Trước khi đọc
Câu 1 - Trang 26: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Trong thế giới tưởng tượng, những con vật kì ảo thường được hình dung là có nhiều đặc điểm kì lạ, biết nói tiếng người, có nhiều phép thần thông, biến hóa, có thể hại người hoặc giúp ích cho người.
Việc sáng tạo ra những con vật kì ảo thường đem lại sự hấp dẫn, thú vị cho câu chuyện. hãy tưởng tượng, vẽ một con vật kì ảo và giới thiệu về con vật đó.
Trả lời:
Học sinh có thể lựa chọn bất kì con vật nào để vẽ và giới thiệu. Chú ý lựa chọn các con vật có nhiều lợi ích để làm con vật có phép thần thông biết giúp ích cho người, và chọn con vật có hại để làm con vật có phép thần thông phá hoại, gây hại cho con người.
- Động vật có ích: trâu, chó, mèo, chim sâu...
- Động vật có hại: rắn, sâu bọ...
Câu 2 - Trang 26: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Em cũng có thể làm tương tự với việc tưởng tượng ra các đồ vật kì ảo. Trình bày về đặc điểm và chức năng của đồ vật đó.
Trả lời:
Học sinh lựa chọn các đồ vật gần gũi mà mình thường sử dụng để vẽ như bút, thước, sách, tivi, tủ lạnh, điều hòa, xe máy...
Đọc văn bản
Theo dõi - Trang 26: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Chú ý thời gian, không gian bắt đầu câu chuyện.
Trả lời:
- Thời gian: ngày xưa - cách đây rất lâu và không xác định được mốc thời gian cụ thể
- Không gian: trong một típ lều cũ dựng dưới gốc đa
Dự đoán - Trang 26: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Điều gì sẽ xảy ra tiếp sau đó?
Trả lời:
Dự đoán sau khi dọn về sống chung với mẹ con Lý Thông, cuộc đời Thạch Sanh sẽ gặp nhiều khó khăn, trắc trở.
Theo dõi - Trang 27: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Chú ý hành động của Thạch Sanh và Lý Thông sau khi Thạch Sanh bị Lý Thông lừa.
Trả lời:
Sau khi Thạch Sanh bị Lý Thông lừa:
- Thạch sanh: thật thà tin ngay, vỗi vã từ già mẹ con Lý Thông ra đi, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân
- Lý Thông: hí hửng đem đầu yêu quái vào kinh lĩnh thưởng
→ Hành động thể hiện tính cách, bản chất đối lập của hai con người.
Tưởng tượng - Trang 28: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Thế giới do vua Thủy Tề cai trị có những đặc điểm gì?
Trả lời:
Thế giới do vua Thủy Tề cai trị là thế giới ở dưới nước, có quân lính và thần dân là đủ các loại cua, cá, tôm có thể hành động và nói chuyện như người, bàn ghế, nhà cửa là các loại san hô, đèn sáng làm từ trân châu...
Tưởng tượng - Trang 26: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Cách mấy vạn tướng sĩ các nước chư hầu ngồi ăn cơm quanh chiếc niêu bé xíu.
Trả lời:
Đó là một hình ảnh ngộ nghĩnh. Hàng vạn chàng trai to lớn, khỏe mạnh ngồi vây quanh một chiếc niêu cơm bé xíu. Họ sẽ chuyển dần từ sự xem thường sang sự ngạc nhiên và thán phục.
Sau khi đọc
* Trả lời câu hỏi
Câu 1 - Trang 30: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Em có thích truyện Thạch Sanh không? Vì sao?
Trả lời:
Em rất thích truyện Thạch Sanh. Vì truyện đã xây dựng một thế giới tuyệt vời, nơi mà kẻ ác như mẹ con Lý Thông sẽ bị trừng trị thích đáng, còn người tốt, luôn giúp đỡ người khác như Thạch Sanh sẽ được yêu thương, tin tưởng và hưởng hạnh phúc.
