1. Tình hình giáo dục và khoa cử
Câu hỏi: Hãy nêu những việc làm chứng tỏ nhà Lê sơ rất quan tâm đến giáo dục và việc đào tạo nhân tài.
Nhà Lê sơ rất quan tâm đến giáo dục và việc đào tạo nhân tài:
- Dựng lại Quốc tử giám ở kinh đô Thăng Long, mở trường ở các lộ.
- Mọi người đều có thể đi học, đi thi.
- Tuyển chọn người có tài, có đức làm thầy giáo.
- Mở khoa thi để chọn người tài ra làm quan.
- Những người thi đỗ tiến sĩ trở lên được vua ban áo mũ, phẩm tước, được vinh quy bái tổ, được khắc tên vào bia đá đặt ở Văn Miêu (bia tiến sĩ).
- Trong thi cử, cách lấy đỗ rộng rãi, cách chọn người công bằng.
Câu hỏi: Em có nhận xét gì về tình hình giáo dục, thi cử thời Lê sơ?
- Tình hình giáo dục, thi cử thời Lê sơ phát triển, đạt nhiều thành tựu rực rỡ với ý thức đề cao vị trí của một dân tộc “vốn xưng nền văn hiến đã lâu”. Nhà nước thời Lê sơ sớm quan tâm đến giáo dục, đào tạo nhân tài. Tinh thần này được nâng lên đến đỉnh cao dưới thời vua Lê Thánh Tông. Các khoa thi được tổ chức đều đặn 3 năm một lần ở địa phương cũng như ở kinh đô. Số người đỗ đạt ngày càng nhiều, trình độ dân trí được nâng cao, số trưởng học tăng lên. Giáo dục mở rộng cho nhiều đối tượng.
Câu hỏi: Nguyên nhân nào làm cho nền giáo dục và khoa cử thời Lê sơ phát triển ?
- Nhà nước rất quan tâm đến giáo dục, đến việc đào tạo nhân tài.
- Nhà nước lấy giáo dục, khoa cử làm phương thức chủ yếu để tuyển dụng quan lại.
- Nhà nước có nhiều hình thức khuyến khích, động viên mọi người học tập, thi cử như lập bia khắc tên những người đỗ tiến sĩ vào bia đá, những người đỗ cao đều được bổ dụng làm quan.
2. Văn học, khoa học, nghệ thuật
Câu hỏi: Em có nhận xét gì về tình hình văn học thời Lê sơ?
- Văn học thời Lê sơ phát triển phong phú: Văn học chữ Hán, chữ Nôm đều phát triển.
- Văn thơ thời Lê sơ có nội dung yêu nước sâu sắc, thể hiện niềm tự hào dân tộc, khí phách anh hùng và tinh thần bất khuất của dân tộc.
- Xuất hiện nhiều tác phẩm nổi tiếng, được lưu truyền cho đến ngày nay: Bình Ngô đại cáo, Quốc âm thi tập, Quân trung từ mệnh tập,...
Câu hỏi: Em hãy nêu những thành tựu chủ yếu về văn hoá, giáo dục, khoa học, nghệ thuật của Đại Việt thời Lê sơ.
- Giáo dục - khoa cử rất phát triển.
+ Thời Lê sơ (1428 - 1527), tổ chức được 26 khoa thi tiến sĩ, lấy dỗ 989 tiến sĩ, 20 trạng nguyên.
+ Riêng thời vua Lê Thánh Tông tổ chức được 12 khoa thi tiến sĩ, lấy đỗ 501 tiến sĩ, 9 trạng nguyên.
- Văn học:
+ Văn học chữ Hán có nhũng tác phẩm nổi tiếng như: Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, Quỳnh uyển cửu ca...
+ Văn thơ chữ Nôm có: Quốc âm thi tập, Hồng Đức quốc âm thi tập, Thập giới cô hồn quốc ngữ văn.
- Khoa học:
+ Sử học có các tác phẩm: Đại Việt sử kí, Đại Việt sử kí toàn thư, Lam Sơn thực lục, Việt giám thông khảo tổng luận...
+ Địa lí có các tác phẩm: Hồng Đức hàn đồ, Dư địa chí, An Nam hình thang đồ.
+ Y học có: Bản thảo thực vật toát yếu.
+ Toán học có: Đại thành toán pháp, Lập thành toán pháp.
- Nghệ thuật:
+ Nghệ thuật sân khấu như: ca, múa, nhạc, chèo, tuồng.
+ Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc biểu hiện rõ rệt và đặc sắc ở các công trình lăng tẩm, cung điện tại Lam Kinh (Thanh Hoá).
Câu hỏi: Vì sao Đại Việt đạt được những thành tựu nói trên?
- Đại Việt đạt được những thành tựu trên do sự quan tâm của Nhà nước, thông qua những chính sách và biện pháp tích cực để khuyến khích, tạo điều kiện cho văn hoá, giáo dục phát triển.
- Thời Lê sơ có nhiều trí thức, nhân tài, nhân dân ta có truyền thống hiếu học.
- Đất nước thái bình, thịnh vượng.