A. Hướng dẫn làm bài
- Đề bài yêu cầu trình bày những cảm nhận của bản thân về những khổ thơ đã dẫn trong bài thơ “Lời ru của mẹ” của Xuân Quỳnh.
- Biểu cảm dựa trên ý tứ đoạn thơ đã dẫn trong bài thơ “Lời ru của mẹ” của Xuân Quỳnh; từ những tình cảm, cảm xúc chân thật của bản thân về lời ru và tình yêu của người mẹ.
- Bài làm cần đủ những ý chính sau:
Mở bài:
+ Giới thiệu về nhà thơ Xuân Quỳnh - một nữ sĩ đã dành nhiều trang thơ cho thiếu nhi (hoặc giới thiệu về đề tài “lời ru” trong văn học Việt Nam).
+ Giới thiệu bài thơ “Lời ru của mẹ” và trích dẫn những đoạn thơ cần nêu cảm nhận.
Thân bài:
+ Giới thiệu khái quát về những lời ru trong đời sống và văn học: lời ru là lời ru con ngủ của mẹ; bài hát hát ru là những bài ca dao về con cò, cái bống; tiếng ru đã trở thành đề tài cho nhiều bài thơ, bài hát...
Cảm nhận về những đoạn thơ đề bài đã dẫn:
+ “Lời ru ẩn nơi nào ... Lời ru về mẹ hát”: Nguồn gốc của lời ru.
• Lời ru có ở khắp nơi: “ẩn” “giữa mênh mang trời đất”.
• Lời ru ra đời cùng với sự ra đời của con: “Khi con vừa ra đời / Lời ru về mẹ hát”.
+ Lời ru theo con suốt cuộc đời, in dấu và chở che mỗi bước con đi:
• Lúc đường xa - lời ru là bóng mát.
• Lúc con lên núi thẳm - lời ru cũng gập ghềnh.
• Lúc con ra biển rộng - lời ru thành mênh mông.
-> “Lời ru” được lặp lại tạo nên giọng điệu tha thiết, gợi sức sống, sự bền bỉ của lời ru.
+ Ý nghĩa hình ảnh “lời ru”: đó là tình mẫu tử - tình mẹ thiêng liêng và cảm động.
• Tình mẫu tử có ở khắp nơi, được ấp ủ trong những tháng ngày mẹ hoài thai và dần lớn lên cùng với sự ra đời của con.
• Tình mẫu tử che chở đời con, dõi theo mỗi bước con đi, giúp con vững bước trên đường đời.
-> “Lời ru” là một hình ảnh ẩn dụ đầy cảm động về tình mẹ.
+ Những biện pháp nghệ thuật nổi bật: ẩn dụ, phép điệp từ, thể thơ năm chữ, thơ giàu hình ảnh.
Kết bài:
+ Những đoạn thơ đã dẫn là những đoạn thơ tha thiết và cảm động về tình mẫu tử; thể hiện rõ phong cách thơ Xuân Quỳnh.
+ Đoạn thơ gợi những niềm rung động sâu xa trong lòng người đọc.
B. Bài văn mẫu
Xuân Quỳnh là một nữ sĩ đã dành nhiều trang thơ cho thiếu nhi. Thơ của bà là tiếng ca ngọt ngào, sâu lắng. Hình ảnh người mẹ tảo tần, dịu dàng hiện lên ở rất nhiều bài thơ. Tâm hồn và tình yêu sâu nặng của người mẹ dành cho con được gửi gắm vào những lời ru.
Tiếng ru đã trở thành đề tài cho rất nhiều bài thơ, bài hát. Có ai lớn lên mà không chăng còn đọng mãi trong lòng tiếng ngọt ngào của mẹ ru con. Mẹ ru bé, nâng giấc ngủ con êm đềm. Trong câu hát ấy là những con cò, con bống, là cái ngủ la đà...
Con chưa biết con cò con vạc
Con chưa biết những cành mềm mẹ hát
Sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân...
(Chế Lan Viên)
Những câu thơ của Chế Lan Viên bỗng hiện ra trong tâm trí ta. Và Xuân Quỳnh cũng có những dòng thơ thật hay:
“Lời ru ẩn nơi nào
Giữa mênh mang trời đất
Khi con vừa ra đời
Lời ru về mẹ hát.
... Mai rồi con lớn khôn
Trên đường xa nắng gắt
Lời ru là bóng mát
Lúc con lên núi thẳm
Lời ru cũng gập ghềnh
Khi con ra biển rộng
Lời ru thành mênh mông”
Con ra đời và lời ru về mẹ hát ầu ơ. Con chưa biết con cò con vạc, con chưa biết cái bống cái bang,... Lời ru của mẹ mang chúng đến bên con, khiến chúng thân thuộc với con, con ngủ ngon và bắt đầu làm quen với hiện thực cuộc đời. Lời ru có ở khắp nơi, “ẩn” “giữa mênh mang trời đất”, và đến cùng với sự xuất hiện của con, vì con mà ngân lên tha thiết. Lời ru sẽ theo con suốt cuộc đời, in dấu và chở che mỗi bước con đi:
“... Mai rồi con lớn khôn
Trên đường xa nắng gắt
Lời ru là bóng mát
Lúc con lên núi thẳm
Lời ru cũng gập ghềnh
Khi con ra biển rộng
Lời ru thành mênh mông”.
Điệp từ “lời ru” được lặp đi lặp lại tạo nên giọng điệu tha thiết, gợi sức sống, sự bền bỉ vỗ về. Lời ru không chỉ nâng giấc con khi thơ bé, mà khi con lớn, vẫn ở bên con. Trên đường đời gian khó, mỗi lúc con nao núng mỏi mệt, hay thất bại, lời ru sẽ an ủi con, giúp cho con thêm sức mạnh. Bởi lời ru chính là tình mẹ thiêng liêng và cảm động. Tình mẹ có ở khắp nơi, được ấp ủ trong những tháng ngày mẹ hoài thai và dần lớn lên cùng với sự ra đời của con. Tình mẹ che chở đời con, dõi theo mỗi bước con đi, giúp con vững bước trên đường đời.
Bằng những lời giản dị và biện pháp điệp từ, đoạn thơ gợi những niềm rung động sâu xa trong lòng người đọc về tình mẹ tha thiết, thiêng liêng.