Học tốt Vật lí 12, bài 22: Sóng điện từ

Thứ tư - 14/08/2019 11:18

Hệ thống kiến thức lí thuyết cơ bản cần nhớ, hướng dẫn trả lời câu hỏi sách giáo khoa và giải bài tập Vật lí 12, bài 22: Sóng điện từ

A. Kiến thức cơ bản
1. Sóng điện từ là điện từ trường lan truyền trong không gian.
2. Các đặc điểm của sóng điện từ:
- Sóng điện từ lan truyền trong chân không và trong các điện môi. Tốc độ của sóng điện từ trong chân không có giá trị lớn nhất và bằng c

3.10⁸ m/s.
- Sóng điện từ là sóng ngang, có thành phần vectơ điện trường

vuông góc với thành phần vectơ cảm ứng từ

và cùng vuông góc với phương truyền sóng, ba vectơ

và

tạo thành một tam diện thuận.
- Dao động của điện trường và từ trường trong sóng điện từ tại một điểm luôn luôn cùng pha với nhau.
- Khi gặp mặt phân cách giữa hai môi trường thì sóng điện từ cũng bị phản xạ, khúc xạ.
- Sóng điện từ mang năng lượng.
3. Sóng vô tuyến là các sóng điện từ dùng trong thông tin vô tuyến.
Sóng vô tuyến có bước sóng từ vài mét đến vài kilômet.
Sóng ngắn có thể truyền đi rất xa trên mặt đất nhờ sự phản xạ liên tiếp giữa tầng điện li và mặt đất.
4. Trong chân không công thức liên hệ giữa bước sóng và tần số
λ =

với c = 3.10⁸(m/s)

B. TRẢ LỜI CÂU HỎI C1 SGK VẬT LÝ 12 BÀI 22
C1. Sóng điện từ và điện từ trường có gì khác nhau?
Trả lời:
Sóng điện từ và điện từ trường không có gì khác nhau. Sóng điện từ chính là điện từ trường lan truyền trong không gian.

C2. Viết công thức liên hệ giữa bước sóng điện từ (λ) với tần số sóng (f).
Trả lời:
Trong chân không công thức liên hệ giữa bước sóng và tần số c 3 108
λ =

với c = 3.10⁸(m/s)

C. TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP SGK VẬT LÝ 12 BÀI 22 TRANG 115
1. Sóng điện từ là gì? Nêu những đặc điểm của sóng điện từ.
Trả lời:
Sóng điện từ chính là điện từ trường lan truyền trong không gian.
* Các đặc điểm:
- Sóng điện từ lan truyền trong chân không và trong các điện môi.
- Sóng điện từ là sóng ngang, có thành phần vectơ điện trường

vuông góc với thành phần vectơ cảm ứng từ

và cùng vuông góc với phương truyền sóng, ba vectơ

và

tạo thành một tam diện thuận.
- Dao động của điện trường và từ trường trong sóng điện từ tại một điểm luôn luôn cùng pha với nhau.
- Khi gặp mặt phân cách giữa hai môi trường thì sóng điện từ cũng bị phản xạ, khúc xạ.
- Sóng điện từ mang năng lượng.

2. Nêu những đặc điểm của sự truyền sóng vô tuyến trong khí quyển.
Trả lời:
Sóng vô tuyến bị không khí hấp thụ. Chỉ có những sóng điện từ nằm trong một số vùng tương đối hẹp là không bị không khí hấp thụ. Các vùng này gọi là dải sóng vô tuyến.
Các sóng điện từ có bước sóng ngắn thì phản xạ tốt ở tầng điện li và mặt đất. Nhờ sự phản xạ liên tiếp giữa tầng điện li và mặt đất nên sóng điện từ có thể truyền đi rất xa.

3. Hãy chọn câu đúng.
Nhiều khi ngồi trong nhà không thể dùng được điện thoại di động vì không có sóng, nhà đó chắc chắn phải là:
A. nhà sàn.
B. nhà lá.
C. nhà gạch.
D. nhà bêtông.
Giải:
Chọn đáp án D.

4. Sóng điện từ có tần số 12 MHz thuộc loại sóng nào dưới đây?
A. Sóng dài.
B. Sóng trung.
C. Sóng ngắn.
D. Sóng cực ngắn.
Giải:
Chọn đáp án C.

5. Trong các hình sau, hình nào diễn tả đúng phương và chiều của cường độ điện trường

, cảm ứng từ

và tốc độ truyền sóng

của một sóng điện từ ?

A. Hình a.
B. Hình b.
C. Hình c.
D. Hình d.
Giải:
Chọn đáp án C.

6. Tính tần số của các sóng ngắn có bước sóng 25m, 31m và 41m. Biết tốc độ truyền sóng điện từ là 3,10⁸ m/s.
Giải:
Ta có công thức: λ =