Một số biện pháp về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập ở lớp 1 bán trú

TÊN ĐỀ TÀI:

 
1. Đặt vấn đề:
Công tác chủ nhiệm nhằm  quyết định không nhỏ đến chất lượng dạy học nhất là đối với học sinh lớp 1 bán trú.
Làm tốt công tác chủ nhiệm tức là người giáo viên đã hoàn thành tốt  việc giảng dạy các bộ môn và tổ chức giáo dục, rèn luyện đạo đức cho học sinh.
Đặc biệt trong nhà trường, vai trò của người  giáo viện chủ nhiệm hết sức quan trọng. Giáo viên chủ nhiệm thay mặt nhà trường quản lý điều hành lớp, trực tiếp giáo dục tư tưởng đạo đức, hình thành nhân cách cho học sinh, là cầu nối giữa ba môi trường giáo dục gia đình, nhà trường và xã hội.
Trong giai đoạn hiện nay, công tác chủ nhiệm lớp ngày càng đòi hỏi sự dày công của người giáo viên bởi yêu cầu ngày càng cao của xã hội đang phát triển, bởi tình hình cuộc sống vẫn đang tồn tại những tác động xấu đến học sinh, bởi sự mưu sinh của gia đình nên không ít phụ huynh đã giao phó việc giáo dục con cái cho nhà trường. Là giáo viên đã công tác tại trường 10 năm, ba năm làm công tác giảng dạy lớp 1 bán trú. Bởi vậy đó là  lý do tôi mạnh dạng chọn đề tài:

- Phạm vị nghiên cứu: lớp 1B Năm học 20015-2016.
 
2. Cơ sở lý luận
Học sinh lớp 1 còn rất non nớt các em còn sống trong gia đình có hoàn cảnh khác nhau, nếp sống khác nhau. Nên nhận thức cũng khác. Đặc biệt tư duy của trẻ lớp 1 cũng rất cụ thể cảm tính. Các em rất ham hiểu biết thích bắt chước, hiếu động chưa biết tập trung lâu, sự chú ý vào một cái gì đó. Năm đầu tiên của đời học sinh trẻ rất bỡ ngỡ với việc chuyển hóa hoạt động chủ đạo chơi sang học tập, đặc biệt rất dễ xúc động với các yêu cầu và quy tắc của trường học.
Bởi vậy để trở thành giáo viên chủ nhiệm tốt đòi hỏi giáo viên phải có phẩm chất đạo đức tốt, tâm huyết với nghề, yêu thương tận tụy với học sinh. Giáo viên chủ nhiệm phải hoàn thành tốt các nhiệm vụ tìm hiểu và nắm vững tâm lý sinh trong lớp về mọi mặt, cộng tác chặt chẽ với gia đình  học sinh và phối hợp với  giáo viên bộ môn, tổ chức Đội TNTP đế giáo dục học sinh trong lớp mình chủ nhiệm.
Công tác giáo dục học sinh, nhất là học sinh cá biệt và giúp đỡ học sinh khó khăn đạt hiệu quả cao và đặt biệt là đưa phong trào của lớp đạt kết quả. Giáo viên chủ nhiệm phải tích cực nghiên cứu và ứng dụng khoa học tâm lý - giáo dục đế hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giáo viên chủ nhiệm lớp và các nhiệm vụ khác. Đặc biệt phải có phẩm chất tâm lý của người làm cha, làm mẹ, là người bạn lớn của học sinh, góp phần hình thành và phát triển nhân cách của các em một cách có hiệu quả.
 
