Đề thi cuối học kỳ 2 môn Tiếng Việt lớp 4 năm 2021 - Đề 3

HOA TÓC TIÊN

     Thầy giáo dạy cấp một của tôi có một khoảnh vườn tí tẹo, chỉ độ vài mét vuông. Mọc um tùm với nhau là những thứ quen thuộc: xương xông, lá lốt, bạc hà, kinh giới. Có cả cây ớt lẫn cây hoa hồng lúc nào cũng bừng lên bông hoa rực rỡ. Đặc biệt là viền bốn xung quanh mảnh vườn có hàng tóc tiên, xanh và mềm quanh năm. Chắc là những cô tiên không bao giờ già, tóc không bao giờ bạc nên thứ cỏ này mới có tên gọi như thế.
     Mùa hè, tôi thường đến nhà thầy, đúng mùa hoa tóc tiên. Sáng sáng, hoa tóc tiên nở rộ như đua nhau khoe màu, biến đường viền xanh thành đường viền hồng cánh sen. Cầm một bông tóc tiên thường là năm cánh, mỏng như lụa, còn mát sương đêm, sẽ thấy mùi hương ngòn ngọt và thơm thơm của phong bánh đậu Hải Dương muốn ăn ngay.
      Thầy thường sai tôi ra ngắt dăm bông cắm vào chiếc cốc thủy tinh trong suốt, có mưa cũng trong suốt, để lên bàn thầy. Cốc hoa tóc tiên trông mới tinh khiết làm sao, trong sạch làm sao, tưởng như tôi vừa cắm cả buổi sáng vào trong cốc, mà cũng tưởng như đó là nếp sống của thầy, tinh khiết, giản dị, trong sáng, trong sáng từ trong đến ngoài.
       Bây giờ nhiều nơi trồng tóc tiên, hoa tóc tiên có ở nhiều nhà nhiều vườn, có cả hoa màu trắng, nhưng ít ai cắm hoa tóc tiên trong bình.
      Riêng tôi, tôi nhớ cốc hoa tóc tiên trên bàn thầy giáo cách đây mấy chục năm ở một cái thôn hẻo lánh, hoa có màu cánh sen nhẹ, lá thì xanh biếc, còn hương thơm thì thoảng nhẹ và ngon lành như một thứ bánh. Thầy giáo tôi đã mất. Nhưng chắc ở trên trời, thầy vẫn có cốc hoa tóc tiên tinh khiết của mình...

Khoanh tròn vào chữ cái trước câu trả lời đúng:
Câu 1:  Tác giả cho rằng tên gọi cây tóc tiên có nguồn gốc là do đâu? (0,5 điểm)
A. Do cây xanh tốt quanh năm
B. Do những cô tiên không bao giờ già
C. Do những cô tiên không bao giờ già, tóc không bao giờ bạc
D. Do thầy giáo chăm sóc tốt

Câu 2:  Đúng ghi Đ, sai ghi S vào ô trống
Tác giả so sánh mùi thơm của hoa tóc tiên với gì? (0,5 điểm)
 Mùi thơm mát của sương đêm
 Mùi thơm ngọt của phong bánh đậu Hải Dương
Mùi thơm của một loại bánh
Hương thơm thoảng nhẹ và ngon lành

Câu 3: Mảnh vườn của thầy giáo trồng những loại cây gì? (0,5 điểm)
A. Xương xông, lá lốt, bạc hà, tóc tiên
B. Lá lốt, bạc hà, kinh giới, ớt, tóc tiên
C. Xương xông, lá lốt, bạc hà, kinh giới, ớt, tóc tiên, hoa hồng
D. Xương xông, lá lốt, kinh giới, ớt, bạc hà

Câu 4: Đánh dấu X vào ô trống trước ý trả lời đúng
Ngắm cốc hoa tóc tiên tinh khiết, tác giả đã liên tưởng đến những điều gì? (0,5 điểm)
 Tưởng như vừa cắm cả buổi sáng vào trong cốc
 Một thứ lụa mỏng manh và tóc những cô tiên
Tưởng như nếp sống của thầy
 Liên tưởng đến buổi sáng và nếp sống giản dị của thầy giáo

Câu 5: Để miêu tả cốc hoa tóc tiên trên bàn của thầy giáo, tác giả đã quan sát bằng những giác quan nào? (1 điểm)
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................

Câu 6:  Theo em, vì sao tác giả lại nhớ cốc hoa tóc tiên? (1 điểm)
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................

Câu 7: Nối cột A tương ứng với cột B để có những kiểu câu đúng. (0,5 điểm)

Câu 8:  Câu: "Cuộc đời tôi rất bình thường." Là kiểu câu: (0,5 điểm)
A. Ai làm gì ?
B. Ai là gì ?
C. Ai thế nào ?
D. Câu cảm.

Câu 9: Thêm trạng ngữ vào chỗ chấm để thành câu hoàn chỉnh (1 điểm)
a) ..................................................., em giúp bố mẹ làm công việc gia đình.
b) .............................................., Nam đã thành học sinh giỏi.

Câu 10:  Chuyển câu kể sau thành câu cảm: Cốc hoa tóc tiên của thầy giản dị, tinh khiết. (1 điểm)
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................

