MỞ RỘNG TRẠNG NGỮ CỦA CÂU BẰNG CỤM TỪ
Câu 1 - Trang 17: So sánh các câu trong từng cặp câu dưới đây và nhận xét về tác dụng của việc mở rộng trạng ngữ của câu bằng cụm từ:
a. - Hôm qua, nước bắt đầu dâng lên nhanh hơn.
- Suốt từ chiều hôm qua, nước bắt đầu dâng lên nhanh hơn
(Nguyễn Quang Thiều, Bầy chim chìa vôi)
b. - Trong gian phòng, những bức tranh của thí sinh treo kín bốn bức tường
- Trong gian phòng lớn tràn ngập ánh sáng, những bức tranh của thí sinh treo kín bốn bức tường.
(Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)
c. - Thế mà qua một đêm, trời bỗng đổi gió bấc, rồi cái lạnh ở đâu đến làm cho người ta tưởng đang ở giữa mùa đông rét mướt
- Thế mà qua một đêm mưa rào, trời bỗng đổi gió bấc, rồi cái lạnh ở đâu đến làm cho người ta tưởng đang ở giữa mùa đông rét mướt
(Thạch Lam, Gió lạnh đầu mùa)
d. - Trên nóc một lô cốt, người phụ nữ trẻ đang phơi thóc
- Trên nóc một lô cốt cũ kề bên một xóm nhỏ, người phụ nữ trẻ đang phơi thóc
(Trần Hoài Dương, Miền xanh thẳm)
Trả lời:
a. Trạng ngữ Suốt từ chiều hôm qua không chỉ cung cấp thông tin về thời gian như trạng ngữ hôm qua mà còn cho thấy quá trình xảy ra sự việc: bắt đầu vào buổi chiều ngày hôm qua và kéo dài
b. Trạng ngữ Trong gian phòng lớn tràn ngập ánh sáng không chỉ cung cấp thông tin về địa điểm như trạng ngữ trong gian phòng mà còn cho thấy đặc điểm của căn phòng (lớn, tràn ngập ánh sáng)
c. Trạng ngữ Qua một đêm mưa rào không chỉ cung cấp thông tin về thời gian như trạng ngữ qua một đêm mà còn cho thấy đặc điểm của đêm (mưa rào)
d. Trạng ngữ Trên nóc một lô cốt cũ kề bên một xóm nhỏ không chỉ cung cấp thông tin về địa điểm như trạng ngữ trên nóc một lô cốt mà còn cho thấy đặc điểm và vị trí của lô cốt (cũ, kế bên một xóm nhỏ)
Câu 2 - Trang 18: Hãy viết một câu có trạng ngữ là một từ. Mở rộng trạng ngữ của câu thành cụm từ và nêu tác dụng của việc dùng cụm từ làm thành phần trạng ngữ của câu
Trả lời:
- Sáng, bà ngoại đưa em đi chợ huyện.
=> Mở rộng trạng ngữ thành cụm từ: Sáng hôm nay trời trong và xanh, bà ngoại đưa em đi chợ huyện.
=> Tác dụng: bổ sung, nhấn mạnh và làm rõ thời gian cho cụm chủ vị trong câu đồng thời làm rõ đặc điểm của sự việc được nhắc đến.
- Sáng em đi chơi.
=> Mở rộng trạng ngữ thành cụm từ: Buổi sáng ngày hôm qua, em đi chơi.
=> Tác dụng: cụ thể thời gian “em đi chơi”.
TỪ LÁY
Câu 3 - Trang 18: Tìm từ láy và nêu tác dụng của việc sử dụng từ láy trong các câu sau:
a. Trong tiếng mưa hình như có tiếng nước sông dâng cao, xiên xiết chảy
b. Tấm thân bé bỏng của con chim vụt bứt ra khỏi dòng nước và bay lên cao hơn lần cất cánh đầu tiên ở bãi cát
c. Những đôi cánh mỏng manh run rẩy và đầy tự tin của bầy chim đã hạ xuống bên một lùm dứa dại bờ sông
Trả lời:
a. Từ láy: xiên xiết
- Tác dụng: nhấn mạnh tốc độ chảy giảm nhẹ của dòng sông
b. Từ láy: bé bỏng
- Tác dụng: nhấn mạnh sự nhỏ bé, non nớt, yếu ớt của con chim đang vụt bay khỏi dòng nước
c. Từ láy: mỏng manh, run rẩy
- Tác dụng: mỏng manh nhấn mạnh, gợi tả trạng thái đôi cánh của bầy chim rất mỏng, nhỏ bé; run rẩy diễn tả sự rung động mạnh, liên tiếp và yếu ớt của đôi cánh.