I. CÁCH LÀM MỘT BÀI NGHỊ LUẬN XÃ HỘI BÀN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
1. Đọc đề văn và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới:
a) Đề văn:
Hãy viết bài nghị luận để trả lời câu hỏi sau của nhà thơ Tố Hữu:
Ôi, sống đẹp là thế nào hỡi bạn? (Một khúc ca)
b) Thực hiện các yêu cầu:
Các yêu cầu về tìm hiểu đề và lập dàn ý đã được SGK hướng dẫn trả lời cụ thể, chi tiết bằng một hệ thống câu hỏi. Anh (chị) đọc, suy nghĩ và tự trả lời các câu hỏi đó để thực hiện bài làm.
2. Từ kết quả bài luyện tập trên, phát biểu về bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo đức.
Từ việc trả lời 4 câu hỏi trong SGK, rút ra một số điểm sau đây:
- Bài nghị luận bàn về tư tưởng, đạo đức nhằm trình bày quan điểm, suy nghĩ của mình để thuyết phục người khác, đồng thời tự mình nâng cao nhận thức, rèn luyện phẩm chất theo vấn đề mình đang nghị luận.
- Bài nghị luận kiểu này thường có một số nội dung:
+ Giới thiệu, trình bày, giải thích rõ vấn đề về tư tưởng, đạo đức cần nghị luận.
+ Phân tích các mặt đúng sai, lợi hại của vấn đề đang xem xét đối với cuộc sống.
+ Nêu ý nghĩa, rút ra bài học trong tư tưởng, đạo đức và hành động.
II. LUYỆN TẬP
1. Đọc văn bản của G.Nê-ru và thực hiện các yêu cầu ở dưới.
Gợi ý:
a) Vấn đề mà G.Nê-ru bàn luận là “văn hóa của con người”. Đặt tên cho văn bản: Bàn về văn hóa của con người.
b) Tác giả đã sử dụng các thao tác lập luận như phân tích, so sánh, bình luận.
c) Cách diễn đạt trong sáng, dứt khoát, cuốn hút sự chú ý của người đọc (xem đoạn đầu văn bản).
2. Thực hiện đề văn nghị luận về câu nói của nhà văn Nga Lép Tôn - xtôi.
Có thể tiến hành theo 3 gợi ý trong SGK, hoặc bàn luận theo các ý trong câu nói của Lép Tôn - xtôi:
- Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường.
- Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định.
- Không có phương hướng thì không có cuộc sống.