Học tốt Sinh học 8, Bài 31. Trao đổi chất

Chủ nhật - 11/08/2019 12:49

Hệ thống lí thuyết cơ bản cần nhớ và hướng dẫn giải bài tập Sinh học 8, Bài 31. Trao đổi chất: Trả lời các câu hỏi và bài tập trong SGK.

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN
Qua phần đã học, các em cần nhớ những kiến thức sau:
Sự trao đổi chất diễn ra ở 2 cấp độ:
1. Ở cấp độ cơ thể: môi trường ngoài cung cấp thức ăn, nước, muối khoáng và oxi qua hệ tiêu hóa, hệ hô hấp đồng thời tiếp nhận chất bã, sản phẩm phân hủy và khí CO₂, từ cơ thể thải ra. Trong cơ thể, thức ăn được biến đổi thành các bợp chất đơn giản có thể hấp thụ vào máu.

2. Ở cấp độ tế bào: các chất dinh dưỡng và oxi tiếp nhận từ máu và nước mô được tế bào sử dụng cho các hoạt động sống, đồng thời các sản phẩm phân hủy được thải vào môi trường trong để đưa tới cơ quan bài tiết, còn khí CO₂ đưa tới phổi để thải ra ngoài.

II. TRẢ LỜI CÂU HỎI SGK
A. TÌM HIỂU VÀ THẢO LUẬN
- Sự trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường ngoài biểu hiện như thế nào?
Sự trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường ngoài biểu hiện sau: Cơ thể lấy vào khí ôxi (nhờ hệ hô hấp), lấy thức ăn, nước, muối khoáng (nhờ hệ tiêu hóa); thải nước tiểu ra ngoài (nhờ hệ bài tiết), thải phân (nhờ hệ tiêu hóa).

- Những hệ cơ quan nào tham gia vào hoạt động trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường?
Những hệ cơ quan tham gia vào hoạt động trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường ngoài là: hệ hô hấp, hệ tiêu hóa, hệ tuần hoàn, hệ bài tiết.

- Hệ tiêu hóa đóng vai trò gì trong sự trao đổi chất?
Hệ tiêu hóa có vai trò trong sự trao đổi chất là:
+ Lấy thức ăn, nước, muối khoáng từ môi trường ngoài vào cơ thể, rồi biến đổi thức ăn thành chất dinh dưỡng đưa vào hệ tuần hoàn đi nuôi cơ thể.
+ Chất bã còn lại được thải ra ngoài ở dạng phân.

- Hệ tuần hoàn thực hiện chức năng nào trong sự trao đổi chất?
Hệ tuần hoàn thực hiện chức năng trong sự trao đổi chất là: vận chuyển máu đến tận các tế bào khắp cơ thể để:
+ Nhả O₂ và cung cấp chất dinh dưỡng cho từng tế bào.
+ Đồng thời thu nhận CO₂ (đưa về hệ hô hấp để thở ra ngoài) và chất độc, chất không cần thiết cho cơ thể (đưa về hệ bài tiết để thải ra ngoài).

- Hệ hô hấp có chức năng gì?
Hệ hô hấp có chức năng:
+ Lấy O₂ từ môi trường ngoài vào cơ thể.
+ Thải CO₂ của cơ thể ra môi trường ngoài.

- Hệ bài tiết có vai trò gì trong sự trao đổi chất?
Hệ bài tiết có chức năng lọc chất độc, chất thải của tế bào để thải ra môi trường ngoài dưới dạng nước tiểu.

- Máu và nước mô cung cấp gì cho tế bào?
Máu và nước mô cung cấp O₂ và chất dinh dưỡng cho tế bào.
Hoạt động sống của tế bào đã tạo ra: CO₂, chất thải của tế bào.

- Những sản phẩm đó của tế bào đổ vào nước mô rồi vào máu được đưa tới đâu?
Những sản phẩm hoạt động sống của tế bào đổ vào nước mô rồi vào máu được đưa tới hệ bài tiết.

- Qua sơ đồ, hãy phân tích mối quan hệ giữa trao đổi chất của cơ thể với môi trường ngoài và trao đổi chất của tế bào với môi trường trong?

Qua sơ đồ, em thấy sự trao đổi chất của cơ thể với trao đổi chất ở tế bào có quan hệ sau:
+ Trao đổi chất ở cấp độ cơ thể được thực hiện như sau: Cơ thể lấy vào từ môi trường ngoài thức ăn, nước, muối khoáng (nhờ hệ tiêu hóa) và O₂ (nhờ hệ hô hấp). Thức ăn được hệ tiêu hóa biến đổi thành các hợp chất đơn giản (chất dinh dưỡng), O₂, chất dinh dưỡng được đưa vào máu. Chất bả được hệ tiêu hóa, CO₂ được hệ hô hấp thải ra môi trường ngoài.
+ Trao đổi chất ở cấp độ tế bào: tế bào thu nhận O₂, chất dinh dưỡng từ môi trường trong để dùng cho hoạt động sống của tế bào, các sản phẩm không cần thiết của tế bào được thải ra môi trường trong để đưa tới hệ bài tiết, CO₂ của tế bào loại ra được đưa tới hệ hô hấp để thải ra môi trường ngoài.
Em thấy sự trao đổi chất của cơ thể với môi trường ngoài và trao đổi chất của tế bào với môi trường trong có quan hệ hết sức chặt chẽ, nếu thiếu một trong hai cấp độ trên thì cơ thể không sống được.

B. TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP
1. Trình bày vai trò của hệ tiêu hóa, hệ hô hấp và hệ bài tiết trong sự trao đổi chất giữa cơ thể với môi trường?
Vai trò của các hệ tiêu hóa, hệ hô hấp và hệ bài tiết trong sự trao đổi chất giữa cơ thể với môi trường:
+ Hệ tiêu hóa:
Lấy vào thức ăn, nước, muối khoáng từ môi trường ngoài.
Thải ra môi trường ngoài chất bã (phân).
+ Hệ hô hấp:
Lấy O₂ từ môi trường ngoài vào cơ thể.
Thải CO₂ của cơ thể ra môi trường ngoài.
+ Hệ bài tiết:
Lọc, thu các chất cặn, độc của tế bào từ môi trường trong để thải ra môi trường ngoài.

2. Hệ tuần hoàn có vai trò gì trong sự trao đổi chất ở tế bào?
Vai trò của hệ tuần hoàn, trong sự trao đổi chất ở tế bào:
Nhả O₂ và chất dinh dưỡng cho tế bào.
Nhận CO₂, chất thải của tế bào để chuyển đến hệ bài tiết.

3. Phân biệt sự trao đổi chất ở cấp độ cơ thể và ở cấp độ tế bào. Nêu mối quan hệ về sự trao đổi chất ở 2 cấp độ cơ thể và tế bào.
* Phân biệt sự trao đổi chất ở cấp độ tế bào và trao đổi chất ở cấp độ cơ thể:

Trao đổi chất ở cấp độ cơ thể	Trao đổi chất ở cấp độ tế bào
- Trao đổi giữa cơ thể với môi trường ngoài. - Nhờ hệ hộ hấp, hệ tiêu hóa, hệ bài tiết.	- Trao đổi giữa tế bào với môi trường trong. - Nhờ hệ tuần hoàn.