1. Tình hình kinh tế sau chiến tranh
Câu hỏi: Sau chiến tranh, nhà Trần đã làm gì để khuyến khích nông nghiệp phục hồi và phát triển?
Nhà Trần đã thực hiện nhiều biện pháp khuyến khích sản xuất nhằm khôi phục và phát triển kinh tế:
- Đẩy mạnh công cuộc khai hoang, mở rộng diện tích sản xuất, đắp đê phòng lụt, củng cố đê điều: đặt cơ quan hà đê, có chánh sứ, phó sứ phụ trách việc đê điều ở các bộ, phủ, đắp đê giữ nước gọi là đê quai vạc (đắp từ đất nguồn cho tới bờ biển).
- Các vương hầu, quý tộc tiếp tục chiêu tập dân nghèo khai hoang, lập điền trang.
- Ruộng đất công, làng xã chia cho nông dân cày cấy và thu thuế.
- Ban thái ấp cho các quý tộc, vương hầu.
- Ruộng đất tư hữu của địa chủ ngày càng nhiều.
Câu hỏi: Điểm nổi bật của tình hình ruộng đất thời Trần sau chiến tranh là gì?
Điểm nổi bật của tình hình ruộng đất thời Trần sau chiến tranh là:
- Ruộng đất công, làng xã chiếm phần lớn diện tích ruộng đất trong cả nước.
- Quý tộc, vương hầu có điền trang và thái ấp.
- Ruộng đất tư hữu của ddịa chur ngày càng nhiều.
Câu hỏi: Em có nhận xét gì về tình hình kinh tế nông nghiệp của Đại Việt sau chiến tranh?
- Kinh tế nông nghiệp của Đại Việt sau chiến tranh nhanh chóng được phục hồi nhờ các biện pháp khuyến nông (khẩn hoang mở rộng diện tích trồng trọt, đăp đê phòng chống lũ lụt,...).
- Công cuộc khai hoang được đẩy mạnh, trong lúc đó, ruộng đất cũng ngày càng tập trung vào tay các quý tộc, vương hầu, địa chủ.
Câu hỏi: Thái ấp là gì?
Thái ấp là bộ phận ruộng đất mà nhà Trần phong cho vương hầu, quý tộc và người trong dòng họ, không có quyền sở hữu tư nhân, nhìn chung chỉ được hưởng một đời, nhà nước có thể tước thái ấp của người này ban cho người khác.
Câu hỏi: Nêu tình hình thủ công nghiệp của Đại Việt sau chiến tranh.
- Sau chiến tranh: Thủ công nghiệp do nhà nước trực tiếp quản lí và thủ công nghiệp trong nhân dân rất phát triển. Ngoài những nghề thủ công truyền thống như: nghề dệt vải, lụa, chế tạo vũ khí, làm đồ gốm, rèn sắt, nghề đúc đồng, làm giấy, nghề mộc, xây dựng,... thời kì này thủ công nghiệp phát triển thêm một bước, nhiêu ngành nghề mới xuất hiện như đóng thuyền đi biển, khai khoáng, gốm Bát Tràng...
- Một số thợ thủ công nghiệp tụ họp lại, lập thành làng nghề. Một số người tới Thăng Long lập ra các phường nghề, chất lượng các mặt hàng thủ công ngày càng tốt hơn do trình độ kĩ thuật được nâng cao.
Câu hỏi: Nêu tình hình thương nghiệp của Đại Việt sau chiến tranh.
Do sự phát triển của nông nghiệp và thủ công nghiệp nên thưomg nghiệp nhà Trần có điều kiện phát triển:
- Buôn bán tấp nập, chợ mọc lên ở nhiều nơi, xuất hiện một số thương nhân, thường tập trung ở các đô thị, thương cảng.
- Thăng Long là trung tâm kinh tế sầm uất của cả nước, có phường thủ công, nhiều chợ lớn thu hút người buôn bán các nơi.
- Vân Đồn vẫn là cảng buôn bán với người nước ngoài.
Câu hỏi: Các lĩnh vực kinh tế
| Lĩnh vực kinh tế | Nội dung |
| Nông nghiệp | - Nhà Trần khuyến khích sản xuất nông nghiệp
- Chiêu tập dân nghèo khai hoang, lập điền trang
- Củng cố đề điều, đặt các chức quan phụ trách đê điều ở các bộ phủ |
| Thủ công nghiệp | Phường hội nghề ở Thăng Long |
| Thương nghiệp | Cảng Vân Đồn đẩy mạnh hoạt động mua bán trong và ngoài nước |
2. Tình hình xã hội sau chiến tranh
Câu hỏi: Xã hội thời Trần có những tầng lớp nào?
Xã hội thời Trần có các tầng lớp:
- Vương hầu, quý tộc.
- Địa chù.
- Nông dân.
- Thợ thủ công, thương nhân.
- Nông nô, nô tì.
Câu hỏi: Em hãy trình bày vài nét về tình hình xã hội thời Trần.
Sau chiến tranh chống Mông - Nguyên, xã hội ngày càng có sự phân hoá:
- Vương hầu, quý tộc tích thêm nhiều ruộng đất, là tầng lớp có đặc quyền, đặc lợi.
- Tầng lóp địa chủ có nhiều ruộng đất tư cho nông dân cày cấy để thu tô.
- Nông dân cày cấy ruộng công ở các làng xã là tầng lớp đông đảo nhất, nông dân lĩnh canh đông hơn trước.
- Tầng lớp thợ thủ công, thương nhân chiếm tỉ lệ nhỏ nhưng ngày một đông.
- Nông nô, nô tì là tầng lớp thấp kém nhất trong xã hội, họ bị lệ thuộc quý tộc.