3. Cơ sở thực tiễn
Như chúng ta đã biết, hầu hết các giáo viên tiếu học đều làm công tác chủ nhiệm lớp. Đặt biệt là lớp 1 vì học sinh lớp 1 là lứa tuổi mà chúng ta tưởng dễ dạy hóa ra lại rất khó vì đây là lứa tuổi chuyển hóa giữa giai đoạn ở hoạt động vui chơi sang giai đoạn học tập chính thức của bật tiểu học. Ở lứa tuổi này các em rất ham chơi làm theo ý thức của bản thân chưa biết ham học, đồng thời các em cũng dễ bị cám dỗ bắt chước theo bạn bè. Các em muốn tìm hiểu khám phá thế giới xung quanh mình.
Chính vì vậy phải học tập, thực hiện theo khuôn khổ của nhà trường là việc làm các em cảm thấy thỏa mái, không muốn tuân thủ. Từ đó, các em thoát ra, muốn được tự do, vì phải làm gì để giúp các em học tốt rèn đạo đức theo những khuôn khổ giáo huấn của nhà trường với tâm lý thỏa mái thích thú hơn bị ép buộc. Muốn làm được điều này, công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập ở lớp 1 bán  trú là một trong những yếu tố quan trọng nhất mà giáo viên cần phải thực hiện.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện tốt công tác chủ nhiệm lớp lúc không phải lúc nào chúng ta cùng thực hiện một việc làm giống nhau với tất cả đối tượng và thực hiện suốt một năm học như thế sẽ gây tâm lý nhàm chán, không hiệu quả. Cho nên mỗi giáo viên có những biện pháp cụ thể, những các làm luôn có sự đổi mới, cho nên phải có những biện pháp tích cực tạo sự mới mẻ ham thích đối với học sinh để các em thực hiện tốt các yêu cầu. Bởi từ trước đến nay chưa sách vở tài liệu nào định nghĩa rõ thế nào là công tác chủ nhiệm và qua quá trình làm công tác này chúng tạ tạm quy định với nhau: Công tác chủ nhiệm lớp là hệ thống những kế hoạch, những biện pháp mà người giáo viên đã đưa ra nhằm tố chức hướng dẫn học sinh thực hiện tốt những nhiệm vụ của mình do nhà trường, Đoàn, Đội, Hội đưa ra.
Trong những năm  gần đây, ngành  giáo dục đang tập trung  đổi mới phương pháp giáo dục nên công tác chủ nhiệm lớp càng được quan tâm hơn và có những đòi hỏi cao hơn. Quan nhận thức về công tác chủ nhiệm, qua trao đổi thảo luận cùng đồng nghiệp, được sự chỉ đạo sâu sát của nhà trường, bản thân mỗi giáo viên càng ý thức sâu sắc hơn tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm là nhiệm  vụ cao cả của giáo viên chủ nhiệm. Phong trào thi đua trở thành giáo viên chủ nhiệm giỏi đã được hầu hết các giáo viên tham gia tích cực.
Tuy nhiên trong quá trình thực hiện vẫn còn tồn tại một số giáo viên có thế là thiếu kinh nghiệm hoặc sử dụng phương pháp giáo dục thiếu linh hoạt, hoặc quá trình thực hiện thiếu liên tục và thiếu sự nhiệt tình nên chất.
 
Tuy nhiên trong quá trình thực hiện vẫn còn tồn tại một số giáo viên có thế là thiếu kinh nghiệm hoặc sử dụng phương pháp giáo dục thiếu linh hoạt, hoặc quá trình thực hiện thiếu liên tục và thiếu sự nhiệt tình nên chất lượng giáo dục ở từng lớp có sự chếnh lệch rõ rệt, đâu đó vẫn còn một số tập thế học sinh chất lượng văn hoá và đạo đúc chưa cạo và không chú ý đến các phong trào thi đua của nhà trường đề ra. Tôi nghĩ rằng đề tài này không mới bởi vì nó thường lặp đi lặp lại nhưng điều cần thiết đổi với những giáo viên chúng tôi là được tham gia bàn bạc kỹ về công tác này đế tim ra phương pháp tối ưu nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục trong tình hình hiện nay.

