Tóm tắt kiến thức cơ bản: Hướng động
1. Khái niệm hướng động
- Hướng động là hình thức phản ứng của cơ quan thực vật đối với tác nhân kích thích từ một hướng xác định.
- Hướng động dương là sinh trưởng hướng tới nguồn kích thích.
- Hướng động âm là sự sinh trưởng theo hướng tránh xa kích thích.
2. Các kiểu hướng động
a. Hướng sáng
- Tính hướng sáng của thân là sự sinh trưởng của thân, cành hướng về phía nguồn sáng là hướng sáng dương. Rễ cây uốn cong theo hướng ngược lại là hướng sáng âm.
- Do phía tối nồng độ auxin cao hơn nên đã kích thích các tế bào sinh trưởng dài ra nhanh hơn làm cho cơ quan uốn cong về phía kích thích
- Rễ cây mẫn cảm với auxin hơn thân cây vì vậy khi nồng độ auxin phía tối cao hơn gây ức chế sự sinh trưởng kéo dài tế bào làm cho rễ uốn cong xuống đất.
b. Hướng trọng lực: (Hướng đất)
- Hướng trọng lực là phản ứng của cây đối với trọng lực.
- Đỉnh rễ hướng trọng lực dương, đỉnh thân hướng trọng lực âm
c. Hướng hóa
- Hướng hóa là phản ứng sinh trưởng của cây đối với các hợp chất hóa học.
- Tác nhân kích thích gây hướng hóa có thể là axit, kiềm, muối khoáng...
- Hướng hóa được phát hiện ở rễ, ống phấn, lông tuyến cây gọng vó....
- Hướng hóa dương là khi cơ quan của cây sinh trưởng hướng tới nguồn hóa chất. Hướng hóa âm khi phản ứng sinh trưởng của cây tránh xa hóa chất.
d. Hướng nước
- Hướng nước là sự sinh trưởng của rễ cây hướng tới nguồn nước
- Hướng hóa và hướng nước có vai trò giúp rễ thực vật hướng tới nguồn nước và phân bón trong đất
e. Hướng tiếp xúc
- Hướng tiếp xúc là phản ứng sinh trưởng đối với sự tiếp xúc.
- Do phía kích thích (tiếp xúc) nồng độ auxin thấp, tế bào sinh trưởng kéo dài chậm vì vậy cây uốn cong theo cọc rào.
2. Vai trò hướng động trong đời sống thực vật
- Hướng động có vai trò giúp cây thích nghi đối với sự biến đổi của môi trường để tồn tại và phát triển.
- Ví dụ: Cây ở bên cửa sổ luôn vươn ra ánh sáng để nhận ánh sáng.
Giải bài tập trang 101 SGK Sinh học lớp 11
Câu 1. Cảm ứng thực vật là gì?
Trả lời: Cảm ứng thực vật là khả năng của cơ thể thực vật phản ứng đối với sự kích thích của môi trường.
Câu 2. Các tua quấn ở các cây mướp, bầu, bí,... là hướng động kiểu gì?
Trả lời: Hướng tiếp xúc.
Câu 3. Vai trò của hướng trọng lực trong đời sống của cây.
Trả lời: Vai trò của hướng trọng lực trong đời sống của cây là để hút nước cùng các ion khoáng từ đất và để cố định cây vào đất.
Câu 4. Hãy kể những tác nhân gây ra hướng hóa ở thực vật
Trả lời: Những tác nhân gây ra hướng hóa ở thực vật là các hóa chất có thể là kiềm, axit, các muối khoáng, các chất hữu cơ, hoocmôn, các chất dẫn dụ, nước, phân bón,..