Hướng dẫn giải bài tập SGK Hoá học lớp 12 bài 4: Luyện tập Este và chất béo

Bài 1 (trang 18 SGK Hóa 12): So sánh chất béo và este về: thành phần nguyên tố, đặc điểm cấu tạo phân tử và tính chất?

Giải:

So sánh este với chất béo

Bài 2 (trang 18 SGK Hóa 12): Khi đun hỗn hợp hai axit cacboxylic với glixerol (axit H₂SO₄ làm xúc tác) có thể thu được mấy trieste? Viết công thức cấu tạo của các chất này?

Giải:

Thu được 6 trieste.

Bài 3 (trang 18 SGK Hóa 12): Khi thủy phân (xúc tác axit) một este thu được glixerol và hỗn hợp các axit stearic (C₁₇H₃₅COOH), panmitic (C₁₅H₃₁COOH) theo tỉ lệ mol 2:1. Este có thể có công thức cấu tạo nào sau đây?

Giải:

Đáp án B.

Bài 4 (trang 18 SGK Hóa 12): Làm bay hơi 7,4 gam một este A no, đơn chức thu được một thể tích hơi bằng thể tích của 3,2 gam khí oxi ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất.

a) Tìm công thức phân tử của A.

b) Thực hiện phản ứng xà phòng hóa 7,4 gam A với dung dịch NaOH để phản ứng hoàn toàn thu được sản phẩm có 6,8 gam muối. Tìm công thức cấu tạo, gọi tên A.

Giải:

a) Số mol O₂: nO₂ = 3,2 / 32 = 0,1 (mol)

Vì A và O₂ ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất nên n_A = nO₂ = 0,1 (mol)

=> MA = 7,4 / 0,1 = 74.

A là este no đơn chức nên có CTPT C_nH_2nO₂ (n >= 2)

Có : 14n + 32 = 74 => n = 3; CTPT C₃H₆O₂

b) Gọi CTPT của A là R₁COOR₂

R₁ COOR₂ + NaOH →to R₁COONa + R₂OH

Khối lượng muối M_muối = 6,8/0,1 = 68

M_muối = R₁ + MCOONa = R₁+ 67 = 68 → R₁ = 1 → R₁ : H

CTCT HCOOC₃H₇: propyl fomiat.

Bài 5 (trang 18 SGK Hóa 12): Khi thủy phân a gam một este X thu được 0,92 gam glixerol, 3,02 gam matri linoleat C₁₇H₃₁COONa và m gam muối của natri oleat C₁₇H₃₃COONa.

Tính giá trị của a,m. Viết công thức cấu tạo có thể có của X.

Giải:

Số mol C₃H₇(OH)₃: nC₃H₇(OH)₃ = 0,92/92 = 0,01 (mol)

Số mol muối C₃H₇COONa: nC₃H₇COONa = 0,92/92 = 0,01 (mol)

Khối lượng muối natri oleat C₃H₇COONa: m = 0,02.304 = 6,08(g)

Khối lượng của este là a = 882.0,01 = 8,82(g)

Có 2 công thức cấu tạo phù hợp.

Bài 6 (trang 18 SGK Hóa 12): Khi thủy phân hoàn toàn 8,8 gam một este đơn chức mạch hở X với 100 ml dung dịch KOH 1M (vừa đủ) thu được 4,6 gam một ancol Y. Tên gọi của X là:

A. etyl fomiat.

B. etyl propionat.

C. etyl axetat.

D. propyl axetat.

Giải:

Đáp án C.

Gọi CTPT của este là RCOOR1

Số mol KOH n_KOH = 0,1.1 = 0,1 (mol)

RCOOR1 + KOH → RCOOK + R1OH

n_RCOOR1 = 0,1 mol.

M_RCOOR1 = 8,8/0,1 = 88

M_R1OH = 4,6/0,1 = 46

Có R₁ + 44 + R = 88.

R₁ + 17 = 46.

=> R₁ = 29, R2 = 15.

=> _R1 = C₂H₅.

=> R₂ = CH₃.

Công thức cấu tạo là: CH₃COOC₂H₅: etyl axetat

Bài 7 (trang 18 SGK Hóa 12): Đốt cháy hoàn toàn 3,7 gam một este đơn chức X thu được 3,36 lít CO₂(đktc) và 2,7 gam H₂O. Công thức phân tử của X là?

A. C₂H₄O₂

B. C₃H₆O₂

C. C₄H₈O₂

D. C₅H₈O₂

Giải:

Đáp án B

m_C = 3,36 / 22,4 . 12 = 1,8(g)

m_H = 2,7 / 18 . 2 = 0,3(g)

m_O = 3,7 - 1,8 - 0,3 = 1,6 (g)

CT: C_xH_yO_z

x : y : z = 1,8/12 : 0,3/1 : 1,6/16 = 0,15 : 0,3 : 0,1 = 1,5 : 3 : 1 = 3 : 6 : 2

CTPT: (C₃H₆O₂)_n Vì este đơn chức có 2 oxi nên n=1 => CTPT C₃H₆O₂

Bài 8 (trang 18 SGK Hóa 12): Cho 10,4 gam hỗn hợp gồm axit axetic và etyl axetat tác dụng vừa đủ với 150 gam dung dịch NaOH 4%. Phần trăm theo khối lượng của etyl axetat trong hỗn hợp bằng:

A. 22%.

B. 42,3%.

C. 57,7%.

D. 88%.

Giải:

Đáp án B.

Số mol NaOH là nNaOH = 150 . 4 / 100.40 = 0,15 (mol)

Gọi x, y lần lượt là số mol của CH₃COOH và CH₃COOC₂H₅

CH₃COOH + NaOH → CH₃COONa + H₂O

CH₃COOC₂H₅ + NaOH →to CH₃COONa + C₂H₅OH

n_NaOH = x + y = 0,15.

m_hh = 60x + 88y = 10,4.

Giải hệ phương trình ta có x = 0,1; y = 0,05.

Khối lượng etyl axetat:

m = 88 . 0,05 = 4,4(g)

%m = 4,4 / 10,4 . 100% = 42,3%