Đề thi học sinh giỏi Văn – Tiếng Việt 5 (đề số 4)

1. a) Điền thêm tiếng (vào chỗ chấm) sau mỗi tiếng sau đây để tạo ra các từ ghép có nghĩa tổng hợp, từ ghép có nghĩa phân loại:

Tóc.... , làng... , xe... , học...
 
b) Dựa vào các tiếng gốc sau đây, hãy điền thêm tiếng vào chỗ trống để tạo thành những từ láy:
 
vắng...
lặng...
rách...
làm...
 
2. Viết 5 câu tục ngữ nói vế thời tiết, thiên nhiên
 
3. Ghi dấu (X) vào ô trống sau các động từ:
 

 
4. Xác định trạng ngữ; chủ ngữ, vị ngữ của các câu sau đấy:
 
a) “Buổi sớm, ngược hướng chúng bay đi tìm ăn và buổi chiều theo hướng chúng về tổ, con thuyền sẽ tới được bờ”
(Vũ Hùng)
 
b) “Từ cái căn gác nhỏ của mình, Hải có thể nghe thấy tất cả các âm thanh náo nhiệt, ồn ào của thành phố thủ đô”
(Tô Ngọc Hiến)
 
c) “Ngày qua, trong sương thu ẩm ướt và mưa rây bụi mùa đông, những chùm hoa khép miệng đã bắt đầu kết trái”
(Ma Văn Kháng)
 
5. Trong tập thơ Góc sân và khoảng trời, Trần Đăng Khoa có viết:

Đêm qua hoa rụng cánh rời
Sáng nay cái cuống đã chồi quả non
Hoa rơi trắng cả sân con
Ôi hoa đã rụng vẫn còn ngát hương
 
Theo em, bài thơ trên có những hình ảnh gì đẹp?
 
6. Hãy tả lại khu vườn nhà em vào một buổi sáng mùa hạ.
 

1. a) Điền các tiếng sau mỗi tiếng gộc để tạo thành từ ghép có nghĩa phân loại và từ ghép có nghĩa tổng hợp.

+ Từ ghép có nghĩa tổng hợp:
- Tóc tai
- Làng xóm
- Xe cộ
- Học hành
 
+ Từ ghép có nghĩa phân loại:
- Tóc ngắn, tóc dài
- Làng chài, làng đan
- Xe máy, xe đạp
- Học văn, học toán
 
b) Điền thêm các tiếng vào chỗ trống để tạo thành những từ láy:
- Vắng vẻ
- Lặng lẽ
- Rách rưới
- Làm lụng
 
2. Viết 5 câu tục ngữ nói về thời tiết, thiên nhiên:
 
- Chớp đông nhay nháy, gà gáy thì mưa
 
- Trăng quầng thì hạn, trăng tán thì mưa
 
- Tháng ba u ám thì nắng, tháng tám u ám thì mưa
 
- Trời nắng mau trưa, trời mưa mau tốt
 
- Chuồn chuồn bay thấp thì mưa
Bay cao thì nắng, bay vừa thì râm
 
3. Ghi dấu (X) vào ô trống sau các động từ:
 

 
4. Xác định trạng ngữ, chủ ngữ, vị ngữ của các câu:
 
a) Buổi sớm, ngược hướng chúng bay đi tìm ăn và buổi chiều theo
                                      TN
hướng chúng về tổ. / con thuyền // sẽ tới được bờ.  
                                   CN                  VN
 
b) Từ cái căn gác nhỏ của mình. / Hải // có thể nghe thấy tất cả các
               TN                                CN
âm thanh náo nhiệt, ồn ả của thành phố thủ đô.
                   VN

c) Ngày qua, trong sương thu ẩm ướt và mưa rây bụi mùa đông,/
                                             TN
những chùm hoa khép miệng // đã bắt đầu kết trái.
CN                                                 VN
 
5. Hình ảnh đẹp trong bài thơ là khoảnh khắc giao mùa thật ngắn ngủi nhưng tươi đẹp. Chỉ sau một đêm, cánh hoa rụng ra khỏi cuống để nhường chỗ cho quả non chào đời, đó là một sự hi sinh cao cả cho thế hệ sau.
 
Lúc cánh hoa chưa rụng, hoa dâng cho đời sắc đẹp kiêu sa, hương thơm ngây ngất. Còn bây giờ hoa làm tăng vẻ đẹp của sân nhà. Tuy rơi rụng nhưng vẫn giữ nguyên sắc màu mà trời đã ban cho nó.
 
6. Gợi ý
 
- Viết đúng thể loại văn miêu tả (kiểu bài tả cảnh)
 
- Nội dung bài viết cần thể hiện được:
 
+ Những nét tiêu biểu về cảnh đẹp của khu vườn nhà em: hình ảnh, màu sắc, âm thanh và những điểm nổi bật khác.
 
+ Bộc lộ được cảm xúc: yêu thích, gắn bó với cảnh vật của vườn nhà
 
- Diễn đạt rõ ý, dùng từ đúng, viết câu đúng ngữ pháp, đúng chính tả, trình bày sạch sẽ

Bài tham khảo
 
Khu vườn nhà em đẹp lắm! Đẹp nhất là những buổi sáng mùa hè. Khi những tia nắng ấm áp rải nhẹ trên hoa lá, mọi vật trong khu vườn như bừng tỉnh dậy sau một giấc ngủ dài say sưa.
 
Cây trái, hoa lá trong vườn như lay động, dường nhự chúng đang trò chuyện cùng nhau dưới làn sương óng ánh. Một làn hơi đất nhè nhẹ toả lên, phủ mờ những bụi hoa nắng rồi tan dần theo hơi ấm mặt .trời. Những đoá hồng nhung kiêu hãnh khoe sắc thắm, những khóm cúc vàng xôn xao trong làn gió nhẹ. Một vài nụ còn e thẹn núp trong cái đài hoa xanh mởn vàng, chờ uống sương mai, tắm nắng rồi mới chịu nở hoa. Duyên dáng nhất là cây mai trước nhà đang nở rộ, cành mai uyển chuyển, lung linh những cánh vàng mềm mại.
 
Một làn gió nhẹ thổi tới, mùi hương tỏa ngây ngất. Thơm ngát hoa nhài, thoang thoảng hoa lan, sực nức hoa huệ. Hương thơm đậm, thấm trong từng mạch đất.
 
Đằng kia, ẩn nấp dưới tán lá xum xuê của cây xoài lâu năm, những chùm hoa khép miệng đã bắt đầu kết trái. Cây quýt, cây cam đều nghiêng mình hớn hở, đu đưa những quả vàng chín mọng. Cây khế sau nhà lắc lư từng chùm quả ngọt, chúng như đang thầm thì giữa “cái chợ thiên nhiên”.
 
Khi ông mặt trời lên cao, ánh nắng vàng óng ả rải khắp cành cây, kẽ lá. Mảnh vườn lại càng sôi động hơn. Những chú ong rù rì đôi cánh, bận rộn đi tìm mật. Thấp thoáng những chị bướm vàng, bướm nâu chập chờn trên hoa lá. Chim chóc cũng vui mừng trước khu vườn xinh đẹp. Chúng cũng ngợp mắt trước các sắc xanh, vàng, đỏ, tím sặc sỡ nên cất tiếng hót líu lo.
 
Ôi, mảnh vườn yêu dấu! Nó vẫn mãi trong em bao hình ảnh thân thương: chim vẫn hát xôn xao trong vòm lá, hoa vẫn nở tràn trên khắp lối đi.