Lớp 12 - Trang 34

M. Gor-ki từng nói: “Nhà văn không biết đến văn học dân gian là một nhà văn tồi”. Lưu Quang vũ đã dựa vào một câu chuyện dân gian mà làm nên vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt, từng làm say mê bao khán giả và độc giả lâu nay. Đó là một tiếp thu đầy sáng tạo.

Người kể chuyện xưng “tôi” là một kiểu người kể chuyện được nhân vật hoá, một trong những đặc điểm quen thuộc của văn xuôi Nguyễn Khải. Là nhân vật, anh ta không nhất thiết có cùng quan điểm về đời sống với tác giả. Nhưng ở các sáng tác thuộc giai đoạn sau 1978 của Nguyễn Khải, nhân vật này mang nhiều nét “cái tôi tác giả” , cái “tôi tự truyện”. Sự hiện diện của nhân vật “tôi” trong tác phẩm góp phần tạo dựng một không khí giao tiếp tin cậy và cởi mở với người đọc. Trong truyện ngắn Một người Hà Nội, hình ảnh người kể chuyện là một nhân vật sắc nét của tác phẩm.

“Làng ở trong tầm đại bác của đồn giặc. Chúng nó bắn, đã thành lệ, mỗi ngày hai lần, hoặc buổi sáng và xế chiều, hoặc đứng bóng và sẩm tối, hoặc nửa đêm và trở gà gáy. Hầu hết đạn đại bác đều rơi vào ngọn đồi xà nu cạnh con nước lớn. Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào không bị thương. Có những cây bị chặt đứt ngang nửa thân mình, đổ ào ào như một trận bão. Ở chỗ bị thương, nhựa ứa ra , tràn trề, thơm ngào ngạt, long lanh nắng hè gay gắt, rồi dần dần bầm lại, đen và đặc quyện lại thành từng cục máu lớn”...

Trong suốt sự nghiệp của mình, tuy sáng tác không nhiều, nhưng Kim Lân là một trong số nhà văn lại để lại trong lòng độc giả những ấn tượng sâu sắc. Vợ nhặt là một tác phẩm như thế. Truyện ngắn này đã để lại ấn tượng sâu sắc đối với các thế hệ độc giả bởi giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc.

Nguyễn Tuân là nhà văn nổi tiếng là tài tử văn chương cùng với những tính cách kiêu bạc của một kẻ sĩ từ trước Cách mạng tháng Tám.

“Khi tôi chết, hãy chôn tôi với cây đàn ghi ta”. Đó là câu nói nổi tiếng của nhà thơ Tây Ban Nha: Lôr- ca. Và cuộc đời người nghệ sĩ ấy cũng luôn gắn liền với cây đàn ghi ta, cây đàn đã cùng ông hát lên bằng thơ để ngợi ca về sức sống mãnh liệt của dân tộc mình. Lấy cảm hứng từ tiếng đàn, từ cái chết bi phẫn của Lôr-ca, Thanh Thảo đã thể hiện được vẻ đẹp của hình tượng người nghệ sĩ Tây Ban Nha qua thái độ ngưỡng mộ, lòng tiếc thương sâu sắc của mình qua bài thơ: Đàn ghi ta của Lor-ca.

Tháng 8 năm 1942, Bác Hồ sang Trung Quốc tìm liên lạc với phe đồng minh thì bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam. Trong suốt mười bốn tháng bị giam cầm, Bác đã viết Nhật kí trong tù để ghi lại những gì Bác thấy, Bác nghe, Bác nghĩ, nhưng quan trọng hơn là để tự động viên mình. Chiều tối là một trong những bài thơ được rút trong tập Nhật kí. Đây là bài thơ thất ngôn tứ tuyệt, viết bằng chữ Hán, đúng với phong cách Đường thi:

Đây thôn Vĩ Dạ rút trong tập Thơ điên của Hàn Mặc Tử- tập thơ được xuất bản sau khi ông qua đời (1940). Con người đầy tài hoa và nhiệt huyết này, năm 25 tuổi (1937), bị mắc bệnh phong cùi và qua đời ba năm sau đó. Với tuổi đời ngắn ngủi và chỉ với hơn 10 năm sáng tác, thi sĩ đã để lại cho đời nhiều thi phẩm có giá trị, trong đó, Đây thôn Vĩ Dạ được xem là một kiệt tác.

Tập thơ Lửa thiêng (1940) đã đưa tác giả Huy Cận lên thành một trong những cây bút tiêu biểu cho phong trào Thơ mới. Trong tập thơ này, Tràng giang là một trong những bài thơ hay nhất, tiêu biểu nhất cho sáng tác của Huy Cận trước Cách mạng.

Đất nước là một đề tài quen thuộc của văn học xưa nay, được diễn đạt tùy theo cá nhân và quan điểm của các nhà thơ, nhà văn. Nguyễn Khoa Điềm, một nhà thơ trưởng thành trong thời kì chống Mĩ đã có những suy nghĩ mới mẻ về đất nước trong một phần thơ trữ tình chính luận "Đất nước", trích trường ca Mặt đường khát vọng.

