Soạn văn lớp 8 sách Cánh Diều, bài 7: Xa ngắm thác núi Lư

- Đọc trước văn bản Xa ngắm thác núi Lư; tìm hiểu và ghi chép lại những thông tin về nhà thơ Lý Bạch giúp cho việc đọc hiểu bài thơ này.
- Lý Bạch viết rất nhiều bài thơ về đề tài chiến tranh, thiên nhiên, tình yêu và tình bạn. Hình ảnh trong thơ ông thường kì vĩ, lãng mạn, ngôn ngữ tự nhiên mà điêu luyện. Thơ Lý Bạch luôn thể hiện một tâm hồn tự do, phóng khoáng. Xa ngắm thác núi Lư là bài thơ tiêu biểu viết về đề tài thiên nhiên mang phong cách Lý Bạch.
Trả lời:
-  Lý Bạch (701-762) tự Thái Bạch, quê ở Lũng Tây (nay thuộc tỉnh Cam Túc)
- Khi 5 tuổi, gia đình ông chuyển đến sinh sống tại làng Thanh Liên, huyện Xương Long thuộc Miên Châu (Tứ Xuyên).
- Lí Bạch xuất thân trong một gia đình thương nhân giàu có.
- Tài thơ văn của ông được bộc lộ ngay từ khi còn nhỏ, và đến năm 16 tuổi, danh tiếng của ông đã nổi khắp vùng đất Tứ Xuyên. Nhưng vì chán chốn trần gian ông bỏ lên núi Đái Thiên Sơn và bắt đầu cuộc đời ẩn sĩ.
- Ông là nhà thơ lãng mạn vĩ đại của Trung Quốc.
- Vì tính cách khoáng đạt, thơ lại hay nói đến cõi tiên nên Lí Bạch được gọi là “Thi tiên.”
 

* Nội dung chính: Bài thơ miêu tả cảnh tượng thiên nhiên sinh động, tráng lệ, hùng vĩ và huyền ảo của thác nước núi Lư khi nhìn từ xa. Qua đó thể hiện tâm hồn lãng mạn, phóng khoáng của tác giả.
 

Câu 1 - Trang 46: Chú ý các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong mỗi câu thơ.
Trả lời:
- Nghệ thuật so sánh và phóng đại.
 

Câu 1 - Trang 46: Qua phần Dịch thơ, hãy xác định một số đặc điểm của thể thơ tứ tuyệt Đường luật của bài Xa ngắm thác núi Lư.
Trả lời:
- Bài có 4 câu và mỗi câu 7 chữ, trong đó các câu 1,2 hiệp vần với nhau ở chữ cuối.

Câu 2 - Trang 46: Có thể chia bài Xa ngắm thác núi Lư thành hai phần: câu đầu và ba câu còn lại. Hãy cho biết nhiệm vụ mỗi phần của bài thơ.
Trả lời:
- Phần 1: Miêu tả khung cảnh núi Hương Lô.
- Phần 2: Miêu tả khung cảnh thác nước núi Lư.

Câu 3 - Trang 46: Xác định vị trí đứng ngắm thác nước của Lý Bạch và cho biết lợi thế của việc chọn điểm nhìn đó để quan sát và miêu tả cảnh vật.
Trả lời:
- Vị trí đứng ngắm thác nước của tác giả: từ xa và ở vị trí thấp hơn so với chiều cao của thác nước.
- Lợi thế: Vị trí đó giúp nhà thơ có thể nhìn thấy toàn cảnh của thác nước.

Câu 4 - Trang 46: Vẻ đẹp của thác nước đã được Lý Bạch miêu tả như thế nào trong cả bài thơ? Hãy phân tích để thấy được vẻ đẹp đó.
Trả lời:
- Vẻ đẹp của thác nước đã được Lý Bạch miêu tả:
+ Câu thứ 2:  Hình ảnh trung tâm của bức tranh là thác nước đã hiện lên ngay trước mắt chúng ta qua việc dùng từ “quải” rất thành công của tác giả: từ “quải” (treo) đã biến cái động thành tĩnh, vì đứng từ xa ngắm nên nhìn thác nước giống như một dải lụa trắng được treo giữa vách núi và dòng sông phía trước. Từ “quải” đã mang lại giá trị thẩm mĩ cao cho bài thơ, giúp cho hình tượng thác nước trở nên sống động và hùng vĩ.
+ Câu thứ 3: Tác giả đã miêu tả dòng thác chảy từ trên cao xuống “ba nghìn thước” trong trạng thái động ở các phương diện:
Tốc độ dòng chảy: “phi” (bay) nhanh khủng khiếp.
Độ dốc của thác: “trực há” đổ thẳng xuống thành đường thẳng đứng vuông góc với dòng sông.
Độ cao: cao vời vợi tới ba nghìn thước.
= > Câu thơ như mở ra một không gian ba chiều rộng lớn, một khung cảnh hùng vĩ và tráng lệ.
+ Câu thứ tư: Dòng thác như dải Ngân Hà tuột khỏi chín tầng mây = > Thác nước không chỉ kì vĩ mà rất đẹp và huyền ảo

Câu 5 - Trang 46: Em thích nhất hình ảnh nào trong bài thơ? Vì sao? Hãy chỉ ra biện pháp nghệ thuật mà nhà thơ sử dụng để khắc họa hình ảnh đó.
Trả lời:
- Hình ảnh khiến em ấn tượng nhất là: “Nghi thị Ngân Hà lạc cửu thiên”. Tác giả sử dụng cách nói trừu tượng khiến cho hình ảnh dải sáng nhạt với những vì tinh tú nhấp nháy, vắt ngang bầu trời những đêm mùa hạ, không phải là một dòng sông thực, mà chỉ là một dòng sông trong tưởng tượng.

Câu 6 - Trang 46: Qua vẻ đẹp của cảnh vật được miêu tả trong bài thơ, em có thể thấy được những nét gì trong tâm hồn và tính cách của Lý Bạch?
Trả lời:
- Qua vẻ đẹp của cảnh vật được miêu tả trong bài thơ, ta thấy Lí Bạch là người có tấm lòng yêu thiên nhiên, trân trọng và tự hào đối với vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước. Đồng thời qua đó ta cũng thấy được tài thơ điêu luyện, tính cách hào phóng và mạnh mẽ, dứt khoát của nhà thơ.