4. Nội dung nghiên cứu:
Như chúng ta đã biết điều quan trọng nhất đối với giáo viên chủ nhiệm là phải có tâm với học sinh, từ đó mới tìm  ra cách  giáo dục các em có hiệu quả. Giáo viên chủ nhiệm cần đảm bảo quyền 1ợi chính đáng, thưởng phạt phân minh, kịp thời, công bằng đối với tất cả học sinh không được phép trù úm, phân biệt đối xử với học sinh. Không có công thức nào chung nhất cho công tác chủ nhiệm, nhưng trước tiên cần phải có cái tâm, lòng nhiệt tình và phương pháp hợp lý thì sẽ đem lại thành công. Phải thực sự yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình và tận tâm với công việc. Phải gần gũi yêu thương tôn trọng học sinh.
Mỗi giáo viên thực sự là một tấm gương sáng cho học sinh noi theo thế hiện quả trong tác phong ngôn ngữ, cách làm việc và ứng xử hàng ngày. Để đạt được hiệu quá cao trong công tác chủ nhiệm tôi đưa ra các biện pháp sau đây.
 
Biện pháp 1: Khảo sát đối tượng học sinh để đưa ra những phương  pháp giáo dục phù hợp
- Khảo sát đối tượng thông qua cha mẹ học sinh.
Tiến hành phân loại đối tượng để đưa vào số kế hoạch công tác chủ nhiệm, cụ thế.
+ Học sinh gặp hoàn cảnh  khó khăn.
+ Học sinh khuyết tật. Học sinh các biệt về đạo
Học sinh yếu. Học Sinh có những năng lực đặc biệt.
* Đối với những học Sinh có hoàn cảnh gia đinh khó khăn (lớp tôi không có HS quá khó khăn)
* Đối với những học sinh khuyết tật (Lớp tôi  không có)
* Đối Với học sinh cá biệt về đạo đức:
- Tìm hiếu nguyên nhân qua gia đình: Gia đình có sự mâu thuẫn giữa bố và mẹ, gia đình thiếu quan tâm  hoặc có thế bị bạn bè, kẻ xấu lôi kéo....Hoặc trẻ có những tính xấu mà bản thân gia đình chưa giáo dục được.
- Dùng phương pháp tác động tình cảm, nghiêm khắc đối với học sinh nhưng không cứng nhắc. Tuyệt đối không sử dụng phương pháp trách phạt chú ý gần gũi các em và thường xuyên nhắc nhở động viên khen chê kịp thời. Giao cho các em đó một chức vụ trong lớp nhằm gắn với các em trách nhiệm từng bước điều chỉnh  mình.
* Đối với học sinh học yếu:
- Tìm hiếu nguyên nhân vì sao em đó học yếu, học yếu những môn nào.
Có thể là ở gia đình các em đó không có thời gian học tập vì phải làm nhiều việc hoặc em đó có lỗ hỏng về kiến thức nên cảm thấy chán nản.
- Giáo viên lập kế hoạch giúp đỡ đổi tượng bằng những việc cụ thế như
sau:
+ Giảng lại bài mà các em chưa hiểu hay còn hiểu mù mờ vào những thời gian ngoài giờ lên lớp.
+ Đưa ra những câu hỏi từ dễ đến khó đế học sinh có thế trả lời được nhằm tạo hứng thú và củng cố niềm tin ở các em.
+ Thường xuyên kiểm tra các đổi tượng đó trong qua trình lên lớp.
+ Tổ chúc cho học sinh học theo nhóm đế học sinh khá giỏi giúp đỡ học sinh yếu kém tiến bộ.
+ Gặp gỡ phụ huynh học sinh trao đổi về tình hình học tập, cũng như sự tiến bộ của con em để phụ huynh giúp đỡ thêm việc học ở  nhà cho các em.
+ Chú ý tránh thái độ miệt thi, phân biệt đổi xứ 1àm cho các em nhụt chí, xấu hổ trước bạn bè.
Tóm lại dù với đổi tượng nào bản thân giáo viên phải lưu ý dùng phương pháp tác động tình cảm, động viên khích lệ kip thời, phối họp với phụ huynh đế giáo dục và đặc biệt xác định vẩn đề giáo dục đạo đức là then chốt.
 