Lỗ Tấn trước theo ngành y, sau chuyển sang viết văn và tiếp tục nghiên cứu, dịch thuật văn hóa, lãnh đạo văn nghệ... Ông quan niệm viết văn, bằng sức mạnh nghệ thuật thì mới có thể thức tỉnh nhân dân, giáo dục tinh thần. Vì vậy trong sáng tác, ông rất cố ý thức về tính mục đích. Ông từng nói: "Khi chọn đề tài, tôi đều chọn những con người bất hạnh trong xã hội bệnh tật, với mục đích lôi hết những bệnh tật của họ ra làm cho mọi người chú ý mà tìm cách chạy chữa". Trường hợp truyện ngắn Thuốc có đề cập đến việc chữa bệnh, nhưng có lẽ tư tưởng chính của nhà văn là sự ghi nhận ý chí dũng cảm và sự hi sinh đẹp đẽ của những người cách mạng.

Ernest Hemingway là một trong những nhà văn hiện thực hàng đầu của văn học Mĩ thời kỳ hiện đại, thường quan tâm đến các vấn đề xã hội và cuộc sống con người, vì con người không thể chỉ sống cho riêng mình mà phải nghĩ đến người khác”. Một trong những tác phẩm nổi tiếng của Ernest Hemingway ra đời năm 1950, Ông già và biển cả, được sáng tác theo phương pháp mới mà ông gọi là "phương pháp tảng băng trôi".

Truyện Số phận con người của Sôlôkhốp được đăng trên hai số báo Sự thật ngày 31/12/1956 và 1/1/1957. Tác giả đã ấp ủ ý tưởng truyện này trong hơn mười năm, và ông đã sáng tác trong một tuần lễ. Truyện có dung lượng tư tưởng lớn, có sức thuyết phục mạnh mẽ vì nêu lên được bao thảm kịch, bao đau khổ tột cùng của những số phận con người do chiến tranh gây ra, với một kết cấu hài hòa, kết hợp khéo léo giữa phần dẫn truyện, lời tâm sự của nhân vật và những suy nghĩ của tác giả.

Bằng hiểu biết văn học, hãy bình luận.

Văn học nghệ thuật là một hình thái tư tưởng. Nó là món ăn tinh thần không thể thiếu được. Nó là bạn của con người, theo con người mà lớn lên suốt đường trường lịch sử. Nó có đặc trưng riêng, một sức mạnh riêng, rất riêng. “Không có một hình thái tư tưởng nào có thể thay thế được văn học nghệ thuật trong việc xây dựng những tình cảm lành mạnh, tác động sâu sắc đến nếp nghĩ, nếp sống của con người”. (Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ 6 - 1986).

Trên đời này, ngoài con người ra, còn có hai điều rất khó hiểu và khó hiểu đúng. Đó là tình yêu và văn học. Có ai dám nối rằng minh hiểu tình yêu và cũng có ai dám nói rằng mình định nghĩa được văn học? Văn học cũng như tình yêu vậy, có rất nhiều màu sắc. Chính vì thế nó không phải là những vật thể bất dịch có thể nắm bắt bằng tay, ngửi bằng mũi hay nhìn bằng mắt được. Người ta nói về văn học nhiều lắm, dài lắm, đẹp lắm! Còn Maxim Gorki, với ông: Văn học là nhân học – súc tích như bản chất của văn học.

Anh (chị) hiểu thế nào về những ý kiến đó và có suy nghĩ gì về mối quan hệ giữa chữ "tâm" và chữ “tài” của người sáng tác văn chương.

Bản chất của nghệ thuật là sáng tạo. Để sáng tạo, người nghệ sĩ phải có tái năng và tâm huyết. Bàn về văn chương nói riêng, cũng như nghệ thuật nói chung, xưa nay có rất nhiều ý kiến. Có người đã mượn một câu trong Truyện Kiều của Nguyễn Du: Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài; lại có người cho rằng: Văn chương trước hết phải là văn chương… Hiểu như thế nào về những ý kiến đó là điều không phải dễ dàng.

Nói về tính độc đáo của phong cách trong sáng tác văn học, có ý kiến cho rằng: "Nghệ thuật là lĩnh vực của cái độc đáo, vì vậy nó đòi hỏi người sáng tác phải có phong cách nổi bật, tức là có gì đó rất riêng, mới lạ, thể hiện trong tác phẩm của mình”.

Không hiểu vì sao mỗi lần nghĩ đến đất nước và con người Việt Nam, chúng ta lại nghe vang vọng trong tâm trí mình những câu thơ của Huy Cận:

Sống vững chãi bốn ngàn năm sừng sững
Lưng đeo gương tay mềm mại bút hoa
Trong và thực, sáng hai bờ suy tương
Sống hiên ngang mà nhân ái, chan hoà.

Có một thời hai chữ lãng mạn thường gợi cho ta về một cái gì có hại, mang ý nghĩa tiêu cực, mềm yếu, không lành mạnh... Thực ra thì lãng mạn còn mang ý nghĩa tích cực. Lãng mạn như trong Tây Tiến của Quang Dũng là lãng mạn Cách mạng, lãng mạn anh hùng. Nó làm cho đất nước thêm tráng lệ, kì vĩ, con người thêm sang trọng, hào hoa.

