1. Tình hình kinh tế
Câu hỏi: Từ nửa sau thế kỉ XIV, tình hình kinh tế nhà Trần như thế nào?
- Ruộng đất nằm trong tay bọn vương hầu quý tộc, nhà chùa, địa chủ. Ruộng đất ở công làng xã bị xâm lấn, khẩu phần ruộng đất của nông dân bị thu hẹp.
- Công tác thuỷ lợi: không được chăm lo tu sửa nên nhiều năm bị mất mùa, đói kém.
- Chính sách thuế khoá: Dân nghèo mỗi năm phải nộp ba quan tiền thuế đinh.
- Đời sống nhân dân: vô cùng khốn khổ vì bị mất mùa, đói kém, bị bóc lột. Đặc biệt, nông dân phải bán ruộng đất, vợ con,... cho quý tộc, địa chủ giàu có và bị biến thành nô tì.
2. Tình hình xã hội
Câu hỏi: Em có nhận xét gì về cuộc sống của vua quan nhà Trần nửa cuối thể kỉ XIV?
- Vua, quan, vương hầu ăn chơi sa đoạ: Nghiện rượu, mê đàn hát, xa xỉ, lãng phí tiền của, hoang dâm.
- Mâu thuẫn nội bộ ngày càng sâu sắc, nhất là khi Dương Nhật Lễ được đưa lên làm vua.
Câu hỏi: Nêu những biểu hiện suy thoái của nhà nước thời Trần nửa cuối thế kỉ XIV
| Các tầng lớp xã hội | Những biểu hiện |
| Vua và các vương hầu quý tộc, quan lại. | - Lao vào con đưởng ăn chơi sa đoạ; bắt quân dân xây dinh thự, chùa chiền liên miên. Bọn nịnh thần trong triều đình nổi loạn. Quan lại hạch sách, nhũng nhiễu nhân dân. |
| Nông dân, nô tì | - Bị bóc lột tàn tệ, nông dân, nô tì mâu thuẫn ngày càng gay gắt với giai cấp thống trị.
- Từ giữa thế kỉ XIV, nông dân, nô tì nổi dậy khởi nghĩa nhiều nơi. |
Câu hỏi: Nguyên nhân dẫn đến các cuộc khởi nghĩa của các tầng lớp nhân dân nửa cuối thế kỉ XIV?
- Triều đình ăn chơi sa đoạ, trong khi các tầng lớp nhân dân đặc biệt là nông dân, nô tì bị áp bức, bóc lột nặng nề, vì thế nông dân và nô tì mâu thuẫn sâu sắc với giai cấp thống trị, họ đã vùng dậy đấu tranh.
Câu hỏi: Điền sự kiện vào các niên biểu đã cho sau đây.
| Năm | Sự kiện |
| 1344 | - Ngô Bệ hô hào nông dân ở Yên Phụ (Hải Dương) đứng lên khởi nghĩa. |
| 1379 | - Nguyễn Thanh tụ tập nông dân khởi nghĩa, tự xưng là Linh Đức vương, hoạt động ở vùng sông Chu (Thanh Hoá).
- Nguyễn Bổ nổi dậy ở Bắc Giang. |
| 1390 | - Nhà sư Phạm Sư Ôn hô hào nông dân nổi dậy ở Quốc Oai. |
| 1399 | - Nguyễn Nhữ Cái nổi dậy khởi nghĩa, hoạt động ở vùng Sơn Tây, Vĩnh Phúc, Tuyên Quang. |
Câu hỏi: Đặc điểm của các cuộc khởi nghĩa nông dân.
Thành phần tham gia chủ yếu là nông dân làng xã đói khổ lưu vong, nông nô và nô tì. Các cuộc khởi nghĩa đều nổ ra vào nửa cuối thế kỉ XIV -> điều đó chứng tỏ xã hội thời Trần đang lâm vào tình trạng mất ổn định.