Biện pháp 2: Xây dựng đội ngũ cán bộ lóp giỏi quản lý, tổ chức, kiếm tra.
Như chúng ta đã biết xây dựng một đội ngũ cán bộ quản lý giỏi là việc rất quan trọng người  giáo viên làm công tác chủ nhiệm phải có kế hoạch thực hiện hơn nữa, để đội ngũ cán bộ lớp cùng giáo viên chủ nhiệm đôn đốc, nhắc nhở  việc thực hiện nề nếp học tập của các bạn là công việc cần thiết và có ích.
- Trước hết, những học sinh được chọn làm cán bộ lớp bao giờ cũng phải gương mẫu trước các bạn về mọi mặt: Học tập, ký luật, tham  gia các hoạ động, đối xử  với  bạn bè.
- Sau đó hằng ngày, hàng tuần, các cán bộ lớp bạo gồm: 1 lớp trưởng, 2 lớp phó, 3 tổ trướng, 3 tổ phó.. sẽ tiến hành công việc của mình như sau:
*Đầu giờ (trước giờ truy bài): Tổ trưởng, tổ phó kiếm tra những việc sau: soạn sách vở theo đúng thời khóa biếu, mang đầy đủ đồ dùng dạy học, có ý thức xem bài trước, đi học đúng giờ, không mang dép 1ê.... Rồi tổ trường chấm  điếm thi đua theo qui đinh như sau: (Vi phạm 1 nội dung trừ: 2 điểm)
*Trong giờ học: Tổ trưởng, tổ phó theo dõi các bạn trong tổ thái độ học tập, phát biếu xây dựng bài, đạt điếm cao  trong học tập thì cộng điểm  thưởng như sau: hoàn thành bài tốt (cộng 1đ/1ần. nói chuyện trong giờ học thì bị trừ 2 điểm / 1lần.
*Giờ ăn ngủ bán trú: Tổ trưởng, Tố phó theo dõi các tổ viên các nề nếp: ăn, ngủ đúng thời gian..(nếu vi phạm trừ 2đ/ 1 lần).
 
Biện pháp 3:.Phổi kết họp thường xuyên với phụ huynh
* Đổi vói ban đại diện CMHS lớp: Từ đầu năm học. Tôi đã định hướng bầu chọn Ban đại diện phụ huynh  của lớp  tới các tiêu chuẩn sau:
- Phụ huynh có đời sống kinh tế ổn đinh.
- Có tâm huyết, nhiệt tình tất cả vì học sinh thân yêu.
- Am hiểu nhiều về lĩnh vực giáo dục
- Có con em học khá giỏi.
* Bạn phân hội lớp gồm 3 thành Viên: Trưởng bạn, phó ban, thư ký
* Nhiệm vụ bạn phân hội lớp
- Kết hợp Với GVCN lóp theo dõi, động viên quá trình học tập, sinh hoạt của học sinh. Đặc biệt quan tâm đến các phong trào lớp.
- Nắm rõ được hoàn cảnh gia đình, chỗ ở của từng học sinh đế kịp thời thăm hỏi.
- Có kế hoạch khen thưởng kịp thời học sinh lóp tiến bộ theo từng tuần, tháng, theo các đợt kiếm tra  định kỳ của nhà trường.
* Đổi với  từng phụ huynh học sinh: Buổi họp  phụ huynh đầu năm, tôi đã đề ra yêu cầu đế phu huynh cùng GVCN rèn nề nếp học sinh như sau:
- Hằng ngày kiếm tra sách vở của con em mình.
- Nhắc nhở con em học bài cũ và chuẩn bị bài mới trước khi đến lớp.
- Chuẩn bị sách vở và đồ dùng học tập cho con em theo thời khoá biếu hằng
ngày.
- Giáo đục con ý thức gọn gàng, ngăn nắp khi học tập, vui chơi.
- Sinh hoạt điều độ, đúng thời khoá biếu, giờ nào việc nấy tránh tình trạng vừa học vừa chơi. Thường xuyên trao đổi với GVCN qua  trò chuyện trực tiếp, điện thoại hoặc qua sổ liên lạc đế kịp thời nhắc nhở, độn đốc học sinh nề nếp học tập lớp cũng như ở nhà.
 
