Mục tiêu
Tiến hành được thí nghiệm chứng minh thân vận chuyển nước và lá thoát hơi nước.
I. Chuẩn bị
1. Dụng cụ: Cốc thủy tinh; dao mổ; kính lúp; túi nylon trong suốt.
2. Mẫu vật, hóa chất
- Cây cần tây hoặc cành hoa màu trắng (hồng trắng, cúc trắng,...).
- 2 cây trồng trong 2 chậu đất ẩm (nên chọn các cây có thân thấp, nhiều lá).
- Nước pha màu (mực đỏ, mực tím hoặc mực xanh).
II. Cách tiến hành
1. Thí nghiệm chứng minh thân vận chuyển nước
- Ở cây cần tây, phần thân rất ngắn, phần cuống lá dài, nên nước và các chất khoáng được vận chuyển qua thân rất nhanh để vào mạch gỗ ở cuống lá và thoát ra ngoài qua lá.
Bước 1: Dùng dao mổ cắt ngang qua cuống lá cần tây (gần sát gốc) rồi cắm vào cốc thuỷ tinh chứa nước pha màu, để ra chỗ thoáng. Sau khoảng thời gian từ 30 phút i thay đổi là xanh và cốc nước pha màu đỏ (Hình a và b).
Bước 2: Dùng dao mổ cắt ngang phần cuống lá cần tây có lá bị nhuộm màu thành các đoạn ngắn (Hình c).
Bước 3: Sử dụng kính lúp để quan sát phần mạch dẫn trong các đoạn cuống lá.
2. Thí nghiệm chứng minh lá thoát hơi nước
Bước 1: Đánh dấu 2 chậu cây là chậu A, chậu B.
Bước 2: Ngắt toàn bộ lá cây ở chậu A, cây ở chậu B giữ nguyên lá.
Bước 3: Trùm túi nylon trong suốt lên cây trong chậu A và chậu B (chú ý trùm kín toàn bộ phần lá cây rồi buộc kín miệng túi), đặt 2 chậu cây ra ngoài sáng (Hình a).
Bước 4: Sau khoảng thời gian từ 15 phút đến 30 phút, quan sát hiện tượng xảy ra ở mặt trong túi nylon trùm trên cây ở chậu A và cây ở chậu B (Hình b).
III. Kết quả
Câu hỏi 1 trang 137: Hoàn thành bảng ghi kết quả theo mẫu sau:
Bảng 32.1:
| Thí nghiệm |
Hiện tượng/Kết quả |
| Chứng minh thân vận chuyển nước |
|
| Chứng minh lá thoát hơi nước |
|
Trả lời:
| Thí nghiệm |
Hiện tượng/Kết quả |
| Chứng minh thân vận chuyển nước |
- Lá của cây cần tây bị nhuộm màu giống màu của cốc nước.
- Khi cắt ngang thân cây thấy rõ các chấm tròn có màu nhuộm đậm. |
| Chứng minh lá thoát hơi nước |
- Chậu A (đã ngắt toàn bộ lá cây): Phần túi nylon hầu như không có sự thay đổi nào.
- Chậu B (để nguyên lá): Phần túi nylon bị mờ đục bởi hơi nước. |
Câu hỏi 2 trang 137: Giải thích kết quả các thí nghiệm và rút ra kết luận
Trả lời:
Giải thích kết quả của các thí nghiệm và rút ra kết luận:
- Đối với thí nghiệm chứng minh thân cây vận chuyển nước:
+ Giải thích: Nước sẽ được vận chuyển từ cuống lá lên lá theo mạch gỗ của cuống lá. Bởi vậy, lá và phần mạch gỗ ở cuống lá sẽ được bắt màu giống như màu của cốc nước màu tương ứng.
+ Kết luận: Mạch gỗ chịu trách nhiệm vận chuyển nước và muối khoáng từ rễ lên thân rồi lên lá.
- Đối với thí nghiệm chứng minh lá thoát hơi nước:
+ Giải thích: Ở thực vật, lá là cơ quan thoát hơi nước chủ yếu. Ở chậu A, do cây đã bị ngắt toàn bộ lá nên hầu như quá trình thoát hơi nước của cây không diễn ra → Phần túi nylon của chậu A không có hơi nước bám lên. Ở chậu B, do cây được để nguyên lá nên quá trình thoát hơi nước qua lá của cây diễn ra bình thường, hơi nước thoát ra ngoài được phần túi nylon giữ lại → Phần túi nylon ở chậu B bị mờ đục bởi hơi nước.
+ Kết luận: Quá trình thoát hơi nước diễn ra chủ yếu ở lá.
Mở rộng
Câu 1: Tại sao trong thí nghiệm chứng minh thân vận chuyển nước ta phải sử dụng nước pha màu
Trả lời:
Trong thí nghiệm chứng minh thân vận chuyển nước ta phải sử dụng nước pha màu để:
- Phân biệt được nước do thân cây hút vào và lượng nước có sẵn trong cây.
- Để dễ quan sát hiện tượng xảy ra.
Câu 2: Tại sao trong thí nghiệm chứng minh lá thoát hơi nước phải trùm túi nylon trong suốt kín toàn bộ phần lá cây?
Trả lời:
Trong thí nghiệm chứng minh lá thoát hơi nước phải trùm túi nylon trong suốt, kín toàn bộ phần lá cây vì:
- Phải trùm túi nylon trong suốt để cây vẫn nhận được ánh sáng đảm bảo cho khí khổng mở ra → quá trình thoát hơi nước qua lá diễn ra bình thường đồng thời việc trùm túi nylon trong suốt cũng đảm bảo việc quan sát kết quả thí nghiệm được dễ dàng hơn (nếu có hơi nước thoát ra sẽ làm phần túi nylon bị mờ đục).
- Phải trùm kín toàn bộ phần lá cây vì nếu trùm không kín thì hơi nước sẽ bị thoát ra ngoài môi trường, không đảm bảo được tính chính xác của kết quả thí nghiệm.