Lớp 8 - Trang 41

Qua tác phẩm Lão Hạc (Nam Cao) và đoạn trích Tức nước vỡ bờ (trích Tất đèn của Ngô Tất Tố), hình ảnh người nông dân Việt Nam hiện lên với những đức tính và phẩm chất đáng quý: giàu tình yêu thương, sống vì tình vì nghĩa, sẵn sàng chia sẻ mọi buồn vui, hoạn nạn.

Cuộc đời lão Hạc bị đặt vào tình huống không lối thoát. Lão tự nguyện chấp nhận cái chết để giải thoát cuộc đời, để chấm dứt cuộc sống lay lắt và đặc biệt là để không phạm sai lầm lần thứ hai là phải tiêu vào số tiền dành dụm được cho con hay phải xà xẻo bán dần bán mòn miếng vườn đi.

Tình cảm của lão Hạc trong tác phẩm thật đáng thương. Lão tuổi cao sức yếu. Vợ lão qua đời từ lâu còn đứa con trai thì vì không đủ tiền cưới vợ mà phẫn chí bỏ đi làm công nhân đồn điền cao su, biền biệt nhiều năm không có tin tức gì.

Trở đi trở lại trong sáng tác của nhà văn Nam Cao là hình ảnh người nông dân và người trí thức. Họ là nơi để nhà văn kí thác những quan điểm về nghệ thuật và cuộc đời, nơi nhà văn bộc lộ tâm sự của mình. Người trí thức trong sáng tác của ông là những nạn nhân đáng thương của hoàn cảnh sống đầy nghiệt ngã. Những kiếp đời mòn mỏi, sống mòn, sống thừa, bị áo cơm ghì sát đất. Đau khổ hơn, họ lại là người trí thức - người luôn ý thức được những nỗi khổ đau của mình trước cuộc đời. Nhân vật ông giáo trong truyện ngắn Lão Hạc của nhà văn Nam Cao là một con người như vậy.

“Làm quái gì một con chó mà lão có vẻ băn khoăn quá thế!...”. Đấy là lời độc thoại của ông giáo khi nghe đi nghe lại mãi cái dự định bán “cậu Vàng” của lão Hạc. Đọc truyện ngắn này, cái khiến người đọc bàng hoàng thông cảm chắc hẳn là cái chết bi thảm của lão.

1. Tìm hiểu đề

Đây là kiểu bài nghị luận về một nhân vật văn học. Để làm được dạng bài này, các em cần đọc và nhớ kĩ tác phẩm, đặc biệt là những chi tiết, tình huống liên quan đến cuộc đời, hành động, lời nói, tâm trạng... cua nhân vật. Có nhớ được những chi tiết ấy thì ta mới có thể khái quát, đánh giá về nhân vật được. Bởi tất cả những hành động, lời nói, tâm trạng... ấy đều góp phần thể hiện tính cách, phẩm chất (hoặc bản chất) của nhân vật trong tác phẩm.

Các nhân vật trong truyện ngắn Lão Hạc của nhà văn Nam Cao đều là những con người vô cùng đáng thương. Họ là nạn nhân đau đớn của hoàn cảnh sống nghèo khổ, nghiệt ngã. Lão Hạc, ông giáo, vợ ông giáo, Binh Tư và cả người con trai lão Hạc đều ám ảnh ta bởi chính câu chuyện về cuộc đời họ.

Người ta vẫn nói “chết là hết”. Theo một nghĩa nào đó, cái chết đúng là một dấu chấm hết cho một dâu chấm hết cho những ngày sống khổ nhục của lão Hạc.

Cái chết của lão Hạc “thật là dữ dội” vì:

HƯỚNG DẪN LÀM BÀI

- Lão Hạc khóc, trước tiên, vì bán “cậu Vàng” lão đã mất đi chỗ dựa của tình thân - một chút an ủi cho tuổi già cô độc. Đây là tiếng khóc than thân tủi phận. Sau nữa, lão khóc vì: “[...] tôi già bằng này tuổi đầu rồi còn đánh lừa một con chó...”

1. Nam Cao là đại diện ưu tú cua trào lưu văn học hiện thực phê phán trước năm 1945 ở Việt Nam.

1. Tìm hiểu đề
Đề văn này tương tự như đề văn đã có trong SGK để các em có thêm tình huống luyện tập. Với đề văn này, yếu tố miêu tả và biểu cảm rất quan trọng vì người viết được chứng kiến cái chết của lão Hạc nên có thể miêu tả chi tiết, cụ thể hơn nhân vật ông giáo. Những cảm nhận, phán đoán, suy ngẫm cũng có điểm mới mẻ hơn so với tác phẩm. Qua đó, HS thể hiện được năng lực cảm thụ, óc liên tưởng, tưởng tượng.

Ngày nhỏ, ai cũng có lần làm hỏng, làm hư đồ đạc trong gia đình. Em cũng đã có một lần trót nghịch ngợm làm vỡ một lọ hoa rất đẹp của bà. Lỗi lầm ấy đã đem đến cho em nhiều bài học.

Đề bài yêu cầu kể lại một lần trót đánh vỡ một lọ hoa rất đẹp. Chú ý rằng một lọ hoa rất đẹp có thể là một lọ hoa rất quý. Việc đánh vỡ lọ hoa đồng nghĩa với việc mắc lỗi.

Vào một buổi tối mùa thu, tại một khu phố thuộc thành phố Cô-pen-ha-gen- Đan Mạch.

1. Tìm hiểu đề

Đề bài yêu cầu người viết phải nhập vai một ai đó được chứng kiến cái chết của cô bé bán diêm vào buổi sáng ngày mồng một đầu năm. Như vậy, khi kể, người viết kể theo ngôi thứ nhất, bám sát vào phần kể của tác giả. Phần tưởng tượng của người viết nằm ở việc miêu tả thái độ của mọi người, hình dáng của cô bé bán diêm, bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ, phán đoán của người viết trước cái chết của một em bé đáng thương.

Trên đời này còn có một thứ trong sáng hơn pha lê, quý giá hơn những viên ngọc, đó là tình bạn ớ lứa tuổi học trò. Tôi không biết mọi người thế nào, chứ riêng bản thân tôi thì tình bạn quả là quý giá. Bởi tôi đã yêu quý một tình bạn đẹp của mình, bây giờ và mãi sau này.

Tôi là một thầy giáo nghèo sống an phận trong làng. Mọi người gọi tôi bằng cái tên thân mật: “ông giáo”. Là một người trí thức, không sung sướng gì hơn những người khác, nhưng sống giữa những người nông dân trong cái tình cảnh đói kém, mất mùa những năm 1943 như thế này tôi không khỏi đau lòng, xót xa cho số phận những người đồng bào lao khổ. Người khiến tôi phải suy nghĩ nhiều nhất là lão Hạc - một ông lão sống cô độc gần nhà tôi. Tôi không thể nào quên được hình ảnh của lão khi chiều qua lão đến nhà tôi báo tin bán con chó với vế mặt và tâm trạng đau khổ tột độ.

Đề bài yêu cầu người viết đóng vai ông giáo để kể lại chuyện lãc Hạc sang báo tin bán chó với tâm trạng và vẻ mặt đau khổ (truyện ngắn “Lão Hạc” của Nam Cao). Đoạn trích lão Hạc sang nhà ông giáo báo tin bán chó là một đoạn trích đặc sắc thể hiện tài năng bậc thầy của nhà văn Nam Cao trong việc miêu tả tâm lí nhân vật.

Một bà cụ nặng nhọc lê bước trên phố . Bà cụ đi chân đất trên tuyết. Một đôi trẻ, tay xách lỉnh kỉnh những túi to, vừa nói chuyện vừa cười đến nỗi không để ý đến bà cụ. Một người mẹ dẫn hai đứa con nhỏ tới nhà bà ngoại. Họ quá vội nên cũng không để ý. Một viên chức ôm một chồng sách đi qua. Mải suy nghĩ nên cũng không để ý.

1. Tìm hiểu đề

Trong cuộc sống, những việc làm tốt không nhiều nhưng cũng không phải là hiếm gặp. Đối với học sinh, nhất là học sinh thành phố, thì việc giúp một bà cụ qua đường không phải là một điều gì lớn lao. Có những bạn học sinh nhiều lần giúp đỡ những người già yếu, tàn tật qua đường, nhường chỗ trên xe buýt, dẫn trẻ em bị lạc đến các cơ quan có trách nhiệm... Bởi vậy, để kể lại một lần đưa cụ già qua đường lúc đường phố đông người qua lại không phải là điều khó khăn.

Hôm nay, trời cũng đã bắt đầu vào đông, gió ngoài trời cứ rít vào vách cửa, lạnh đến thấu xương, tôi nhớ lắm hình ảnh mà mẹ tôi vừa khâu áo cho em tôi vừa kể tôi nghe về những chuyện xưa.. nằm trong lòng mẹ, tôi cảm thấy thật sự ấm áp và hài lòng về cuộc sống dù nghèo nhưng đầy ắp tình yêu thương.

Có bao giờ bạn thấy hiện lên từ trong mớ bòng bong kí ức một kỉ niệm nhỏ bé làm bạn mỉm cười một mình và vô cớ cảm thấy hạnh phúc? Bạn có biết cái ý nghĩ muốn làm cho mọi người vui vẻ bắt đầu từ đâu? Tôi đã tự hỏi như thế mỗi khi nhớ lại một buổi chiều tan trường xa xôi nhưng cứ vấn vương mãi trong tâm trí.

a) Yêu cầu
- Dạng bài kể chuyện.
- Nội dung: Kể một chuyện làm bố mẹ vui lòng có thể là chuyện người thật việc thật hoặc câu chuyện do em sáng tạo ra nhưng như thật.

Đã hai năm trôi qua, giờ đây tôi vẫn nhớ về một câu chuyện đã làm tôi hối hận khôn nguôi. Câu chuyện đáng buồn đó xảy ra năm tôi lên lớp Sáu, mỗi khi nhắc hay nhớ lại, tôi cảm thấy như chuyện vừa mới xảy ra gần đây.

HƯỚNG DẪN LẬP DÀN BÀI

- Đề yêu cầu kể về một câu chuyện gây nên một lỗi lầm của bản thân. Do đó cần nhất thái độ của người viết phải chân thật, không nói quá cũng không giảm nhẹ lỗi lầm.

Chuyện đó mới xảy ra cách đây một tuần. Tôi đã mắc lỗi mà không tự nhận khuyết điểm. Chả là chiều thứ tư có tiết sinh hoạt lớp. Lớp trưởng lên tổng kết về ý thức kỉ luật của từng tổ.

Cuộc sống luôn tràn ngập những điều bất ngờ thú vị vào những lúc ta không hề ngờ tới. Bất ngờ ở đâu xa ư? Không, ngay bên cạnh ta thôi, nó tạo nên từ tình yêu thương chân thành của những con người bình dị quanh ta. Với tôi có lẽ kỉ niệm về chiếc cập tóc xinh xinh màu xanh ngọc ấy sẽ là điều ngọt ngào dễ thương nhất theo tôi suốt cuộc đời.

Đề bài yêu cầu kể lại lần em nhận được một món quà bất ngờ nhân dịp sinh nhật hoặc lễ, tết. Tính chất bất ngờ của món quà rất đa dạng: món quà đến từ người mà em không nghĩ tới (người em rất yêu quý nhưng khó “giải bài, thể hiện”, người bạn thân đi xa đã lâu,...); món quà là niềm mơ ước từ lâu của em; món quà độc đáo, thú vị, gây nhiều cảm xúc (bạn em tự tay làm ra, gây cho em nhiều xúc động,...); cách tặng quà rất ấn tượng,... Nhận món quà ấy, em có suy nghĩ gì về tình cảm gia đình, bạn bè và rút ra được bài học gi cho cuộc sống?

Thời thơ ấu đối với em là những ngày tháng đẹp nhất. Đã có biết bao kỉ niệm vui, buồn gắn bó với em làm em nhớ mãi.