Mở đầu trang 8: Em biết gì về hai nhân vật lịch sử ở các hình bên? Hãy chia sẻ hiểu biết của em về những sự kiện lịch sử liên quan đến các nhân vật đó.
Trả lời:
- Chia sẻ hiểu biết về Ô-li-vơ Crôm-oen:
+ Trong Cách mạng tư sản Anh (thế kỉ XVII), Ô-li-vơ Crôm-oen là người lãnh đạo quân đội Quốc hội chống lại các lực lượng bảo hoàng, lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế tồn tại lâu đời ở Anh.
+ Sau khi vua Sác-lơ I bị xử tử (năm 1649), Anh trở thành nước Cộng hòa do Ô-li-vơ Crôm-oen đứng đầu.
+ Trong những năm 1653 - 1658, Ô-li-vơ Crôm-oen đứng đầu chính quyền độc tài quân sự ở Anh. Sau khi ông mất (năm 1658), nước Anh lâm vào tình trạng không ổn định về chính trị, dẫn đến sự thỏa hiệp giữa Quốc hội với lực lượng phong kiến cũ, khiến cho nền quân chủ được phục hồi.
- Chia sẻ hiểu biết về Oa-sinh-tơn:
+ Oa-sinh-tơn là người lãnh đạo quân đội của 13 thuộc địa Bắc Mỹ chiến đấu chống lại ách cai trị của thực dân Anh.
+ Ông là Tổng thống đầu tiên của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ.
1. Cách mạng tư sản Anh
a) Nguyên nhân
Câu hỏi 1 - Trang 9: Nguyên nhân nào dẫn tới sự bùng nổ Cách mạng tư sản Anh?
Trả lời:
* Nguyên nhân sâu xa dẫn:
- Đầu thế kỉ XVI, kinh tế Anh phát triển nhất châu Âu.
- Xã hội có nhiều biến động:
+ Nhiều quý tộc vừa và nhỏ chuyển sang kinh doanh theo lối tư bản chủ nghĩa, đuổi tá điền, rào đất, biến ruộng đất thành đồng cỏ để chăn nuôi cừu,... từ đó, hình thành nên tầng lớp quý tộc mới.
+ Nông dân bị mất ruộng đất, cuộc sống vô cùng khổ cực.
+ Trong xã hội tồn tại nhiều mâu thuẫn, như: mâu thuẫn giữa nông dân với địa chủ, quý tộc; mâu thuẫn giữa giai cấp tư sản, quý tộc mới với chế độ quân chủ chuyên chế,…
+ Xã hội Anh dần có sự phân chia thành hai phe đối lập: một bên là vua và các thế lực phong kiến; một bên là giai cấp tư sản, tầng lớp quý tộc mới, nông dân và bình dân thành thị.
- Nền cai trị chuyên chế của vua Sác-lơ I cũng tạo ra nhiều bất ổn về chính trị.
=> Như vậy, những chuyển biến trong đời sống kinh tế - chính trị - xã hội ở Anh chính là nguyên nhân sâu xa dẫn tới cuộc cách mạng lật đổ chế độ phong kiến, xác lập quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa.
* Nguyên nhân trực tiếp:
- Năm 1640, do cần tiền để đàn áp cuộc khởi nghĩa của người Xcốt-len, vua Sác-lơ I triệu tập Quốc hội, đặt vấn đề tăng thêm các khoản thuế mới, tuy nhiên, yêu cầu này của nhà vua bị từ chối.
- Đầu năm 1642, vua Sác-lơ I chạy lên phía bắc Luân Đôn, ráo riết chuẩn bị lực lượng để tấn công phe Quốc hội => mâu thuẫn giữa tư sản, quý tộc mới với thế lực phong kiến ngày càng gay gắt.
=> Tháng 8/1642, vua Sác-lơ I tuyên chiến với Quốc hội, cách mạng Anh bùng nổ.
Câu hỏi 2 - Trang 9: Hãy xác định trên lược đồ (tr. 7) địa điểm diễn ra Cách mạng tư sản Anh.
Trả lời:
- Học sinh quan sát lược đồ sau và xác định:
b. Kết quả, ý nghĩa, tính chất và đặc điểm chính
Câu 1: Trình bày kết quả, ý nghĩa và tính chất của Cách mạng tư sản Anh.
Trả lời:
Kết quả: Lật đổ chế độ phong kiến, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
Chế độ quân chủ lập hiến được thiết lập.
Ý nghĩa: Thắng lợi của giai cấp tư sản là thắng lợi của chế độ xã hội mới, của chế độ tư hữu tư bản chủ nghĩa đối với chế độ phong kiến.
Tính chất: Là một cuộc cách mạng không triệt để, không xóa bỏ tận gốc chế độ phong kiến, chưa giải quyết được vấn đề ruộng đất của nông dân.
Câu 2: Nêu đặc điểm chính của Cách mạng tư sản Anh.
Trả lời:
Do tầng lớp quý tộc mới và tư sản lãnh đạo
Diễn ra dưới hình thức một cuộc nội chiến, thiết lập chế độ quân chủ lập hiến.
2. Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ
a. Nguyên nhân chiến tranh và sự thành lập Hợp chủng quốc Mỹ
Câu hỏi 1 - Trang 10: Nguyên nhân nào dẫn tới Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ?