Biện pháp 4: Đầu tư các phong trào mũi nhọn nhà hường tổ  chức.
Từ đầu năm  học GVCN dựa vào kế hoạch của nhà trường và các đoàn thể trong trường phải đề ra chỉ tiếu cụ thế cho lớp cùng  phấn đấu trong các phong trào chung của nhà trường như: Vở sạch chữ đẹp, văn nghệ  cuối năm học, thi công tác đội.
- Điều quan trọng là GVCN phải phát hiện những năng lực đặc biệt ở học sinh về văn hoá văn nghệ, thể dục thể thao, hội hoạ.
- Phối hợp với phụ huynh lập kế hoạch bồi dưỡng thường xuyên cho các học sinh có nặng khiếu nói trên.
- Bồi dưỡng, khơi dậy ở các em lòng say mê hứng thú học tập thông qua những hội thi. Tổ chức các sân chơi ở lớp như: Rung chuông vàng, đối mặt trong các tiết HĐNGLL để phát huy và chọn lọc những HS có nặng khiếu để tham gia các hội thi do nhà trường tổ chức.
 
Biện pháp 5: Nêu gương và khen thưởng
- Nắm được tâm lý của học sinh tiểu  học rất thích được khen, thích được động viên, nên tôi hướng dẫn ban cán sự lớp lập bảng chấm điếm thi đua từng HS như sau:
- Trong cuộc họp  phụ huynh  đầu năm tôi đã đề xuất với ban đại diện phụ huynh về việc khen thưởng các học sinh trong lớp thực hiện tốt các phong trào học tập cũng như các phong trào khác như sau:
- Mỗi tuần tặng 1 cây bút cho mỗi HS đạt số điếm tốt cao nhất tổ.
- Mỗi đợt kiểm tra định kỳ tặng một 1 bút/1hs hoàn thành bài tốt.
- Tặng một phần quà cho HS đạt phong trào nhà trường đề ra.
- Sau mỗi tuần thi đua, lớp trưởng đánh giá chung các mặt hoạt động, tổ trường đánh giá cụ thế các mặt học tập cũng như hoạt động của từng thành viên trong tổ thông quạ bảng điếm. Sau đó bầu chọn một HS tuyên dương trước lớp và nhận thưởng.
- Để tránh trường hợp một em nhận liên tục nhiều lần, theo qui ước 3 tuần mói được nhận thưởng lại ( nếu em đó điếm nhất tổ thì chọn em điểm nhì tổ..)
- Đặc biệt chú ý đến HS chậm trong học nhưng có tiến bộ thì tổ trường
các tổ đề nghị Bạn thi đua lớp tuyên dương và khen thưởng.

5. Kết quả nghiên cứu:
Qua ba năm làm công tác  chủ nhiệm, năm đầu tôi đã áp dụng các biện pháp nêu trên tôi thấy đạt kết quả cao. Đặc biệt năm học này kết quả được thế hiện rất rõ như sau:
* Chất lượng 2 mặt giáo dục khá cao:
Kết quả đến giữa HKII Toán: 29/35 HS hoàn thành xuất sắc
Tiếng Việt: 35/35 HS hoàn thành xuất sắc:
Lớp đạt kết quả cao các phong trào do nhà trường tổ chức như:
- Đạt giải nhất, nhì  hội thi viết chữ đẹp cấp trường
- Đạt giải nhất khối 1 “Hội thi nghi thức đội và múa hát tập thể - năm học 2015-2016
- Là lớp luôn dẫn đầu của khối 1 về các phong trào: Quyên góp, ủng hộ, phong trào kế hoạch nhỏ.
 
