I. Chuẩn bị
1. Thiết bị, dụng cụ
- Tủ ấm (nếu có); đĩa Petri; cốc thuỷ tinh; nhiệt kế nhãn dán; nước ấm (khoảng 40 °C); bông y tế và một số dụng cụ trong Hình 27.1.
2. Mẫu vật, hóa chất
- Hạt đậu xanh, đậu đỏ,... Có thể dùng các loại hạt khác nhau tùy thuộc vào điều kiện địa phương và tuỳ theo thời vụ. Nên chọn loại hạt có vỏ mềm như hạt lạc, hạt đậu đen, đậu xanh, đậu đỏ, hạt cải, hạt vừng,...
Một số dụng cụ thí nghiệm
- Nước vôi trong (Nước vôi trong tác dụng với CO2 tạo thành kết tủa).
II. Cách tiến hành
Bước 1: Chuẩn bị hạt nảy mầm.
- Chọn những hạt chắc, không bị vỡ, không bị mọt
- Ngâm hạt ngập trong cốc nước ấm khoảng 40 °C trong 2 giờ
- Chuẩn bị đĩa Petri có lót bông hoặc giấy thấm đã thấm nước. Lấy hạt vừa ngâm rải đều trên lớp giấy thấm hoặc bông, đậy tờ giấy thấm hoặc bông đã thấm nước lên phía trên
- Để đĩa hạt trong điều kiện nhiệt độ phòng hoặc trong tủ ấm nhiệt độ khoảng 30 °C đến 35 °C để hạt nảy mầm
Bước 2: Tiến hành thí nghiệm.
- Sử dụng 2 chuông thủy tinh (có dán nhãn chuông A và B).
- Đặt đĩa có hạt nảy mầm cùng cốc nước vôi trong vào trong chuông A (có dán nhãn cốc A). Đặt cốc nước vôi trong (có dán nhãn cốc B) vào trong chuông B và để trong điều kiện ánh sáng phòng thí nghiệm.
Bước 3: Quan sát hiện tượng, kết quả thí nghiệm.
- Sau 1 giờ, mở 2 chuông ra và quan sát hiện tượng trên bề mặt 2 cốc nước vôi trong. Ghi lại kết quả thí nghiệm.
III. Kết quả
Trả lời câu hỏi trang 117:
Câu 1: Hoàn thành bảng ghi kết quả thí nghiệm theo mẫu bên
| Thí nghiệm |
Hiện tượng/ Kết quả |
| Chuông A |
? |
| Chuông B |
? |
Trả lời:
| Thí nghiệm |
Hiện tượng/ Kết quả |
| Chuông A |
Nước vôi trong xuất hiện kết tủa trắng |
| Chuông B |
Nước vôi trong không có hiện tượng gì |
Câu 2: Giải thích kết quả thí nghiệm và rút ra kết luận từ thí nghiệm trong bài.
Trả lời:
- Giải thích kết quả thí nghiệm:
+ Chuông A: Hạt đang nảy mầm có quá trình hô hấp tế bào diễn ra mạnh tạo ra nhiều khí carbon dioxide → Khí carbon dioxide phản ứng với nước vôi trong tạo ra kết tủa → Cốc nước vôi trong xuất hiện lớp váng dày và nhiều vẩn đục.
+ Chuông B: Không có hiện tượng gì xảy ra đối với cốc nước vôi trong vì ở chuông B không có quá trình hô hấp tế bào của hạt nên chỉ có hàm lượng khí carbon dioxide trong không khí → Do hàm lượng khí carbon dioxide trong không khí thấp nên không đủ làm vẩn đục cốc nước vôi trong mà chỉ xuất hiện một lớp váng rất mỏng.
- Kết luận: Ở các hạt đang nảy mầm, quá trình hô hấp tế bào diễn ra mạnh mẽ tạo ra khí carbon dioxide.
Câu hỏi 1 trang 117: Trong các bước chuẩn bị hạt nảy mầm:
- Mục đích của việc ngâm hạt trong nước là gì?
- Lót bông hoặc giấy đã thấm nước rồi đặt trong đĩa Petri có tác dụng gì?
- Tại sao sau khi hạt được ngâm nước lại để trong tủ ấm nhiệt độ khoảng từ 30oC đến 35oC hoặc điều kiện nhiệt độ phòng?
Trả lời:
- Mục đích của việc ngâm hạt trong nước là cung cấp đủ nước cho hạt, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình hô hấp tế bào diễn ra → tạo ra năng lượng, vật chất kích thích hạt nảy mầm.
- Lót bông hoặc giấy đã thấm nước rồi đặt trong đĩa Petri có tác dụng cung cấp nước (nguyên liệu) liên tục cho quá trình hô hấp tế bào để đảm bảo đủ vật chất và năng lượng cho sự phát triển của mầm cây.
- Sau khi hạt được ngâm nước, để trong tủ ấm nhiệt độ khoảng từ 30oC đến 35oC hoặc điều kiện nhiệt độ phòng để tạo điều kiện nhiệt độ thích hợp quá trình hô hấp diễn ra hiệu quả, đảm bảo tỉ lệ nảy mầm, phát triển của hạt.
Câu hỏi 2 trang 117: Tại sao hạt giống để lâu sau khi thu hoạch thì sức nảy mầm giảm?
Trả lời:
Hạt giống để lâu sau khi thu hoạch thì sức nảy mầm giảm vì trong quá trình bảo quản thì quá trình hô hấp của hạt giống vẫn diễn ra làm giảm hàm lượng chất hữu cơ trong hạt → Giảm sút khối lượng và chất lượng hạt giống → Tỉ lệ nảy mầm giảm.
Câu hỏi 3 trang 117: Vào kì nghỉ hè, Lan thường được mẹ hướng dẫn làm giá đỗ từ hạt đậu xanh để có thêm nguồn rau sạch, các bước Lan được hướng dẫn như sau:
Bước 1: Lọc bỏ những hạt lép, mọt hoặc bị vỡ
Bước 2: Để hạt đậu trong rổ (rá) và chà xát
Bước 3: Ngâm hạt đậu trong nước ấm (40oC đến 45oC) khoảng 2 đến 3 giờ.
Bước 4: Cho hạt vào dụng cụ làm giá, để trong chỗ tối và cho hạt đậu "uống nước" mỗi ngày 2 lần
Dựa trên những hiểu biết của mình, em hãy giải thích ý nghĩa của các bước làm trên.
Trả lời:
Bước 1: Lọc bỏ những hạt lép, mọt hoặc bị vỡ -> làm tăng sức nảy mầm của hạt giống
Bước 2: Để hạt đậu trong rổ (rá) và chà xát -> loại bỏ bụi bẩn và nấm mốc cho hạt
Bước 3: Ngâm hạt đậu trong nước ấm (40oC đến 45oC) khoảng 2 đến 3 giờ -> giúp kích thích, tạo điều kiện thuận lợi cho hạt nảy mầm, giúp rút ngắn thời gian nảy mầm cho hạt
Bước 4: Cho hạt vào dụng cụ làm giá, để trong chỗ tối và cho hạt đậu "uống nước" mỗi ngày 2 lần -> cung cấp nước và tránh ánh sáng giúp hạt nảy mầm và phát triển tốt hơn.