Câu 2 - Trang 30: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Gia cảnh của Thạch Sanh có gì đặc biệt?
Trả lời:
Thạch Sanh vốn mồ côi cả cha lẫn mẹ, sống lủi thủi trong túp lều dưới gốc đa và gia tài chỉ có lưỡi búa cha để lại. Thấy Thạch Sanh khỏe, Lý Thông lân la kết nghĩa huynh đệ. Thạch Sanh về sống với mẹ con Lý Thông.
Câu 3 - Trang 30: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Truyện Thạch Sanh có những con vật kì ảo nào? Chúng có đặc điểm gì khác thường?
Trả lời:
Truyện Thạch Sanh có những con vật kì ảo:
- Trăn tinh: to lớn khổng lồ, có nhiều phép lạ, thường ăn thịt người, khi bị giết nhả ra bộ cung tên bằng vàng,
- Đại bàng tinh: to lớn khổng lồ, sức mạnh phi thường
Câu 4 - Trang 30: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Sau khi được Lý Thông kéo lên từ hang của đại bàng và đưa trở lại cung, công chúa đã bị cảm. Theo em, điều gì sẽ xảy ra nếu công chúa không bị như vậy?
Trả lời:
- Nếu công chúa không bị câm thì có thể nàng sẽ nói cho nhà vua biết toàn bộ sự thật và câu chuyện sẽ đi theo một kết cục khác. Tuy nhiên, đó không phải là dụng ý của tác giả dân gian. Chức năng giải mã bí mật, phơi bày sự thật, vạch mặt kẻ giả mạo trong câu chuyện này không được đặt ở nhân vật công chúa.
Câu 5 - Trang 30: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Truyện Thạch Sanh có nhiều đồ vật kì ảo. Hãy liệt kê các đồ vật đó và nêu đặc điểm, tác dụng của chúng.
Trả lời:
Đàn thần: Tiếng đàn giúp Thạch Sanh được giải oan, giỏi thoát giúp cho công chúa biết nói, vạch mặt Lý Thông. Đó là tiếng đàn công lí thể hiện quan niệm và ước mơ của nhân dân. Tiếng đèn làm cho quên 18 nước chư hầu phải cởi giáp xin hàng. Đó là vũ khí đặc biệt để cảm hóa kẻ thù. Tiếng đàn là đại diện cho cái thiện và tiếng chuông hòa bình.
Niêu cơm thần: niêu cơm vạn người ăn cũng không thể hết. Thể hiện tấm lòng nhân đạo yêu chuộng hòa bình của nhân dân ta.
Câu 6 - Trang 30: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Trong truyện, hai nhân vật Thạch Sanh và Lý Thông luôn đối lập nhau về hành động. Lập bảng so sánh để thấy rõ sự đối lập đó. Qua đó, em có nhận xét gì về đặc điểm của hai nhân vật này?
Trả lời:
| Thạch Sanh |
Lý Thông |
+ Tin lời đi canh miếu thay.
+ Tin lời trăn tinh của vua.
+ Tin lời xuống hang cứu công chúa.
→ Cả tin, thật thà |
+ Lừa Thạch Sanh thế mạng cho mình.
+ Lừa để cướp công giết trăn tinh.
+ Lừa để cướp công giết đại bàng, cứu công chúa.
→ Lừa lọc, xảo quyệt |
+ Bị Lý Thông hãm hại rất nhiều lần nhưng không trả thù, cho về quê làm ăn.
→ Vị tha, nhân hậu |
+ Lợi dụng tình anh em kết nghĩa bóc lột sức lao động của Thạch Sanh.
+ Cướp công và hãm hại Thạch Sanh nhiều lần.
→ Tàn nhẫn, vô lương tâm |
+ Giết trăn tinh.
+ Giết đại bàng.
+ Cứu công chúa, thái tử con vua Thủy Tề.
+ Dẹp 18 nước chư hầu.
+ Giỏi võ nghệ, đàn...
→ Anh hùng, tài giỏi |
+ Tìm cách giết hại Thạch Sanh để cướp công, lấy công chúa.
