Bình luận chân lí của thời chống Mĩ qua câu nói của cụ Mết trong truyện ngắn Rừng xà nu: “Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo”

Thứ ba - 26/11/2019 11:27
Hãy bình luận chân lí của thời chống Mĩ qua câu nói của cụ Mết trong truyện ngắn Rừng xà nu: “Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo”. Chứng minh tính đúng đắn của chân lí ấy thông qua việc phân tích kết cấu, nội dung tác phẩm.
Hướng dẫn làm bài:
1. Giới thiệu
Truyện ngắn Rừng xà nu ra đời năm 1965 với mục đích “viết những bài hịch của thời chống Mĩ”. Trong không khí căng thẳng, dữ dội của cuộc giáp mặt với kẻ thù, để bảo vệ sự sống của cả cộng đồng, chúng ta chỉ có một cách là cầm vũ khí đứng lên tiêu diệt giặc. Tinh thần ấy đã được nhà văn Nguyễn Trung Thành đúc kết bằng câu nói của một già làng Xô Man: “Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo”. Toàn bộ nội dung cũng như cách xây dựng kết cấu nội dung tác phẩm Rừng xà nu chính là sự chứng minh cho tính đúng đắn và kịp thời của chân lí này.

2. Bình luận chân lí
- Giải thích khái niệm “súng”“giáo”: đều là biểu tượng cho bạo lực. Vậy là phải chống lại bạo lực bằng bạo lực, phải dám đứng lên tiến hành chiến tranh vũ trang cách mạng để chống lại chiến tranh phản cách mạng của kẻ thù.
- Đây là một vấn đề sinh tử đặt ra cho cách mạng Việt Nam trong những năm tháng đen tối nhất: Miền Nam đau thương sẽ phải đi theo con đường nào khi hiệp định Giơ-ne-vơ không được thi hành, khi kẻ thù điên cuồng khủng bố và Mĩ đổ quân ồ ạt vào miền Nam Việt Nam.
- Đã có không ít ý kiến xung quanh câu hỏi ấy: Phải giữ gìn hoà bình cho một nhân loại đang ở bên bờ vực thẳm của cuộc chiến tranh. Phải trường kì mai phục để phát triển lực lượng. Tuy nhiên, trong hoàn cảnh cụ thể của dân tộc ta vào thời điểm đó, cả hai con đường trên đều dẫn tới sự tự diệt.
- Con đường mà dân tộc ta đã chọn là con đường cầm vũ khí đứng lên chiến đấu với kẻ thù. Cuộc chiến đấu này có thể không cân sức về vũ khí nhưng chúng ta có thêm sức mạnh của tình yêu thương và lòng căm thù, có sức mạnh chính nghĩa của một cuộc chiến tranh để bảo vệ sự sống. Thực tế đã chứng minh rằng chúng ta đã chọn đúng vì cuối cùng chúng ta đã thắng. Phải có những ngày đồng khởi mới có một chiến dịch Hồ Chí Minh giải phóng miền Nam thống nhất đất nước.
- Đây là một chân lí mang tính thời đại, nó đến với dân tộc Việt Nan nói chung và dân làng Xô Man nói riêng từ thực tế của phong trào cách mạng, nó được rút ra từ những bài học đau thương của cả cộng đồng, nó thấm máu và nước mắt của bao người Việt Nam yêu nước, nó là đời sống hoá thân vào nghệ thuật, nó từ nghệ thuật mà tác động và khơi dậy không khí đấu tranh theo đúng tinh thần “Hịch tướng sĩ” của thời chống Mĩ.

