So với kiểu bài nghị luận về một tư tưởng, đạo lí, nghị luận về một hiện tượng đời sống có những điểm tương đồng và khác biệt cần lưu ý.
Kiểu bài này lấy một hiện tượng xảy ra trong đời sống để bàn bạc. Mục đích là tìm ra ý nghĩa về tư tưởng, đạo đức của hiện tượng đó (như hiện tượng ô nhiễm môi trường, tiêu cực trong thi cử, tai nạn giao thông, những tấm gương người tốt việc tốt, tình trạng phá rừng...).
Để làm được kiểu bài nghị luận này, cần nắm được những vấn đề cốt lõi sau đây:
- Bài nghị luận về một hiện tượng đời sống thường có các nội dung: nêu rõ hiện tượng, phân tích các mặt đúng - sai, lợi - hại, chỉ ra nguyên nhân và bày tỏ thái độ, ý kiến về hiện tượng xã hội đó.
- Diễn đạt cần chuẩn xác, mạch lạc; có thể sử dụng một số phép tu từ và yếu tố biểu cảm, nhất là phần nêu cảm nghĩ riêng.
Nghị luận về một ý kiến bàn về văn học
Nghị luận về một ý kiến bàn về văn học là kiểu bài nghị luận văn học. Với kiểu bài này, cần tập trung rèn luyện khả năng suy luận để nhận rõ một ý kiến bàn về văn học là đúng hay sai và giá trị của ý kiến đó. Cần phải nắm được đối tượng và nội dung của bài nghị luận về một ý kiến bàn về văn học, đó là:
- Đối tượng nghị luận về một ý kiến bàn về văn học rất đa dạng : về văn học sử, về tác phẩm văn học,...
- Việc nghị luận về một ý kiến bàn về văn học thường tập trung vào giải thích, nêu ý nghĩa và tác dụng của ý kiến đó với văn học và đời sống.