Thế nào là kĩ thuật di truyền? Plasmit? ADN tái tổ hợp? Vectơ tách dòng (thể truyền)? Nêu phương pháp hình thành ADN tái tổ hợp

1. Thế nào là kĩ thuật di truyền:
Là kĩ thuật thao tác trên vật liệu di truyền, dựa vào những hiểu biết về cấu trúc hóa học của axit nuclêic và di truyền vi sinh vật.
Một trong các phương pháp phổ biến nhất hiện nay của kĩ thuật di truyền là phương pháp cấy gen, chuyển gen cần thiết từ tế bào cho sang tế bào nhận bằng cách dùng plasmit làm thể truyền (vectơ).
Ví dụ: Cấy gen tống hợp Insulin từ tế bào cho của chuột sang tế bào nhận là vi khuẩn E.Coli.

2. Plasmit:
Là ADN dạng vòng, chứa từ 8000 - 200000 cặp Nuclêôtit/ ADN cua plasmit tự nhân đôi độc lập với ADN của NST. Mỗi tế bào vi khuẩn có thể chứa vài đến vài chục plasmit.

3. ADN tái tổ hợp:
+ Là phân tử ADN được tổ hợp trong ống nghiệm từ các nguồn ADN của các loài khác nhau theo một quy trình kĩ thuật nhất định nào đó.
+ Mỗi phân tử ADN tái tổ hợp gồm một phân tử ADN plasmit hay một thể thực khuẩn (phage) nguyên vẹn gọi là thể truyền, nối với một đoạn ADN được ghép vào thể truyền (gọi là ADN ngoại lai hay gen cần ghép).

4. Vectơ tách dòng:
+ Vectơ là ADN có vai trò là vật trung gian trong việc mang ADN ngoại lai từ tế bào cho sang tế bào nhận bằng phương pháp tải nạp, biến nạp.
+ Có hai loại vectơ là plasmit và phage trong đó plasmit được dùng phổ biến vì có các đặc điểm kích thước bé, để tổng hợp nhân tạo (invitro), số bản sao cao và dễ xâm nhập vào tế bào vật chủ.
+ Trong các loại phage thì Lambda thường được sử dụng nhất vì phần giữa chứa các gen không liên quan đến quá trình tái sinh, dễ cấy gen cần thiết vào đoạn này.

5. Phương pháp hình thành ADN tái tổ hợp:
a. Phương pháp sử dụng các đầu dính: Khi sử dụng cùng 1 loại enzim cắt hạn chế Restrictase các ADN được tạo ra các đầu dính có thể dính lại nhau và được nối bởi enzim nối ligase, tạo ra AON tái tố hợp (cơ chế lăn đai thùng).
b. Phương pháp nối trực tiếp hoặc tạo ra đầu bổ sung:
Nếu enzim cắt hạn chế cắt thẳng phân tử ADN thì việc nối ADN theo 2 cách:
+ Cách 1: nối trực tiếp bằng cách xúc tác bởi enzim ADN ligase của phage T₄.
+ Cách 2: Tổng hợp đầu dính bổ sung nhờ enzim transferase tận cùng, rồi nhờ enzim ligase nối lại với nhau.