+ Không chịu làm, lợi dụng sức lao động Thạch Sanh.
→ Tiểu nhân, độc ác |
+ Là con người cao cả
→ đại diện cái thiện. |
+ Là kẻ bạc nhược, thấp kém
→ đại diện cái ác. |
| Kết thúc: Cưới công chúa, nối ngôi vua. |
Kết thúc: Bị sét đánh chết hóa bọ hung. |
Câu 7 - Trang 30: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Kết thúc truyện, Thạch Sanh được nhà vua gả công chúa và nhường ngôi. Qua cách kết thúc này, tác giả dân gian muốn thể hiện điều gì?
Trả lời:
Kết thúc truyện là một kết thúc có hậu khi chàng lấy công chúa, mẹ con Lý Thông bị trừng phạt còn thể hiện ước mơ về công lý xã hội của nhân dân ta. Thạch Sanh là hiện thân của vẻ đẹp toàn mĩ, lý tưởng, luôn đấu tranh chống lại cái ác, cái xấu, cứu người dân lương thiện. Mọi hành động chàng làm đều vì cuộc sống thanh bình, tốt đẹp của nhân dân sẽ có kết thúc “ở hiền gặp lành”.
Câu 8 - Trang 30: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Về kết cục của mẹ con Lý Thông, ở văn bản do Huỳnh Lý và Nguyễn Xuân Lân kể có chi tiết: “Mẹ con Lý Thông về quê đến nửa đường thì bị Thiên Lôi giáng sấm sét đánh chết, rồi bị hoá kiếp làm con bọ hung”. Bản của Anh Động (và nhân dân một số vùng Nam Bộ) kể: “Lý Thông được tha nhưng y về dọc đường mưa to, sấm sét đánh tan thây ra từng mảnh, mỗi mảnh hoá thành một con ễnh ương. Cho nên bây giờ mỗi khi có mưa to sấm sét, ễnh ương sợ, kêu lên những tiếng man dã....”. Em có nhận xét gì về những cách kết thúc này?
Trả lời:
- Qua các bản kể có thể thấy truyện “Thạch Sanh” còn có thể giải thích nguồn gốc của các con vật: bọ hung, ễnh ương,…
→ Ở một số bản kể, truyện cổ tích thường có nội dung giải thích nguồn gốc, sự tích của con vật, đồ vật, phong tục,… tạo sự hấp dẫn cho cốt truyện, đồng thời tạo ra một đặc điểm thi pháp: từ trong thế giới cổ tích, người kể chuyện đưa người đọc trở lại với thực tại, nhắc nhở họ về một hiện tượng nào đó vẫn thường xảy ra trong đời sống.
Viết kết nối với đọc
Dũng sĩ là người có lòng dũng cảm, chiến đấu diệt trừ cái ác, bảo vệ cuộc sống của cộng đồng. Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) về một dũng sĩ mà em gặp ngoài đời hoặc biết qua sách báo, truyện kể.
Bài làm:
Người dũng sĩ mà em được biết qua ti vi, báo đài là anh Nguyễn Ngọc Manh, làm nghề lái xe tải chở hàng. “Dũng sĩ”' Nguyễn Ngọc Mạnh đã dũng cảm đỡ bé 3 tuổi bị rơi từ tầng 12 chung cư xuống. Anh Mạnh nói rằng dù mọi người có gọi anh là "dũng sĩ" hay đưa anh lên làm "người hùng" thì anh vẫn là một người bình thường, phải làm công việc bình thường mà thôi. Hành động đẹp ấy của anh khiến nhiều người xúc động và làm ấm lòng rất nhiều người. Bởi qua hành động của những con người như vậy trong đời thường sẽ giúp chúng ta hoàn toàn tin rằng lòng tốt, tình người luôn hiện hữu và sẽ tiếp tục được lan tỏa trong xã hội làm cho chúng ta thêm tin, thêm yêu cuộc sống tươi đẹp này.