1. TRẮC NGHIỆM (3 điểm)
“Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bản nước và lũ cướp nước...”.
(Trích Ngữ Văn 7 - Tập 2)
Câu 1: Đoạn văn trên được trích từ văn bản nào?
A. Tinh thần yêu nước của nhân dân ta
B. Sự giàu đẹp của tiếng Việt
C. Ý nghĩa văn chương
D. Sống chết mặc bay
Câu 2: Tác giả của đoạn văn trên là ai?
A. Phạm Văn Đồng.
B. Chủ tịch Hồ Chí Minh.
C. Hoài Thanh.
D. Lê Duẩn.
Câu 3: Đoạn văn trên được sáng tác theo phương thức biểu đạt nào?
A. Miêu tả.
B. Biểu cảm.
C. Nghị luận.
D. Tự sự.
Câu 4: Sự xuất hiện của ba cụm từ “kết thành, lướt qua, nhấn chìm” trong một câu văn nhằm thể hiện mục đích gì?
A. Nhấn mạnh và thể hiện sức mạnh của nhân dân ta trong công cuộc chống giặc ngoại xâm.
B. Nhấn mạnh và thể hiện sức mạnh của Hai Bà Trưng.
C. Nhấn mạnh và thể hiện sức mạnh của Trần Hưng Đạo.
D. Không phải 3 ý trên.
Câu 5: Câu văn “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước” là loại câu gì?
A. Câu đặc biệt.
B. Câu chủ động.
C. Câu bị động.
D. Câu rút gọn.
Câu 6: Ý kiến nào sau đây đúng với nội dung phần mở bài của bài văn chứng minh?
A. Nêu luận điểm cần chứng minh.
B. Nêu lí lẽ để chứng minh luận điểm.
C. Nêu dẫn chứng để chứng minh luận điểm.
D. Nếu ý nghĩa của luận điểm.
2. TỰ LUẬN (7 điểm)
Em hãy làm sáng tỏ câu tục ngữ: “Có công mài sắt, có ngày nên kim”.
HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI
1. TRẮC NGHIỆM (3 điểm) (Mỗi câu đúng được 0.5 điểm).
| Câu | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
| Đáp án | A | B | C | A | B | A |
2. TỰ LUẬN
A. Yêu cầu chung
+ Nắm được yêu cầu thể loại văn giải thích.
+ Bài viết diễn đạt mạch lạc, lời văn trong sáng, không sa đà suy diễn.
B. Yêu cầu cụ thể
- Mở bài
+ Giới thiệu câu tục ngữ.
+ Nêu ý nghĩa chung.
- Thân bài
+ Giải thích câu tục ngữ.
* Nghĩa đen.
* Nghĩa bóng: có lòng kiên trì nhẫn nại sẽ dẫn đến thành công.
- Kết bài
+ Ý nghĩa của câu tục ngữ.
+ Rút ra bài học cho bán thân.
Lưu ý: Tùy theo tình hình thực tế bài làm của học sinh, giáo viên tự nhận xét cho điểm và đánh giá.
Bài làm tham khảo
Trong cuộc sống, con người ta đều có những thành công đạt được và những ước mơ muốn vươn tới. Và để thực hiện được điều đó thì ta phải có lòng kiên trì, bền bỉ, nỗ lực không ngừng. Chính vì vậy ông cha ta đã nhắn nhủ: “Có công mài sắt, có ngày nên kim” để khích lệ, động viên hay nói một cách khác là khuyên răn con cháu, kiên trì cố gắng hơn nữa trong cuộc sống.
Câu tục ngữ được chia làm hai vế, mỗi vế có 4 từ. Hai vế này có hai cặp từ tương ứng với nhau: “Có công - có ngày ; mài sắt - nên kim”. Một vế chỉ sự nỗ lực, một vế chỉ thành quả đạt được.
Cây kim tuy nhỏ nhưng nó rất có ích, tròn trịa, trơn bóng, sắc nét. Để mài được một cây kim như vậy thì thật là khó.
Câu tục ngữ này mượn hình ảnh cây kim để nói lên được phẩm chất cao quý truyền thống của dân tộc Việt Nam từ hàng nghìn đời nay. Từ những việc nhỏ như quét nhà, nấu cơm đến những việc lớn như xây dựng đất nước, chống giặc ngoại xâm. Những thành tựu hiện nay mà ông cha ta đạt được đã minh chứng cho điều đó. Những tháp chùa cổ kính có giá trị, một số công trình nghệ thuật nổi tiếng như tháp Chương Sơn, chuông chùa Trùng Quang... với những đường nét hoa văn thanh thoát, mạnh mẽ, thể hiện tinh thần thượng võ, yêu nước. Và một thành tựu lớn nhất của ông cha ta đó chính là xây dựng nên được một quốc gia văn minh, nhân dân đồng lòng, đất nước yên bình. Công cuộc dựng, giữ , phát huy, đổi mới đất nước đó đã thể hiện được sự bền bỉ, chịu thương chịu khó, sự sáng tạo, lao động kiên cường của ông cha ta.
Trong lao động sản xuất, nhân dân ta cũng đã có những việc làm và kết quả đạt được để khẳng định ý nghĩa của câu tục ngữ trên là hoàn toàn đúng. Từ xưa tới giờ, đất nước ta đã gặp phải những khó khăn rất lớn, từ những thảm hoạ thiên nhiên như lụt lội, bão bùng đến những cuộc chiến tranh do con người tạo ra nhưng nhờ sự cố gắng, chịu đựng, vượt khó mà chúng ta đã khắc phục được những trở ngại đó.
Và trong học tập thì điều đó lại càng được khẳng định rõ nét hơn. Những em bé chập chững bước vào lớp một, tập toẹ đánh vần, viết chữ đến những năm tháng tiếp theo lên lớp, phải kiên trì cần cù mới mong đạt được kết quả tốt trên con đường học tập của mình.
Trong đường đời cũng vậy, những danh nhân, thương gia, thi sĩ, nhà nho, nhà văn nổi tiếng cũng từng phải vất vả, hi sinh, sử dụng những kiến thức mình có nhưng không thể thiếu đi và phải luôn gắn liền với sự kiên trì, chuyên cần, sáng tạo mới có thể thành đạt.
Những tấm gương chăm học, những tấm gương chịu khó như Bác Hồ là một điển hình rõ nét nhất. Bác đã phải vất vả làm việc, chịu khó học tiếng nước ngoài, đi bôn ba khắp nơi để tìm đường cứu nước. Thật hiếm ai như vậy! Và cũng nhờ những sự nỗ lực đó mà đất nước ta mới được tự hào về một danh nhân, một vị lãnh tụ vĩ đại nổi tiếng mà khắp năm, châu bốn bể đều biết tới.
Câu tục ngữ trên với hình thức ngôn từ dân dã nhưng thật ngắn gọn súc tích, bao hàm những ý nghĩa sâu xa. Đó chính là những đúc kết lâu đời trong quá trình lao động, kinh nghiệm chiến đấu, sản xuất và cả trong đời thường cuộc sống của ông cha ta. Nó như một bài học quý báu, một thông điệp hữu dụng, một lời dạy chân tình rằng: “Hãy biết tu dưỡng, rèn luyện những đức tính, phẩm chất kiên trì, nhẫn nại, chịu khó, cần cù, sáng tạo, kết hợp với khả năng vốn có của bản thân để làm nên một sức mạnh vô địch vượt mọi gian truân, vất vả trong cuộc sống, những trở ngại éo le nhất mà đi tới thành công, thắng lợi”.