Câu hỏi mở đầu trang 14:
Hãy quan sát tờ lịch bên dưới và cho biết vì sao trên cùng một tờ lịch lại ghi hai ngày khác nhau?
Trả lời:
Trên cùng một tờ lịch lại ghi hai ngày khác nhau vì ngày ghi trên là ngày dương, còn dưới là tính theo lịch âm.
1. Vì sao phải xác định thời gian trong lịch sử?
? Tại sao phải xác định thời gian trong lịch sử? Con người thời xưa đã xác định thời gian bằng những cách nào?
Trả lời:
- Cần phải xác định chính xác thời gian trong lịch sử, vì: lịch sử là những gì xảy ra trong quá khứ theo trình tự thời gian; muốn hiểu và dựng lại lịch sử, cần sắp xếp tất cả sự kiện theo đúng trình tự của nó.
- Con người thời xưa đã xác định thời gian bằng cách:
+ Sáng tạo ra những dụng dụ đo thời gian, ví dụ: đồng hồ cát; đồng hồ nước; đồng hồ mặt trời.
+ Sáng tạo ra lịch (âm lịch và dương lịch).
2. Các cách tính thời gian trong lịch sử
1. Muốn biết năm 2000 TCN cách đây bao nhiêu năm em sẽ tính như thế nào?
Trả lời:
Năm 2000 TCN cách đây 4021 năm. (Cách tính: ta lấy 2000 + 2021 (năm hiện tại) = 4021)
2. Hãy cho biết các cách tính thời gian trong lịch sử
Trả lời:
- Dựa vào quan sát và tính toán, người xưa đã tính được quy luật chuyển động của Mặt Trăng quay quanh Trái Đất; Trái Đất quay quanh Mặt Trời và làm ra lịch. Có 2 loại lịch:
+ Âm lịch là cách tính lịch dựa và sự chuyển động của Mặt Trăng quay quanh Trái Đất. Mặt Trăng chuyển động một vòng quanh Trái Đất được tính là một tháng.
+ Dương lịch: là cách tính lịch dựa vào sự chuyển động của Trái Đất quay quanh Mặt Trời. Trái Đất chuyển động một vòng quanh Mặt Trời được tính là một năm; về sau, dương lịch đã được hoàn chỉnh và thống nhất để các dân tộc đều có thể sử dụng, đó là công lịch.
3. Luyện tập và vận dụng
1. Các sự kiện dưới đây xảy ra cách ngày nay khoảng bao nhiêu năm?
Khoảng thiên niên kĩ III TCN, người Ai Cập đã biết làm lịch.
Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng nổ ra năm 40
Trả lời:
Khoảng thiên niên kỉ III TCN, người Ai Cập đã biết làm lịch: 3000 + 2022 = 5022 năm
Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng nổ ra năm 40: 2022 - 40 = 1982 năm
2. Các năm sau đây thuộc thế kỉ nào: 1792 TCN, 179 TCN, 40, 248, 542?
Trả lời:
1792 TCN: Thế kỉ 18 TCN
179 TCN: Thế kỉ 2 TCN
40: Thế kỉ 1
248: Thế kỉ 3
542: Thế kỉ 5
3. Hãy kể những ngày nghi lễ theo âm lịch và dương lịch ở nước ta.
Trả lời:
- Các ngày nghỉ lễ theo âm lịch ở Việt Nam:
+ Tết Nguyên Đán;
+ Giỗ tổ Hùng Vương (10/3).
- Các ngày nghỉ lễ theo dương lịch ở Việt Nam:
+ Tết Dương lịch (1/1);
+ Ngày Giải phóng (30/4);
+ Quốc tế lao động (1/5);
+ Quốc khánh (2/9).
3. Hãy lựa chọn và sắp xếp những sự kiện quan trọng của cá nhân em trong khoảng năm năm gần đây theo đúng trình tự (có thể thể hiện trên trục thời gian).
Có thể như sắp xếp như sau:
2016 - 2017: Đạt giải 3 cuộc thi học sinh giỏi toán
2017 - 2018: Đạt giải nhì cờ vua cấp huyện
2018 - 2019: Đạt giải nhất Tin học trẻ Tiểu học cấp huyện
2019 - 2020: Thi đỗ vào trường chuyên Amsterdam
2020 - 2021: Đạt giải nhì cuộc thi hùng biện Tiếng Anh cấp thành phố
- Học sinh tự lựa chọn và sắp xếp các sự kiện quan trọng của cá nhân.