2. Đọc thành tiếng và trả lời câu hỏi: (3 điểm)
HS bốc thăm chọn và đọc một trong các đoạn văn sau (Tiếng Việt 4, tập 2) và trả lời câu hỏi:
1. Trống đồng Đông Sơn (từ Niềm tự hào... đến có gạc).
* TLCH: Trống đồng Đông Sơn đa dạng như thế nào?
2.  Đoàn thuyền đánh cá (3 khổ thơ cuối)
* TLCH: Em thích hình ảnh nào trong 3 khổ thơ trên? Vì sao?
3. Con sẻ (từ Con chó chậm rãi ... đến khản đặc).
* TLCH: Hình ảnh con sẻ mẹ dũng cảm lao xuống cứu con được miêu tả như thế nào?
4. Đường đi Sa Pa (từ Xe chúng tôi... đến lướt thướt liễu rủ).
* TLCH: Đường đi Sa Pa được tả trong đoạn văn có gì đẹp?
5. Con chim chiền chiện (3 khổ thơ đầu)
* TLCH: Tiếng hót của chim chiền chiện được miêu tả như thế nào?

II. Kiểm tra viết: (10 điểm)
1. Chính tả (nghe- viết): (2 điểm)

Xe chúng tôi leo chênh vênh trên dốc cao của con đường xuyên tỉnh. Những đám mây trắng nhỏ sà xuống cửa kính ô tô tạo nên cảm giác bồng bềnh huyền ảo. Chúng tôi đang đi bên những thác trắng xóa tựa mây trời, những rừng cây âm âm, những bông hoa chuối rực lên như ngọn lửa. Tôi lim dim mắt ngắm mấy con ngựa đang ăn cỏ trong một vườn đào ven đường. Con đen huyền, con trắng tuyết, con đỏ son, chân dịu dàng, chùm đuôi cong lướt thướt liễu rủ.

2. Tập làm văn: (8 điểm)
Đề: Em hãy tả một con vật nuôi mà em yêu quý.

HƯỚNG DẪN CHẤM PHẦN ĐỌC
1. Hướng dẫn chấm đọc thành tiếng
- Đọc vừa đủ nghe, rõ ràng; tốc độ đọc đạt yêu cầu, giọng đọc có biểu cảm : (1 điểm)
- Ngắt nghỉ hơi đúng ở các dấu câu, các cụm từ rõ nghĩa; đọc đúng tiếng, từ (không đọc sai quá 5 tiếng) : (1điểm)
- Trả lời đúng câu hỏi về nội dung đoạn đọc : (1 điểm)

2. Hướng dẫn chấm đọc hiểu
Câu 1. C (0,5 điểm)      
Câu 2. B (0,5 điểm)                
Câu 3. C (0,5 điểm)
Câu 4. D (0,5 điểm)      
Câu 5. Quan sát bằng giác quan : thị giác, khứu giác (0,5 điểm)
Câu 6. Tác giả nhớ đến vẻ đẹp tinh khiết của loài hoa tóc tiên và nếp sống trong sáng, giản dị của thầy giáo cũ.  (0,5 điểm)
Câu 8. C (0,5 điểm)
Câu 9. a) Thêm trạng ngữ chỉ nơi chốn
          b) Thêm trạng ngữ chỉ nguyên nhân

HƯỚNG DẪN CHẤM KIỂM TRA VIẾT
1. Chính tả
- Tốc độ đạt yêu cầu; chữ viết rõ ràng, viết đúng kiểm chữ, cỡ chữ; trình bày đúng quy định, viết sạch, đẹp : (1điểm)
- Viết đúng chính tả (không mắc quá 5 lỗi) :  (1điểm)
2. Tập làm văn:
* Mở bài (1 điểm)
* Thân bài (4điểm)
- Nội dung (1,5điểm)
- Kĩ năng (1,5điểm)
- Cảm xúc (1 điểm)
 * Kết bài (1điểm)
 * Chữ viết, chính tả (0,5điểm). Dùng từ, đặt câu (0,5 điểm).
 * Sáng tạo (1điểm)

Bài văn mẫu:
Chích chòe... chòe... choẹt!
Em bừng tỉnh mắt. Trời chưa sáng rõ. Ngày nào cũng vậy, đúng vào ngày này là chích chòe lại đến với em. Tiếng hót của nó như tiếng đồng hồ đánh thức em.

Con chích chòe, bạn của em, có cái mỏ nhọn hoắt, đen bóng như sừng. Đầu nó nhỏ mà tròn. Mình nó thon thon. Đuôi dài và đen, lông xếp lại vừa bằng, vừa gọn như cái quạt gấp. Ở hai cánh và đuôi có điểm vài đốm trắng trông thật vui mắt. Ngực nó màu trắng xám, nhưng lúc ca hát ngực nó căng tròn, khỏe mạnh. Dưới bụng phủ một lớp lông mềm và mượt. Đôi chân nhỏ hình như khẳng khiu nhưng rất cứng một lần bay vù từ cây nọ sang cây kia, chích chòe đậu vững ngay trên cành nhỏ. Hoặc khi ca hát, nó xóc cánh ra, cái đuôi cất lên hạ xuống theo điệu hót mà chân vững bám chắc trên cành.

Mỗi buổi sáng, ánh ban mai vừa rạng, chích chòe lại hót. Tiếng hát của nó lúc đầu còn rơi từng tiếng một. Dần dần, càng hót càng mau. Tiếng nọ tiếp tiếng kia đổ hồi, réo rắt như một chuỗi nốt nhạc rung trên phím đàn. Con này vừa hót thì từ xa, một con khác lại hót tiếp rộn ràng và thảnh thót.

Khi mặt trời lên, bọn chim sẻ kéo nhau dậy, bay sà xuống sân đuổi nhau, cãi nhau í ỏm thì tiếng hót của chích chòe bạn em cũng im bặt.
(Đỗ Thị Hồng Tiến)