Trả lời:
- Nguyên nhân sâu xa: thực dân Anh ban hành nhiều đạo luật hà khắc nhằm kìm hãm sự phát triển kinh tế của 13 thuộc địa ở Bắc Mỹ, khiến quan hệ giữa chính quốc với thuộc địa ngày càng căng thẳng. => Các tầng lớp nhân dân thuộc địa (bao gồm tư sản, chủ nô, công nhân, nô lệ…) đều đấu tranh chống ách thống trị của thực dân Anh, đòi giải phóng, tự do phát triển kinh tế và văn hoá.
- Nguyên nhân trực tiếp:
+ Tháng 12/1773, nhân dân cảng Bô-xtơn tấn công ba tàu chở chè của Anh. Chính phủ Anh lập tức ra lệnh phong tỏa cảng Bô-xtơn và ban hành thêm các đạo luật ngăn cản sự phát triển của kinh tế thuộc địa.
+ Đại biểu các thuộc địa Bắc Mỹ đã họp, đòi vua Anh xóa bỏ các luật cấm vô lí, nhưng không được vua Anh chấp thuận.
=> Tháng 4/1775, chiến tranh bùng nổ giữa thực dân Anh với 13 thuộc địa ở Bắc Mỹ.
Câu hỏi 2 - Trang 10: Hãy xác định trên lược đồ (tr. 7) địa điểm diễn ra Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ.
Trả lời:
- Học sinh quan sát lược đồ sau và xác định:
Luyện tập - Vận dụng
Luyện tập 1 - Trang 11: Sự tham gia lãnh đạo của tầng lớp quý tộc mới có ảnh hưởng như thế nào đến kết quả của Cách mạng tư sản Anh?
Trả lời:
Sự tham gia lãnh đạo của tầng lớp quý tộc mới đóng vai trò quan trọng, quyết định chiến thắng của chủ nghĩa tư bản đối với chế độ phong kiến, báo hiệu sự suy vong của chế độ quân chủ chuyên chế.
Luyện tập 2 - Trang 11: Lập bảng hệ thống về nguyên nhân, giai cấp lãnh đạo, kết quả, ý nghĩa, tính chất của Cách mạng tư sản Anh và Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ.
Trả lời:
| |
Cách mạng tư sản Anh |
Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ |
| Nguyên nhân |
Nguyên nhân sâu xa: Sự phân hóa giai cấp, chia thành 2 phe đối lập
Sự thay đổi về kinh tế -> mâu thuẫn gay gắt giữa tư sản, quý rộc mới với chế độ quân chủ chuyên chế (bên cạnh những mâu thuẫn cũ) -> Cách mạng lật đổ chế độ phong kiến, xác lập quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa.
Nguyên nhân trực tiếp: Xoay quanh vấn đề tài chính. |
Nguyên nhân sâu xa: Đầu thế kỷ XVIII, người Anh thành lập 13 thuộc địa ở Bắc Mỹ.
Sự phát triển kinh tế theo con đường tư bản chủ nghĩa làm sâu sắc hơn mâu n giữa các thuộc địa với chính quốc.
Chế độ thuế vô lí của thực dân Anh.
Nguyên nhân trực tiếp: nhân dân cảng Bô-xtơn tấn công ba tàu chở chè của Anh. |
| Giai cấp lãnh đạo |
Tầng lớp quý tộc và tư sản |
Tầng lớp chủ nô và tư sản |
| Kết quả |
Lật đổ chế độ phong kiến, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
Chế độ quân chủ lập hiến được thiết lập. |
Lật đổ ách thống trị của thực dân Anh
Thành lập Hợp chủng quốc Mỹ
Mở đường cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển. |
| Ý nghĩa |
Thắng lợi của giai cấp tư sản là thắng lợi của chế độ xã hội mới, của chế độ tư hữu tư bản chủ nghĩa đối với chế độ phong kiến. |
Là một cuộc chiến tranh vĩ đại, có ảnh hưởng đến phong trào đấu tranh giành độc lập ở nhiều nước vào cuối thế kỉ XVIII - đầu thế kỉ XIX. |
| Tính chất |
Là một cuộc cách mạng không triệt để, không xóa bỏ tận gốc chế độ phong kiến, chưa giải quyết được vấn đề ruộng đất của nông dân. |
Cách mạng tư sản |
Vận dụng 1 - Trang 11: Tìm hiểu thêm và cho biết: Câu nào trong bản Tuyên ngôn Độc lập của Hợp chúng quốc Mỹ được Chủ tịch Hồ Chí Minh trích dẫn cho bản Tuyên ngôn Độc lập của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà (2 - 9 - 1945)?
Trả lời:
Câu trong bản Tuyên ngôn Độc lập của Hợp chúng quốc Mỹ được Chủ tịch Hồ Chí Minh trích dẫn cho bản Tuyên ngôn Độc lập của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà (2 - 9 - 1945): “Tất cả mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”.
Vận dụng 2 - Trang 11: Tìm hiểu thông tin từ sách, báo, internet và cho biết: Mặt sau của đồng 2 đô-la Mỹ (USD) in hình ảnh của sự kiện nào trong Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ? Ý nghĩa của điều này là gì?
Trả lời:
Tờ 2 đô la là tờ tiền duy nhất mà mặt sau của nó có in hình tổng thống và 42 vị quan chức cấp cao nhất của nước Mỹ khi kí cùng nhau kí vào bản tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Mỹ năm 1774. Những con người xuất chúng và tài cao điển hình nhất chốn nghị trường trên toàn thế giới.
Trong suy nghĩ của người Mỹ tờ 2 đô mang lại may mắn, giúp những ước mơ dang dở trở thành hiện thực và mang lại thành công.