1. Đoạn trích Tức nước vỡ bờ nằm trong chương XVIII của tiểu thuyết Tắt đèn (gồm 26 chương). Ở phần trước là một loạt những biến cố: anh Dậu bị bắt trói ở sân đình vì thiếu tiền SƯU - chị Dậu phải chạy vạy bán con, bán chó - anh Dậu bị ngất, bị khiêng trả về nhà rũ rượi như một xác chết. Sau đoạn trích này, chị Dậu sẽ bị bắt giải huyện, khởi đầu cho những biến cố mới. Đoạn trích là gạch nối giữa hai chuỗi sự kiện này.
2. Thông qua những lời đối thoại và xung đột giữa chị Dậu với cai lệ và nhà lí trưởng, tác giả đã cho thấy bộ mặt tàn ác, bất nhân của lũ người nhân danh “nhà nước”, đại diện cho “phép nước” để hà hiếp, đánh đập những người dân lương thiện. Đoạn trích cũng đồng thời cho người đọc cảm nhận về vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông dân (giàu tình thương và tiềm tàng sức mạnh phản kháng).
3. Nghệ thuật xây dựng tình huống tạo ra độ căng để bộc lộ bản chất đích thực của mỗi nhân vật, nghệ thuật khắc họa tính cách rất sinh động của Ngô Tất Tố (đặc biệt là qua việc miêu tả hành động và lời nói của nhân vật).