I. KIẾN THỨC CƠ BẢN
Qua phần đã học, các em cần nhớ những kiến thức sau:
- Ngủ là nhu cần sinh lí của cơ thể. Bản chất của giấc ngủ là một quá trình ức chế tự nhiên có tác dạng bảo vệ, phục hồi khả năng làm việc (hoạt động) của hệ thần kinh.
- Phải bảo đảm giấc ngủ hàng ngày đầy đủ, làm việc và nghỉ ngơi hợp lí, sống thanh thản, tránh lo âu phiền muộn, tránh sử dụng các chất có hại cho hệ thần kinh.
II. TRẢ LỜI CÂU HỎI SGK
A. TÌM HIỂU VÀ THẢO LUẬN
- Vì sao nói ngủ là một nhu cầu sinh lí của cơ thể? Giấc ngủ có ý nghĩa như thế nào đối với sức khỏe?
- Nói ngủ là nhu cầu sinh lí của cơ thể vì: hưng phấn và ức chế là 2 mặt đối lập trong hoạt động thần kinh, nhờ đó mà đảm bảo sự cân bằng trong hoạt động của hệ thần kinh.
- Ý nghĩa của giấc ngủ đối với sức khỏe: bản chất của giấc ngủ là một quá trình ức chế để bảo vệ phục hồi khả năng hoạt động của hệ thần kinh sau một ngày học tập và lao động.
- Muốn có giấc ngủ tốt, cần những điều kiện gỉ? Nêu những yếu tố có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến giấc ngủ.
- Muốn có giấc ngủ tốt cần những điều kiện sau: tạo phản xạ chuẩn bị cho giấc ngủ, tạo một động hình (ví dụ rửa mặt, đánh răng trước khi đi ngủ, đi ngủ đúng giờ và nằm hít thở sâu để đi vào giấc ngủ).
- Tránh những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp tới giấc ngủ: ăn no quá, dùng chất kích thích (trà đậm, cà phê, thuốc lá trước khi ngủ).
- Bảo đảm không khí yên tĩnh, không để đèn chói.
- Giữ tâm hồn thanh thản.
- Có chế độ làm việc và nghỉ ngơi hợp lí.
- Hãy liệt kê các chất gây hại đối với hệ thần kinh mà em biết:
Trà đậm, cà phê, thuốc lá gây khó ngủ làm hệ thần kinh bị mệt, không được phục hồi sau một ngày học tập, làm việc căng thẳng. Hậu quả ngày hôm sau làm việc, học tập với năng suất giảm.
- Ma túy là chất gây nghiện, làm cho người nghiện bị lệ thuộc ma túy, không còn tự chủ, không thể lao động, học tập bình thường được, dẫn đến những hậu quả không lường được.
B. TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP
1. Nêu rõ ý nghĩa sinh học của giấc ngủ. Muốn bảo đảm giấc ngủ tốt cần những diều kiện gì?
Ý nghĩa sinh học của giấc ngủ:
Ngủ là một nhu cầu sinh lí của cơ thể. Bản chất của giấc ngủ là một quá trình ức chế tự nhiên có tác dụng bảo vệ, phục hồi khả năng làm việc (hoạt động) của hệ thần kinh.
Muốn bảo đảm giấc ngủ tốt cần bảo đảm những điều kiện:
+ Tạo phản xạ chuẩn bị cho giấc ngủ: ngủ đúng giờ,..
+ Bảo đảm không khí yên tĩnh.
+ Tránh dùng nhiều chất kích thích.
+ Giữ tâm hồn thanh thản.
+ Có chế độ làm việc, nghỉ ngơi hợp lí.
2. Trong vệ sinh đối với hệ thần kinh cần quan tâm tới những vấn đề gì? Vì sạo?
Trong vệ sinh đối với hệ thần kinh cần quan tâm vấn đề phòng, chống ma túy.
Vì ma túy là chất gây nghiện, gây độc hại cho hệ thần kinh dẫn đến người nghiện không thể học tập, lao động bình thường được và có thể đi đến những hậu quả không thể lường được (hành vi bạo lực, mất nhân tính).
III. CÂU HỎI BỔ SUNG
Việc dồn bài để gần kiểm tra hoặc thi mới học dồn dập ở một số học sinh. Việc làm này có nên không, có ảnh hưởng gì tới hệ thần kinh không?
Để dồn bài, gần tới thi, kiểm tra mới học dồn dập tức là làm việc và nghỉ ngơi không hợp lí. Học ban ngày không kịp, phải thức thật khuya để học, thậm chí phải dùng chất kích thích như trà đặc, cà phê đen để thức mà học. Hậu quả có thể sáng hôm sau bị trễ thi và làm bài với năng suất thấp vì thần kinh và thể lực quá mệt mỏi.