo thể tích) như sau:
78% nitrogen; 21% oxygen; 1% carbon dioxide, hơi nước và các khí khác.
⇒ Một số nguyên tố có trong thành phần không khí là nitrogen, oxygen, carbon, hydrogen …