ĐỀ THI
1. Phân biệt sắc thái ý nghĩa của các từ gầm nghĩa trong nhóm từ sau: thanh bạch, thanh đạm, thanh cao.
2. Xếp các từ sau thành những cặp từ trái nghĩa: đoàn kết, chậm chạp, xấu xí, yên tĩnh, chia rẽ, nhanh nhẹn, nóng nực, xinh đẹp, giá rét, ồn ả.
3. Từ mỗi câu dưới đây, hãy viết lại thành 2 câu có 2 trạng ngữ thỉ tình huống khác nhau của sự việc. (thời gian, nơi chốn, nguyên nhân, mục đích).
a) Lá rơi xào xạc
b) Lan học giỏi
4. Chỉ ra từng kiểu câu chia theo mục đích nói trong đoạn thơ sau:
Khi lũ chúng nó quay đi.
Mắt trừng còn dọa dẫm:
- Thằng này là cộng sản
- Không được đứa nào chôn!
Lủ chúng vừa quay lưng
Chiếc quan tài sơn son
Đã đưa anh về mộ
5. Em hãy đọc đoạn thơ dưới đây rồi diễn đạt thành văn xuôi:
Hạt gạo làng ta
Có bão tháng bảy
Có mưa tháng ba
Giọt mồ hôi sa
Những trưa tháng sáu
Nước như ai nấu
Chết cả cá cờ
Cua ngoi lên bờ
Mẹ em xuống cấy
(Trần Đăng Khoa)
6. Một buổi tới trường, em bỗng nhìn thấy những chùm hoa phượng nở đỏ báo hiệu mùa hè đã đến. Em hãy viết một đoạn văn ngắn tả cây phượng ở thời điểm đó và ghi lại cảm xúc của em.
-----------------------------
ĐÁP ÁN
1. Sắc thái ý nghĩa của các từ gần nghĩa trong nhóm từ: thanh bạch, thanh đạm, thanh cao:
- Thanh bạch: Trong sạch về lối sống, giữ phẩm chất, danh dự của mình, không để sự giàu sang hay địa vị cám dỗ.
- Thanh đạm: thường dùng chỉ sự ăn uống đơn giản, không có những món ăn cầu kì (cao lương mĩ vị) hoặc đắt tiền. Có khi cũng còn dùng để chỉ về cuộc sống giản dị, trong sạch của con người.
- Thanh cao: tâm hồn trong sạch và cao thượng.
2. Các cặp từ trái nghĩa:
đoàn kết ≠ chia rẽ
chậm chạp ≠ nhanh nhẹn
xấu xí ≠ xinh đẹp
yên tĩnh ≠ ồn ả
nóng nực ≠ giá rét
3. Thêm trạng ngữ vào mỗi câu:
a) Lá rơi xào xạc
- Vào mùa thu, lá rơi xào xạc.
- Ngoài vườn, lá rơi xào xạc.
b) Lan học giỏi!
- Năm nay, Lan học giỏi
- Nhờ chăm chỉ, Lan học giỏi
4. Các kiểu câu chia theo mục đích nói trong đoạn thơ sau:
Hai dòng đầu là câu kể, dòng thơ thứ ba là câu kể, dòng thơ bốn và năm là câu cầu khiến, ba dòng thơ cuối là câu kể.
5. Có thể diễn đạt bài thơ thành đoạn văn xuôi như sau:
Hạt gạo nuôi sống chúng ta hàng ngày, là sự kết tinh công sức của người lao động.
Để có được hạt gạo, người nông dân phải trải qua biết bao khó khăn thử thách của thiên nhiên, phải chống chọi với thời tiết khắc nghiệt. Người lao động không quản ngại gió bão của tháng bảy hay mưa to của tháng ba. Họ không nao, núng những ngày nắng nóng hay những trưa tháng sáu, bất chấp dưới ruộng nước nóng như ai đun sôi đến cá cua cũng không chịu nỗi. Họ vẫn cấy trồng, vẫn gieo hạt giống cho mùa sau.
6. Gợi ý:
- Bài viết có độ dài khoảng 30 dòng.
- Viết đúng thể loại văn miêu tả (kiểu bài tả cảnh).
- Nội dung bài viết cần làm rõ các ý:
+ Hình dáng, màu sắc, đặc điểm nổi bật của cây phượng đang trổ hoa (có thể tả thêm cảnh vật liên quan đến cây).
+ Cảm xúc của em khi nhìn thấy hoa phượng: nở.
- Diễn đạt rõ ý, dùng từ đúng, viết câu không sai ngữ pháp và chính tả, trình bày sạch sẽ.
Bài tham khảo
Hôm qua còn lấm tấm
Chen lẫn màu lá xanh
Sáng nay bừng lửa thẫm
Rừng rực chảy trên cành
Đó là hình ảnh cây phượng vĩ dưới góc sân trường em đang rạo rực trổ hoa trong những ngày sắp đến hè. Và có lẽ, đây là loài cây em yêu nhất.
Cây phượng khá to. Dưới gốc, hai cánh tay em ôm mới xuể. Thời gian đã khoác lên cây chiếc áo nâu sần sùi. Lá phượng xòe ra, mềm mại, hao hao giống lá me. Tán lá như một cái ô lớn che mát một khoảng không gian. Cành phượng uyển chuyển, lung linh những chùm hoa đỏ thắm. Mỗi bông hoa như ngọn đèn đỏ thắp trong lùm cây xanh thẫm. Nhưng phượng ở đây không chỉ một đóa, không phải vài cành, mà phượng nở hàng loạt tạo nên một khoảng trời đỏ rực. Gặp làn gió nhẹ, từng nhụy hoa mang túi phấn lắc lư, rung rinh trông như đàn bướm rập rờn.
Thỉnh thoảng, những đóa hoa lìa cành chênh chếch bay nghiêng... Trên cành cao, ve kêu ra rả, chim chóc đua nhau chuyền cành, đường như chúng cũng ngợp mắt trước sắc màu hoa phượng. Nhìn thấy hoa phượng nở mà lòng em thêm rạo rực, phơi phới niềm vui. Phượng gợi nhắc mùa thi đã đến, mùa hè sắp về, sắp gặt hái thành quả của chín tháng miệt mài học tập. Hoa phượng nở cũng đã làm em xao xuyến, bồi hồi. Sợ phải xa trường, xa bè bạn mến yêu trong những ngày hè oi ả.
Hình ảnh cây phượng đang vào mùa hoa đã khắc sâu trong em:
Ve vẫn hát ngân nga trong vòm lá Hoa vẫn nở tràn rực đỏ, góc sân trường