6. Kết luận:
Công tác chủ nhiệm lớp quá thật nặng nề và phức tạp. Người giáo viên phải vừa như người mẹ dịu dàng, người thầy nghiêm khắc, người bạn gần gũi, trọng tài phân minh. Thành công của giáo viên là làm cho học sinh tôn trọng, kính yêu, tin tưởng. Xây dựng được một tập thế lớp đoàn kết gắn bó.
 Muốn đạt được điều đó, GVCN phải đảm bảo các nguyên tắc sau đây:
- Thầy cô là điểm sáng, là thần tượng của các em. Các em dễ tin, dễ nghe theo lời dạy bảo của thầy cô.
- Nắm chắc được những thuận lợi, khó khăn, hiểu rõ thực tế trường lớp mình, khéo léo tim cách bỏ đi mọi rào cân trong mối quan hệ với phụ huynh, đề ra những biện pháp hữu hiệu, tiếp cận gần với các em nhất, tội nghĩ rằng bất cứ giáo viên nào cũng sẽ sớm trở thành những người bạn của trẻ.
- Luôn gần gũi, bên cạnh, quan tâm  tới hoàn cảnh  sống của học sinh (nhất là học sinh có hoàn cảnh  đặc biệt) bên cạnh đó, liên hệ chặt chẽ với phụ huynh, bạn phụ huynh  của trường, của lớp, Vận động cha mẹ có những hành động thiết thực hỗ trợ học tập sẽ giúp cho hoạt động của lớp có hiệu quả hơn.
- Cùng với  hoạt động học là hoạt động chủ đạo, đế giúp học sinh hoàn thiện nhân cách của mình thì người giáo viên  cần phải thu hút học sinh vào các hoạt động tập thế do trường, lớp tổ chức.
- Phát hiện, bồi dưỡng năng  khiếu về nghệ thuật (vẽ, hát, mua, làm hoa...) sẽ tăng thêm sự tự tin vào khả năng của chính bản thận mỗi học sinh.
- Phải xây dựng được một đội ngũ cán bộ lớp làm nòng cốt, là cánh tay phải của mình. Muốn  vậy cần phải có một sự chọn lựa dựa trên cơ sở định hướng của giáo viên và khả năng tin nhiệm của học sinh. Để giúp cho các em hoạt động có hiệu quả, tích cực, chính xác, người giáo viên cần thiết kế hệ thống sổ sách theo dõi phù hop và thường xuyên kiếm tra, đánh giá đế có cách điều chỉnh thích hợp. Qua các biện pháp mà tôi áp dụng ở trên tôi thấy đạt hiệu quả rất cao trong các năm tôi làm công tác chủ nhiệm. Đây chỉ là vài biện pháp nhỏ mà bản thân được học tập qua các đồng nghiệp, qua việc đúc kết nhiều năm làm công tác phong trào. Bản thân sẽ tiếp tục học tập, trao đối cùng đồng nghiệp để  hoàn thành tốt nhiệm vụ cao cả của người giáo viên như Bác Hồ đã từng dạy: “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì  lợi ích trăm năm trồng người”.
 
7. Đề nghị:
Đế tạo điều kiện cho giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm đề nghị các cấp cần có những hình thức để khuyến khích giáo viên như sau:
-Tuyên truyền và vận động phụ huynh  không coi việc giáo dục con em là việc riêng của giáo viên.
- Các cấp lãnh  đạo thường xuyên tố chức các hội thảo về công tác chủ nhiệm đế giáo viên học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau.
- Có hình thức khen thưởng các giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm nhằm động viên  khuyến khích học.

8. TÀI LIỆU THAM KHẢO