Câu hỏi mở đầu trang 148: Mỗi sinh vật từ khi hình thành, sinh ra và lớn lên đều trải qua quá trình sinh trưởng và phát triển. Vậy quá trình sinh trưởng và phát triển là gì? Các quá trình này diễn ra như thế nào?
Trả lời:
- Sinh trưởng là sự tăng về kích thước và khối lượng của cơ thể do sự tăng lên về số lượng và kích thước tế bào, nhờ đó cơ thể lớn lên.
- Phát triển bao gồm sinh trưởng, phân hóa và phát sinh hình thái.
I. Sinh trưởng và phát triển ở sinh vật
Câu hỏi trang 149: Đọc thông tin trên và quan sát Hình 36.1, thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1: Phát biểu khái niệm sinh trưởng và phát triển
Trả lời:
Khái niệm sinh trưởng: Sinh trưởng là sự tăng lên về kích thước và khối lượng của cơ thể do sự tăng lên về số lượng và kích thước tế bào, nhờ đó mà cơ thể lớn lên.
Khái niệm phát triển: Phát triển bao gồm sinh trưởng, phân hóa tế bào, phát sinh hình thái cơ quan và cơ thể.
Câu 2: Mô tả các dấu hiệu thể hiện sự sinh trưởng ở cây cam và con ếch. Những biến đổi nào diễn ra trong đời sống của chúng thể hiện sự phát triển?
Trả lời:
- Dấu hiệu sinh trưởng ở cây cam: từ cây con thành cây trưởng thành
- Dấu hiệu sinh trưởng ở con ếch: từ ếch con cơ thể bé thành ếch trưởng thành với cơ thể lớn hơn.
- Những biến đổi của cây cam: hạt nảy mầm thành cây con sau đó phát triển thành cây trưởng thành, ra hoa kết quả sau đó tạo thành hạt và tiếp tục một vòng đời mới.
- Những biến đổi của con ếch: trứng đã thụ tinh phát triển thành ấu trùng và phát triển các chi, rụng đuôi thành ếch trưởng thành, sau đó lại sinh sản tạo ra trứng ếch và tiếp tục một vòng đời mới.
Câu hỏi trang 149: Quan sát Hình 36.1 và thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1: Trình bày các giai đoạn sinh trưởng và phát triển của cây cam và con ếch
Trả lời:
Cây cam:
- Giải đoạn sinh trưởng: từ cây con -> cây trưởng thành
- Giai đoạn phát triển: hạt -> hạt nảy mầm -> cây con; ra hoa, kết quả
Con ếch:
- Giải đoạn sinh trưởng: ếch con -> ếch trưởng thành
- Giai đoạn phát triển: trứng đã được thụ tinh -> ấu trùng
Câu 2: Sinh trưởng và phát triển của mối quan hệ với nhau như thế nào?
Trả lời:
Mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát triển: Trong vòng đời của sinh vật, các giai đoạn sinh trưởng và phát triển diễn ra đan xen với nhau. Sinh trưởng gắn với phát triển và phát triển dựa trên cơ sở của sinh trưởng. Do đó, nếu không có sinh trưởng sẽ không có phát triển và ngược lại.
II. Mô phân sinh và chức năng của mô phân sinh
Câu hỏi 1 trang 150: Quan sát Hình 36.2 và đọc thông tin mục II để hoàn thành nội dung theo mẫu Bảng.
Bảng 36.1
| Loại mô phân sinh |
Vị trí |
Vai trò |
| Mô phân sinh đỉnh |
|
|
| Mô phân sinh bên |
|
|
Trả lời:
| Loại mô phân sinh |
Vị trí |
Vai trò |
| Mô phân sinh đỉnh |
ở đỉnh rễ và các chồi thân (gồm chồi ngọn hay còn gọi là chồi đỉnh và chồi nách) |
giúp thân, cành và rễ tăng lên về chiều dài |
| Mô phân sinh bên |
nằm giữa mạch gỗ và mạch rây |
giúp thân, cành và rễ tăng về chiều ngang |
Câu hỏi 2 trang 150: Tại sao nhiều loài thực vật không ngừng dài ra và to lên?
Trả lời:
Nhiều loài thực vật không ngừng dài ra và to lên vì: Hầu hết các loài thực vật đều có mô phân sinh – loại mô này giúp cho thực vật có thể sinh trưởng dễ dàng nhờ khả năng phân chia. Mô phân sinh đỉnh có ở rễ và các chồi thân (gồm chồi ngọn hay gọi là chồi đỉnh và chồi nách), giúp thân, cành và rễ tăng lên về chiều dài. Mô phân sinh bên giúp thân, cành và rễ tăng về chiều ngang. Do đó, cây có thể lớn lên và to ra.