I. KIẾN THỨC CƠ BẢN
Qua phần đã học, các em cần nhớ ý chính sau:
Tuyến nội tiết sản xuất các hoocmôn chuyển theo đường máu đến các cơ quan đích làm ảnh hưởng đến các quá trình sinh lí, đặc biệt là quá trình trao đổi chất, quá trình chuyển hóa trong các cơ quan đó diễn ra bình thường, đảm bảo được tính ổn định của môi trường bên trong của cơ thể.
II. TRẢ LỜI CÂU HỎI SGK
A. TÌM HIỂU VÀ THẢO LUẬN
- Tìm hiểu đường đi giữa các sản phẩm tiết và nêu rõ sự sai khác giữa tuyến nội tiết và ngoại tiết.
Giống nhau và khác nhau giữa tuyến nội tiết và tuyến ngoại tiết:
- Giống nhau ở chỗ các tế bào tuyến đều tạo ra các sản phẩm tiết.
- Khác nhau:
+ Sản phẩm của tuyến nội tiết ngấm thẳng vào máu.
+ Sản phẩm của tuyến ngoại tiết tập trung vào ống dẫn để đổ ra ngoài.
- Hãy kể tên các tuyến mà em đã biết và cho biết chúng thuộc các loại tuyến nào?
Tên các tuyến mà em đã biết:
- Tuyến gan, tuyến tụy, tuyến nước bọt, tuyến lệ, tuyến bã... Chúng thuộc loại tuyến ngoại tiết.
- Tuyến yên, tuyến tùng, tuyến giáp, tuyến cận giáp, tuyến ức, tuyến trên thận, tuyến tụy (vừa là tuyến nội tiết vừa là tuyến ngoại tiết), buồng trứng, tinh hoàn. Các tuyến trên là tuyến nội tiết.
B. TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP
1. Lập bảng so sánh cấu tạo và chức năng của tuyến nội tiết và tuyến ngoại tiết. Chúng giống nhau ở những điểm nào?
Lập bảng so sánh cấu tạo và chức năng của tuyến nội tiết và tuyến ngoại tiết.
| |
Cấu tạo |
Chức năng |
| Tuyến ngoại tiết |
Bởi tế bào tuyến |
Tiết ra chất tiết tập trung vào ống dẫn để đổ ra ngoài. |
| Tuyến nội tiết |
Bởi tế bào tuyến |
Tiết ra hoocmôn ngấm thẳng vào máu |
2. Nêu rõ tính chất và vai trò của hoocmôn từ đó xác định rõ tầm quan trọng của hệ nội tiết nói chung?
+ Tính đặc hiệu: Mỗi hoocmôn chỉ ảnh hưởng đến một hoặc một số cơ quan xác định, một số quá trình sinh lí nhất định, một số chức năng nhất định.
+ Hoocmôn có hoạt tính sinh học rất cao: chỉ tác động với một lượng nhỏ cũng gây hiệu quả rõ rệt.
+ Hoocmôn không mang tính đặc trưng cho loài: insulin của bò đã được dùng chữa bệnh tiểu đường cho người.
- Vai trò của hoocmôn: nhờ sự điều khiển, điều hòa, phối hợp hoạt động của các hoocmôn mà nó đã thực hiện được các vai trò.
- Duy trì tính ổn định của môi trường bên trong cơ thể.
- Điều hòa các quá trình sinh lí diễn ra bình thường.
Vì vậy, nếu mất sự cân bằng trong hoạt động của các tuyến nội tiết thường dẫn đến bệnh lí.