3. Phân tích tác phẩm để chứng minh
a. Khi kẻ thù cầm súng mà ta chưa kịp cầm giáo
- Lúc ấy, chúng ta đã có trong mình cả lí tưởng cách mạng, cả ý thức văn hoá (kí ức về những sử thi anh hùng của Tây Nguyên, ý thức học chữ để làm cách mạng) và những phẩm chất tốt đẹp (Mai hiền dịu, giàu đức hi sinh; Tnú khoẻ mạnh, gan góc, tuyệt đối trung thành với cách mạng; làng Xô Man giàu tình nghĩa... ). Với chừng ấy những thứ quý báu, họ cũng không thể tự bảo vệ mình và những gì mình yêu thương (cái chết của anh Xút, bà Nhan, Mai và đứa con của Mai với Tnú... Chính Tnú cũng bị đốt cụt 10 đầu ngón tay).
- Lí do: “Mày chỉ có hai hàn tay trắng. Tau không nhảy ra cứu mày vì tau cũng chi có hai bàn tay không”. Khi chúng ta chỉ có hai bàn tay không, đơn độc giữa kẻ thù đầy vũ khí thì chúng ta không thể cứu được mọi người và cũng không thể tự cứu bản thân mình.
b. Khi ta cầm giáo đứng lên
- Khi lũ làng ào ào xông lên với giáo mác trong tay, lửa đã tắt trên bàn tay Tnú, đau thương ngừng lại, kẻ thù phải trả giá (Cái chết của 10 thằng ác ôn dưới mũi mác, mũi giáo của cụ Mết và thanh niên làng Xô Man, cái chết của thằng chỉ huy dưới bàn tay tàn tật của Tnú).
- Khi cầm vũ khí đứng lên, cuộc sống của làng Xô Man đã hoàn toàn thay đổi: âm thanh tiếng chày giã gạo dồn dập của làng Xô Man khi Tnú trở về, câu nói của cụ Mết: “Năm nay làng không đói. Gạo đủ ăn tới mùa suốt. Nhưng phải để dành, dự trữ mỗi bếp cho được 3 năm. Mày đi cách mạng, người chỉ huy cũng dạy mày rồi, đánh thằng Mĩ phải đánh lâu dài” chính là biểu hiện cụ thể của sự thay đổi ấy.
- Khi cầm vũ khí đứng lên, dân làng Xô Man cũng như cánh rừng xà nu trở nên bất diệt: con đường đến làng Cô Man chằng chịt hầm chông, hố chông, giàn thô, những chỗ ác chiến điểm sẵn sàng đợi giặc. Rừng xà nu thì ào ào rung động, đại bác của kẻ thù không ngăn nổi sự sống, sức sống của những mầm cây đang tiếp tục nhú lên.
- Khi cầm vũ khí đứng lên, con người Xô Man trở nên hoàn thiện hơn: Dít giống Mai. Song Mai chỉ có tình yêu thương còn Dít có thêm cả sự cứng cỏi, hiểu biết và đầy bản lĩnh để bảo vệ những gì mình yêu thương. Heng giông Tnú song có thể thấy Heng sẽ đi xa hơn Tnú. Ở tuổi của Tnú ngày xưa, cậu bé Heng đã có tư thế của một người lính thực thụ, có những hiểu biết và ý thức hơn hẳn Tnú ngày xưa.

4. Kết luận
- Qua tác phẩm, Nguyễn Trung Thành đã khái quát được con đường đấu tranh đến với cách mạng của người dân Tây Nguyên từ tự phát đến tự giác đồng thời cũng khẳng định được sức sống bất diệt của Tây Nguyên trong cuộc đối mặt với kẻ thù.
- Từ thực tế của cuộc đấu tranh mà khái quát lên được một chân lí của lịch sử, chân lí của thời đại, truyện ngắn Rừng xà nu với khuôn khổ một truyện ngắn vẫn vươn tới tầm vóc của một thiên sử thi bi tráng, hào hùng của mảnh đất Tây Nguyên, của dân tộc Việt Nam.
 

  Ý kiến bạn đọc

THÀNH VIÊN

Hãy đăng nhập thành viên để trải nghiệm đầy đủ các tiện ích trên site
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây