Sau khi tốt nghiệp cử nhân loại giỏi ngành Công nghệ sinh học, Nguyên được công ty chuyên sản xuất nước uống mời về làm trưởng dự án sản xuất trà. Đảm nhiệm công việc tốt và mức lương khá hấp dẫn nhưng một năm sau Nguyên đã từ chối để quay về trường học lên cao học, tiếp tục đam mê nghiên cứu.
Được bạn bè gọi là "mọt nghiên cứu", Nguyên cho biết có biệt danh này do cậu thường ngủ lại phòng thí nghiệm. Với đề tài "Kỹ thuật cộng sinh của vi sinh vật để tạo ra hàm lượng axit glucuronic cao trong trà Kombucha (một loại nấm thủy sâm)", thạc sĩ quê Đồng Nai đã tạo được tiếng vang trong giới nghiên cứu thực phẩm, được 3 giáo ở Canada và giáo sư ở Mỹ nhận làm nghiên cứu sinh.
Sau hơn hai năm, ngoài việc hoàn thành chương trình thạc sĩ, Nguyên còn có 5 công bố khoa học trên các tạp chí khoa học quốc tế. Trong đó, 3 bài đăng trên các tạp chí thuộc danh sách ISI (Institute for Scientific Information - tổ chức xếp các tạp chí khoa học có uy tín, hệ số tham khảo cao).
Đề tài này Nguyên tự tìm tòi nghiên cứu nên cả 5 bài báo quốc tế nam sinh đều đóng vai trò là tác giả đầu (first author) đồng thời cũng là tác giả chính (corresponding author).
Nói về đề tài, Nguyên cho biết Kombucha là một thực phẩm đặc biệt dưới dạng nấm thủy sinh. Loại trà này đã được người dân ở nhiều nước sử dụng để uống như một loại nước thông thường. Tuy nhiên khi tìm hiểu và nghiên cứu sâu về loại thực phẩm này, nam thạc sĩ đã biết nó có thể tạo ra axit giải độc. 5 công bố khoa học của Nguyên tập trung nghiên cứu theo hướng dùng trà kombucha để giải độc gan, chống lão hóa và có thể dùng trong điều trị ung thư.
Chàng trai này cho biết đã hoàn thành chương trình thạc sĩ nhưng vẫn tiếp tục nghiên cứu đề tài với hy vọng có thể đưa được loại trà đặc biệt ra khỏi phòng thí nghiệm để sản xuất đại trà.
Ngoài ra, nam thạc sĩ cũng dành thời gian chuẩn bị các bài thuyết trình bằng tiếng Anh để thuyết phục các nhà khoa học quốc tế. "Làm nghiên cứu thì phải kiên trì. Đã không ít lần tôi cảm thấy chán nản, bực bội muốn bỏ cuộc khi đầu tư nhiều công sức và tiền bạc nhưng các thí nghiệm liên tục thất bại", Nguyên chia sẻ.
Cũng nhờ đề tài nghiên cứu này, hồ sơ của Khôi Nguyên lọt vào "mắt xanh" của Hội Khoa học công nghệ lương thực thực phẩm Việt Nam khi được chọn là đại diện duy nhất tham gia Hội nghị thực phẩm ASEAN lần thứ 14, tổ chức tại Philippines hồi tháng 6. Vượt qua những đối thủ nặng ký đến từ Thái Lan và Singapore, đề tài của Nguyên được trao giải Nhì. Còn báo cáo của anh cũng được xem là bài xuất sắc - thành tích cao nhất của Việt Nam từ trước đến nay tại hội nghị.
Anh chàng "mọt nghiên cứu" cho biết vì đây là Hội nghị lớn về thực phẩm của khu vực nên trước khi được chọn làm đại diện của Viêt Nam tham gia Nguyên đã phải trải qua rất nhiều thử thách. Sau khi nộp báo cáo cho Hội KHCN lương thực thực phẩm, ở phần phỏng vấn ngoài kiến thức chuyên môn, Nguyên phải vượt qua vòng kiểm tra trình độ thuyết trình bằng tiếng Anh và khả năng bảo vệ đề tài.
Khôi Nguyên nhận giải nhì với đề tài nghiên cứu khoa học về trà kombucha tại Philippines. Ảnh: NVCC
Không chỉ vậy, từ những công bố khoa học của mình, Nguyên được nhiều nhà khoa học chú ý. Khi còn học chương trình thạc sĩ, chàng trai đã được một số tạp chí khoa học uy tín trên thế giới nhờ làm phản biện (reviewer) cho các bài báo khoa học thuộc về lĩnh vực thực phẩm. Trong đó Nguyên chọn làm phản biện cho 2 tạp chí của ISI (đó là International Journal of Food Science and Technology và Food Science and Technology International).
"Đồng ý làm phản biện nhưng khi họ gửi những bài báo quốc tế của tiến sĩ, giáo sư ở các trường đại học lớn để mình đưa ra ý kiến thì cũng run tay. Sau đó mình cũng cố gắng nhìn nhận và đánh giá đề tài của họ bằng chuyên môn thay vì nhìn vào chức vị", Nguyên chia sẻ và cho biết từ tháng 7 đã nhận phản biện cho sáu bài báo khoa học thuộc nhiều lĩnh vực như khoa học thực phẩm, vi sinh thực phẩm, công nghệ lên men...
Ngoài đam mê nghiên cứu, chàng thạc sĩ còn có năng khiếu khiêu vũ khi là một trong những học trò "ruột" nghệ sĩ Khánh Thi. Cậu cũng rất khéo tay khi tỉ mỉ làm ra những chậu hoa bằng đất sét mềm mại và rực rỡ giống với hoa thật.
Nguyên đang làm việc tại Trung tâm nghiên cứu và chuyển giao công nghệ của Đại học Quốc tế. "Sắp tới có thể mình sẽ xin học bổng làm nghiên cứu sinh ở nước ngoài để tiếp tục đề tài nghiên cứu này", Nguyên bật mí.