Đất nước là một bài thơ nổi tiếng được Nguyễn Đình Thi bắt đầu sáng tác từ năm 1948, sau chiến thắng Việt Bắc. Bằng nghệ thuật cô đúc, sáng tạo, nhà thơ đã bộc lộ những cảm xúc sâu lắng, những suy nghĩ khái quát về hình tượng đất nước. Hình ảnh đau thương, bi tráng của đất nước trong cuộc kháng chiến chống Pháp được thể hiện rõ nét trong đoạn thơ thứ hai của bài, với khổ thơ mở đoạn:

Ôi những cánh đồng quê chảy máu,
Dây thép gai đâm nát trời chiều.
Những đêm dài hành quân nung nấu,
Bỗng bồn chồn nhớ mắt người yêu.

Giữa không khí phấn khởi của năm đầu miền Bắc bước vào kế hoạch năm năm lần thứ nhất (1961), bài thơ Các vị La Hán chùa Tây Phương của Huy Cận ra đời như một luồng gió mát đem lại niềm tin yêu đối với cuộc sống mới. Nội dung bài thơ nói lên suy nghĩ của Huy Cận khi thăm các pho tượng La Hán ở chùa Tây Phương. Ba khổ trong phần đầu của bài thơ ghi lại những hình ảnh của các pho tượng La Hán:

Đây vị xương trần chân với tay
........................
Cả cuộc đời nghe đủ chuyện buồn….

Năm 1939, đang hoạt động sôi nỗi trong phong trào Thanh niên dân chủ, Tố Hữu bị chính quyền thực dân Pháp bắt giam ở Huế. Bài thơ Tâm tư trong tù được Tố Hữu sáng tác trong nhà lao Thừa phủ. Ta hãy tìm hiểu tâm tư của người chiến sĩ Cách mạng trẻ tuổi đang hăm hở say mê hành động vì lí tưởng bỗng bị tù đày, sống cô đơn tách biệt với bên ngoài qua bài thơ Tâm tư trong tù.

Trong dòng thơ trữ tình chính trị chiếm ưu thế trong lịch sử văn học Việt Nam nửa thế kỉ qua. Tố Hữu là lá cờ đầu. Đối với ông, thơ chính trị là thơ trăm phần trăm như các thơ khác” (Sóng Hồng), vì ở ông, chính trị trở thành nguồn cảm hứng thẩm mĩ thật sự”.

Rừng xà nu là một truyện ngắn đặc sắc của Nguyễn Trung ThànhRừng xà nu là một truyện ngắn đặc sắc của Nguyễn Trung Thành, là một bản anh hùng ca về cuộc kháng chiến chống Mĩ ở Tây Nguyên. Tiêu biểu cho nhân dân Tây Nguyên anh hùng là nhân vật Tnú, người con vinh quang nơi bản làng Xô Man của người Strá luôn luôn gắn bó với cách mạng, dũng cảm kiên cường và căm thù giặc sâu sắc, thương yêu gia đình bản làng quê hương tha thiết.

Văn học dân gian và văn học cổ thường ca ngợi người phụ nữ Việt Nam với những phẩm chất tốt đẹp: cần cù lao động, đảm đang, tháo vát, tận tụy hi sinh cho chồng con. Từ Cách mạng tháng Tám 1945 đến nay, những phẩm chất tốt đẹp đó càng được phát huy. Tình yêu chồng con mở rộng và gắn liền lòng yêu nước, đảm đang việc nhà thành đảm đang việc nước. Họ đã tích cực góp phần vào sự nghiệp cách mạng, vào công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.

Hình ảnh anh bộ đội trong thơ ca thời kì 1945-1975 đã thể hiện rõ những phẩm chất cách mạng cao đẹp. Trong kháng chiến chống Pháp, đó là hình ảnh anh vệ quốc quân và trong kháng chiến chống Mĩ là hình ảnh anh giải phóng quân. Tất cả đều là hiện thân sinh động của chủ nghĩa anh hùng cách mạng.

Không gian và thời gian vào buổi hoàng hôn trong Nhật kí trong tù được miêu tả qua một số bài thơ: Hoàng hôn, Chiều tối, Cảnh chiều hôm, xế chiều... Nhưng trong những bức tranh có phần ảm đạm đó, sinh hoạt của con người, niềm tin yêu lạc quan, vẻ tươi sáng vẫn được thể hiện rõ nét, nhất là trong bài thơ Chiều tối.

Đề kiểm tra 1 tiết học kì 1 môn Công nghệ lớp 12 trường THPT Chuyên Lý Tự Trọng, Cần Thơ năm học 2016 - 2017, có đáp án kèm theo. Mời các bạn cùng tham khảo.

Đề cương ôn tập học kì 1 môn Toán lớp 12 năm học 2016 - 2017

Đề cương ôn tập thi học kỳ 1 môn Tin học lớp 12