- Cuối năm 1945, cuộc chiến tranh chống Nhật thắng lợi. ở Trung Quốc vẫn tồn tại 2 thế lực đối lập là Đảng Cộng sản do Mao Trạch Đông làm Chủ tịch và Đảng Quốc dân do Tưởng Giới Thạch đứng đầu. Được sự giúp đỡ của đế quốc Mỹ, tập đoàn phản động Tưởng Giới Thạch đã huy động toàn bộ lực lượng tấn công vào vùng giải phóng của Đảng Cộng sản. Ngày 20/7/1946, cuộc nội chiến bùng nổ. Thời gian đầu (từ tháng 7/1946 đến tháng 6/1947), quân giải phóng nhân dân Trung Quốc đã thực hiện chiến lược phòng thủ tích cực, không giữ đất đai mà chủ yếu nhằm tiêu diệt sinh lực địch và xây dựng lực lượng mình.
Qua một năm chiến đấu, quân giải phóng đã tiêu diệt được 1.112.000 quân chủ lực Quốc dân Đảng và phát triển lực lượng quân chủ lực của mình lên tới 2 triệu người. Giữa năm 1947, quân giải phóng Trung Quốc chuyển sang chiến lược phản công, chiếm lại những vùng đã mất và tiến quân vào khu vực thống trị của Quốc dân Đảng. Qua 3 chiến dịch lớn: Liêu - Thẩm, Hoài - Hài, Bình - Tân (từ 9/1948 đến 1/1949), quân giải phóng tiêu diệt được tổng cộng hơn 1.540.000 quân Quốc dân Đảng, làm cho lực lượng chủ lực của địch về cơ bản bị tiêu diệt.
- Ngày 21/4/1949, quân giải phóng vượt sông Trường Giang và giải phóng Nam Kinh - trung tâm thống trị của Quốc dân Đảng (23/4/1949) Nền thống trị của Quốc dân Đảng đến đây chính thức sụp đổ. Cuối năm 1949, toàn bộ lục địa Trung Quốc được giải phóng. Tập đoàn Tưởng Giới Thạch tháo chạy ra Đài Loan. Nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa được thành lập ngày 1/10/1949, do Chủ tịch Mao Trạch Đông đứng đầu.
- Thắng lợi này đã kết thúc sự nô dịch và thống trị của đế quốc, phong kiến, tư sản mại bản kéo dài hơn 100 năm, đưa nhân dân Trung Quốc vào kỷ nguyên độc lập, tự do và tiến lên chủ nghĩa xã hội.
Thắng lợi của cách mạng Trung Quốc đã làm tăng thêm sức mạnh của chủ nghĩa xã hội và ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển của phong trào giải phóng dân tộc trên phạm vi toàn thế giới.
